بانک جهانی میگوید افغانستان با داشتن ۳۱،۹ نمره پس از یمن و سودان، بدترین کشور برای زنان تجارت پیشه است.
این بانک در گزارش تازۀ خود که روز دوشنبه زیر نام "زن، تجارت و قانون در سال ۲۰۲۳" نشر شده، افغانستان را در فهرست کشورهای قرار داده است که بیشتر از همه عاید و اقتصاد پائین دارد و در کنار آن خشونت و جنگ، پالیسیهای نادرست، تبعیض جنسیتی و وضعیت بیثبات در ادارهها و نهادها بالای تجارت زنان تاثیر منفی گذاشته است.
در این گزارش همچنان نگاشته شده است که تغییر رژیم در افغانستان بالای اقتصاد و رفاه افغانها به ویژه زنان و دختران تاثیر منفی کرده است.
در گزارش بانک جهانی بر محدودیتهای وضع شدۀ اخیر بر زنان و دختران افغان از سوی طالبان هم اشاره شده و افزوده شده است که طالبان رهنمودها و احکامی را صادر کرده اند که آزادی سفر زنان و توانایی آنان را برای پیدا کردن وظیفه محدود میکند.
بانک جهانی به گونۀ مثال به وضع ممنوعیت آموزش بر دختران بالاتر از صنف ششم و بسته کردن دروازههای پوهنتونها بروی دختران و وضع محدودیت بر سفر بدون محرم زنان در مسیرهای طولانی اشاره کرده است که به قول این بانک، این محدودیتها توانایی قانونی زنان و دختران را ضعیف کرده است.
در ادامۀ گزارش نگاشته شده است که بیشتر این محدودیتها و تعزیرات بر اساس فرمانهای شفاهی وضع شده است که تبعیض جنسیتی را گسترده کرده است.
از ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان خواهان واکنششان در مورد این گزارش بانک جهانی شدیم، اما او پاسخ نداد. اما قبل از این گفته بود که آنها در چوکات شریعت اسلامی به حقوق زنان در تمام بخشها به شمول تجارت متعهد هستند.
در همین حال شماری از زنان تجارت پیشه میگویند، در تناسب به گذشته کاروبار شان خراب شده است و در کنار آن محدودیتهای وضع شده از سوی طالبان بر تجارتشان تاثیر منفی گذاشته است.
یکی از این زنان تجارتپیشه که نخواست به دلایل امنیتی نامش را در گزارش بنویسیم، به رادیو آزادی گفت:
"بازارها ضعیف است، خرید و فروش چندان خوب نیست، در اینجا اگر زن است یا مرد تجارت پیشه همه به مشکل روبهرو هستند، همه نگران هستند چون تجارت مشکل دارد یعنی با رکود مواجه است."
یکی دیگر از زنان تجارت پیشه در بخش زعفران در ولایت هرات که او نیز به دلایل امنیتی نخواست نامش را در گزارش بنویسیم و صدایش را نشر کنیم گفت، برای دهها زن زمینۀ کار را فراهم کرده بود، اما حالا نه تنها این که بیشتر زنان را از کار برکنار کرده، بلکه تجارت خودش نیز با سقوط روبهرو شده است.
او گفت، طالبان بالای آنان حالتی را آورده است که اصلاً نمیخواهم با آنان روبهرو شود.
اما با این همه حکومت طالبان روز گذشته از برگزاری نمایشگاه چهار روزه به همکاری سکتور خصوصی در بخش رشد تولیدات داخلی و استفاده موثر از آن زیر نام "بازار عید" خبر داد.
یکی از زنان تاجر که در این نمایشگاه شرکت کرده، در گفتوگو با تلویزیون ملی تحت کنترل طالبان گفته که رژیم فعلی طالبان برای رشد تجارتاش زمینه را فراهم کرده است.
ادعایی که تا حال از زبان بیشتر زنان تجارت پیشه شنیده نشده است.