قطع انترنت فایبر نوری در ده ولایت افغانستان، واکنش‌های شدید را برانگیخته است

شماری از نهادهای حقوق بشری و مدافع رسانه‌ها و خبرنگاران، این تصمیم طالبان را که از سه روز به این‌سو در حال عملی شدن است، "یک اقدام بی‌سابقه برای سانسور و تلاشی برای پنهان کردن اقدامات و جنایات ظالمانه‌شان" خوانده‌اند.

کمیته بین‌المللی مصونیت خبرنگاران (سی پی جه) روز چهارشنبه (۱۷ سپتمبر) در گزارشی‌که در وب‌سایت خود منتشر کرده، گفته است که طالبان باید فوراً خدمات انترنت فایبر نوری را در بلخ و ۹ ولایت دیگر دوباره وصل کنند تا افغان‌ها دوباره به «وای‌فای» دسترسی پیدا کنند و خبرنگاران همچنان بتوانند به ارائه اخبار مؤثق به مردم ادامه دهند.

رسانه‌های مختلف داخلی به نقل از مقام‌های محلی طالبان و شرکت‌های انترنتی گزارش داده که ۱۰ ولایتی را که خدمات انترنتی فایبر نوری در آن متوقف شده، بلخ، کندز، بغلان، تخار، بدخشان، کندهار، هرات، ارزگان، نیمروز و ننگرهار اند.

«سی پی جه» در اعلامیه‌ی خود به نقل از به لی یی رئیس این کمیته نوشته است که این تصمیم طالبان "تشدید بی‌سابقه سانسور" است.

در همین حال، اتحادیه فعالان حقوق بشر (ایچ، آر، ای، یو) در اعلامیه‌ی که ناوقت روز چهارشنبه به رادیو آزادی فرستاده، تصمیم طالبان مبنی بر قطع انترنت فایبر نوری در افغانستان را محکوم کرده و آن را «حمله مستقیم به حقوق اساسی مردم در بخش آزادی بیان، دسترسی به اطلاعات و اتصال با جهان" خوانده است.

فهیم فرواک عضو این اتحاد در پیام صوتی‌که به رادیو آزادی فرستاده، در مورد جزئیات این اعلامیه چنین گفته است:

"طالبان با خاموش کردن انترنت، اساساً در تلاش هستند که مردم را در تاریکی و ترس نگه دارند، این اقدام طالبان نقض آشکار حقوق بشر و آزادی بیان است، ما در اعلامیه خود از سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهیم که طالبان را بخاطر این تصمیم‌شان و محاصره دیجیتل پاسخگو قرار داده و بر آن‌ها فشار بیاورند تا هرچه زودتر انترنت را دوباره وصل کنند."

از سوی دیگر، سازمان حمایت از رسانه‌های افغانستان (ای‌ام‌اس‌او) نیز ناوقت روز چهارشنبه در اعلامیه‌ی که در صفحه اکس (تویترسابق) خود منتشر کرده، از این اقدام طالبان ابراز نگرانی و آن را محکوم کرده‌است.

به‌گفته این سازمان، این کار نه‌تنها دسترسی به اطلاعات رایگان و خدمات حیاتی برای میلیون‌ها نفر را مختل می‌کند، بلکه تهدید جدی را متوجه فعالیت‌های آزادی بیان و رسانه‌ها نیز می‌سازد.

این نهاد نوشته که امروز انترنت یک حق اساسی بشر و یک وسیله مهم برای آموزش، آگاهی، حق‌طلبی و ارتباطات اجتماعی است، قطع کردن آن با بهانه‌های مختلف سانسور گسترده و خاموش کردن صدای مردم و رسانه‌ها است.

با این حال، شماری از آگاهان بخش انترنت می‌گویند که هرچند قطع فایبر نوری، دسترسی مردم به انترنت را به صورت کامل قطع نمی‌کند، اما آن را محدودیتی می‌دانند که افغانستان را منزوی می‌کند.

عبدالهادی هادی، متخصص انترنت و سخنگوی پیشین وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی در نظام جمهوریت به رادیو آزادی گفت:

"این یک تصمیم عجولانه است، قطع شبکه فایبر نوری تنها مسدود کردن بسته‌های معلوماتی است که «دروازه» برای انتقال اطلاعات است، این به معنی قطع کردن ارتباطات آن با جهان و ایجاد یک جزیره منزوی شده‌است که این نه به نفع حکومت و حاکمیت است و نه به نفع مردم. هر ملت و کشوری‌که منزوی از جهان کنار برود، به این معنی است که تجرید شده‌است، امید ما این است که حاکمان فعلی در این تصمیم تجدید نظر کنند، این منزوی کردن افغانستان است."

هرچند ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان و حمدالله فطرت معاونش به پرسشهای رادیو آزادی در این مورد پاسخ ندادند، اما پیش از این یک منبع آگاه از حکومت طالبان به رادیو آزادی گفته بود که این تصمیم در دیدار ملا هبت‌الله، رهبر طالبان با والیان ولایات مختلف در کندهار گرفته شده که به شمول کابل در دیگر ولایات عملی می‌شود.

با این حال، این منبع به رادیو آزادی همچنان گفت که کمیته‌ی در کابل مؤظف شده تا روی بدیل این اقدام کار کند و این کمیته وظیفه دارد که مشخص کند آیا می‌توان از فیلتر برای جلوگیری از پخش چیزی‌که رهبر طالبان نمی‌خواهد در انترنت فایبر نوری استفاده کرد یا خیر.

این منبع به رادیو آزادی گفت که رهبر طالبان این تصمیم را به هدف "جلوگیری ازمنکرات" گرفته است.

پیش از این، حاجی زید سخنگوی والی حکومت طالبان برای بلخ نیز به رادیو آزادی گفته بود که این اقدام "برای جلوگیری از منکرات" اتخاذ شده، اما وی در این باره جزئیات بیشتر ارائه نکرده بود.

انترنت فایبر نوری افغانستان را به پنج کشور همسایه وصل می‌کند و بر اساس گزارش‌ها در ۲۶ ولایت افغانستان از آن استفاده می‌شود.