هرچند سالهای زیادی از حملۀ اتحاد جماهیر شوروی سابق و شکست آن در افغانستان میگذرد، اما قربانیان این رویداد میگویند که زخمشان هنوز تازه است.
محمد حسین خپلواک یکی از باشندگان در ولسوالی فرضهای کابل به رادیو آزادی میگوید، شاهد کشتار و ظلمهای زیادی از سوی نیروهای شوروی سابق در ولایات شمالی افغانستان بوده است:
"روسها وقتی که در افغانستان تعرض کردند، از ابتدایش اینها غیر از ظلم وحشت و کشتار جمعی در همه ولایت افغانستان در ولایات شمالی یک عملیات بزرگ را پلان گذاری کردند و در مناطق شمالی به تعداد دو سه صد نفر به شهادت رسیده باشند، در راکتها و بمباردهای که کردند، در ۲۶ دلو بود که آخرین روز خارج شدنشان از افغانستان بود در درهٔ سالنگ بسیار یک فجایع کلان را انجام دادن که حدود دو و نیم هزار نفر به شهادت رسید و از فامیل های ما را بسیاری کسانی را که بردهاند نه زنده و نه هم مردهشان معلوم است تا امروز."
آقای خپلواک ادعا میکند که روسها نه تنها در مناطق شمالی بلکه در همه نقاط افغانستان دست به تعرض و کشتار مردم زدند.
اما قمرالدین از دیگر باشندگان ولسوالی فرضهای ولایت کابل که حضور ۹ سالۀ نیروهای شوروی سابق را در افغانستان تجربه کرده، عامل حملۀ اتحاد جماهر شوروی سابق به افغانستان را رویکرد سیاستمداران پیشین افغانستان عنوان میکند:
"مسئولیت ما این نبود که ما تنها روس و آمریکا را از افغانستان بکشیم، ما در مقابل وطن و مردم خود دیگر مسئولیت آیا نداریم، جفای خود ما که در حق وطن و دین خود کردیم به مراتب بیشتر از بیگانهگان است، وطن ما خراب شد، مردم ما مهاجر شد، زنان ما بیوه شد طفل ها یتیم شدند، عاملش همان سیاستمداران افغانستان بود که افغانستان را گرفتند و در دامن روس انداختند."
مردم در افغانستان حملهٔ سربازان شوروی سابق بر این کشور را آغاز جنگ بدبختی در افغانستان میدانند و میگویند که دامنهٔ این جنگ تا چهل سال در افغانستان ادامه پیدا کرد.
در همین حال برخی آگاهان سیاسی میگویند، از یک سو ایستادگی مردم در برابر نیروهای شوروی سابق و از سوی دیگر تحولات سیاسی در داخل اتحاد جماهیر شوروی سابق سبب خروج این نیروها از افغانستان شد.
محمد رفیق شهیر، یکی از این آگاهان به رادیو آزادی گفت:
"۲۶ دلو سال ۱۳۶۸ آخرین سرباز شوروی از افغانستان بیرون شد این زمانی بود که فشارهای داخلی و جهاد مردم افغانستان به موفقیت انجامید و هم تحولات سیاسی که در خود اتحاد شوروی وقت به وجود آمد".
از سوی هم حکومت طالبان به خاطر شکست اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان ۲۶ دلو را در سراسر این کشور رخصتی عمومی اعلام کرده است.
نیروهای شوروی سابق در سال ۱۳۵۸ خورشیدی به افغانستان حمله کردند و در ۲۶ دلو ۱۳۶۷ افغانستان را ترک کردند. بر اساس گزارشها، در این مدت نزدیک به ۲ میلیون افغان کشته و یا معلوم شدند.
از ۲۶ دلو، سی و چهارمین سالروز خروج نیروهای شوروی سابق در افغانستان در حالی بزرگداشت میشود که بیشتر از یک سال از حملهٔ روسیه بر اوکراین میگذرد.
به اساس آخرین گزارش که کشور ناروی به نشر رسانده در آن آمده است که در جنگ میان روسیه و اوکراین حدود ۱ صد و ۸۰ هزار سرباز روسی و نزدیک به صدهزار سرباز اوکراینی کشته و زخمی شدهاند.
با این حال سایر منابع غربی برآورد کردهاند که جنگ از هر دو طرف نزدیک به ۱۵۰ هزار تلفات گرفته است که در مقایسه به ۱۵ هزار سربازی که در یک دهه جنگ اتحاد جماهر شوروی سابق یعنی از سال ۱۹۷۹ الی ۱۹۸۹ در افغانستان کشته شدهاند، چندین برابر افزایش را نشان میدهد.