بسیاری زنان و دخترانی‌که از ایران و پاکستان برگشته اند، هیچ تجربه‌ی از زنده‌گی در افغانستان را ندارند
سوان بی‌بی ۵۰ ساله، پناهجوی افغان است که به تازه‌گی از اسلام‌آباد پاکستان به ولایت لغمان افغانستان اخراج شده‌است.
سوان بی‌بی می‌گوید که او و خانواده‌اش درحالی‌که هیچ بلدیتی در افغانستان ندارند، شب وروز شان را در فقر سپری می‌کنند.
به گفته او، تمام عمرش را در پاکستان سپری کرده، حدود یک ماه پیش به زور به افغانستان بازگردانده شد، مادر شش فرزند است و حالا خودش، دختران‌اش و تمام خانواده‌اش با مشکلات جدی روبه‌رو هستند:
"از وقتی‌که آمدیم هیچ‌کسی پرسان ما را نکرده‌است، ما خیلی درمانده و مجبور هستیم، سه فامیل در یک خانه زنده‌گی می‌کنیم، سه دخترم ازدواج کرده و سه تا کوچکتر باقی مانده اند ۱۲ و ۸ ساله هستند، فقط این‌جا درس‌های دینی می‌خوانند، این‌جا برای ما کار نیست، ما در پاکستان بزرگ شده‌ایم، تمام دار و ندار ما آن‌جا مانده است، آن‌ها دیپورت ما کردند، حالا این‌جا سه اتاق را ۳،۰۰۰ افغانی کرایه کرده ایم، هیچ‌کسی از ما کار نمی‌کند، هیچ چیزی هم نداریم که زنده‌گی خود را سروسامان بدهیم."
معصومه، بانوی ۱۶ ساله که حدود دو هفته پیش به زور از اصفهان ایران به افغانستان اخراج شده و تمام عمرش را در ایران سپری کرده، نیز شکایت مشابهی دارد و می‌گوید که به دلیل محدودیت‌هایی که از سوی حکومت طالبان بر زنان و دختران وضع شده، از ادامه آموزش و کار باز مانده است.
او که مادر یک کودک نوزاد نیز است و با خانواده پنج نفری‌اش در شهر مزارشریف ولایت بلخ زنده‌گی می کند، در ادامه به رادیو آزادی گفت:
زنان و دختران افغان که به افغانستان بر گشته اند در معرض فقر، ازدواج زیر سن، خشونت و محدودیت‌های گسترده قرار دارند
"ما هیچ نداریم، یک طفل خردسال دارم که بسیار مریض است، ما جایی برای زنده‌گی نداریم، هنوز هم با اقارب ما زنده‌گی می‌کنیم، در ایران کار بود، در افغانستان کار نیست و آن‌ها (طالبان) به ما (زنان) اجازه کار نمی‌دهند، پدر و مادرم مرا در ۱۵ ساله‌گی عقد کردند، چون خانه پدرم هیچ چیز نداشت گفت خانه شوهر از تو خوب محافظت می‌شود، حالا هم کودک‌ام مریض بدنیا آمده است، این‌جا هم چیزی نداریم، امید من این بود که من این‌جا در افغانستان درس بخوانم و معلم یا داکتر شوم، من آن‌جا درس می‌خواندم، اما در افغانستان ما را به هیچ چیزی اجازه نمی‌دهند."
آن‌ها خواهان کمک و فرصت‌های کاری هستند.
به تازه‌گی بخش زنان سازمان ملل متحد (یو ان ومن) نیز با نگرانی از برگشت زنان و دختران افغان به افغانستان گفته است که آنان در معرض فقر، ازدواج زیر سن، خشونت و محدودیت‌های گسترده قرار دارند.
«یو ان ومن» در بیانیه‌ی که به تاریخ ۷ اگست در وب‌سایت خود منتشر کرد، افزوده که بسیاری از این زنان و دخترانی‌که از ایران و پاکستان برگشته اند، هیچ تجربه‌ی از زنده‌گی در افغانستان را ندارند.
در این بیانیه به نقل از سوسن فرگوسن، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور زنان آمده، زنان و دختران آسیب‌پذیری که به کشوری باز می‌گردند که از قبل از نداشتن هیچ‌گونه امکانات رنج برده، با تهدیدهای زیادی روبه‌رو هستند.
از سال ۲۰۲۳ تا کنون بیش از ۲،۴۲ میلیون افغان که بیشتر شان فاقد اسناد هستند، از ایران و پاکستان به کشورشان برگشته‌اند
او درادامه افزوده که "آن‌ها علاقه‌مند بازسازی زنده‌گی با عزت خود هستند، اما ما به بودجه بیشتر نیاز داریم تا امکانات لازم را برای آن‌ها فراهم کنیم و اطمینان حاصل کنیم که امدادگران زن به آن‌ها رسیده‌گی می‌کنند".
براساس بیانیه‌ی بخش زنان سازمان ملل متحد، در حال حاضر تنها ۱۰ درصد از خانواده‌هایی که توسط زنان سرپرستی می‌شوند، در سرپناه‌های دایمی زنده‌گی می‌کنند.
این نهاد افزوده که کاهش بودجه ظرفیت نهادهای بشری را به شدت تضعیف کرده و امدادرسانان زن در مناطق مرزی از تعداد زیاد عودت کننده‌گان خسته شده و حتی قادر به برآورده ساختن ابتدایی‌ترین نیازمندی‌های این برگشت کننده‌گان نیستند.
بخش زنان سازمان ملل متحد تأکید کرده که افغانستان با بدترین بحران بشری جهان مواجه است، بحرانی‌که ناشی از چندین دهه درگیری، فقر و حوادث طبیعی است.
بخش زنان سازمان ملل متحد از جامعه جهانی خواسته که برای حمایت از حقوق زنان و دختران افغان اقدامات فوری انجام دهند و روی امدادگران زنی‌که برای آن‌ها کار می‌کنند، سرمایه‌گذاری کند.
این نهاد گفته است که از سال ۲۰۲۳ تا کنون بیش از ۲،۴۲ میلیون افغان که بیشتر شان فاقد اسناد هستند، از ایران و پاکستان به کشورشان برگشته‌اند.
بر اساس این بیانیه، یک سوم پناهجویان افغان که از ایران بازگشت می‌کنند و دقیقاً نیمی از پناهجویان بازگشت کننده از پاکستان در سال ۲۰۲۵ میلادی را زنان تشکیل می‌دهند.