ده‌ها غیر نظامی و نظامی افغان که به تازگی در عملیات نیروهای افغان از توقیفگاه‌های طالبان در مناطقی در بغلان و فاریاب آزاد شده‌اند، از شکنجه و سوء رفتار هنگام بازداشت حکایت می‌کنند.
نوید احمد، یکی از ۳۴ فردی است که در ۲۰ جوزا از زندان طالبان در ولسوالی بغلان مرکزی ولایت بغلان توسط این نیروها نجات داده شد.
او به رادیو آزادی گفت، در کنار شکنجه مشکلات دیگر را نیز تجربه کرده‌است: "ما را زیاد شکنجه می‌کردند. حتی ما را به ادای نماز نیز اجازه نمی‌دادند. وقتی که می‌گفتیم وقت نماز است بگذارید نماز ادا کنیم، می‌گفتند که بنشینید شما مسلمان نیستید، کافر هستید. شب یک نان‌را به ده نفر در یک اتاق می‌دادند."
از فاریاب هم حکایت‌های مشابهی می‌رسد.
حیت مراد حیتی، پدر هفت فرزند و باشندۀ اصلی شهر اندخوی ولایت شمالی فاریاب یک سال در زندان طالبان در ولسوالی قیصار ولایت فاریاب زندانی بود.
حیتی به تازه‌گی به رادیو آزادی گفت، آشپز نیروهای خیزش مردمی بود.
او و بیش از هشتاد تن دیگر، حدود ۱۰ روز پیش در یک عملیات مشترک نیروهای افغان از زندان طالبان در منطقه شاخ ولسوالی قیصار فاریاب آزاد شدند.
حیتی چشم دیدش را این گونه شرح می دهد: "برخوردشان بسیار ظالمانه بود. در روزهای اول زیاد شکنجه می‌کردند. با شلاق به پشتم می‌زدند. چند بار بیهوش شدم. در زندان هیچ امیدی برای زنده ماندن وجود نمی‌داشته باشد. زیاد در مورد کودکانم فکر می‌کردم و خیلی می‌گریستم."
نور الدین یکی دیگر از رها شدگان است.
نورالدین که مانند حیتی قصه‌های تلخی دارد می‌گوید، به گونۀ طاقت فرسا لت‌و‌کوب می‌شدند: "لت و کوب بیش از حد بود. هر شب ما را لت و کوب می‌کردند. طوری لت می‌کنند که هیچ کسی آن را تحمل کرده نمی‌تواند."
مشخص نیست که طالبان چند زندان در ولایت فاریاب دارند.
غیب الله سادات، قوماندان امنیۀ ولایت فاریاب به رادیو آزادی گفت که زندان‌های طالبان ثابت نیست.
وی افزود: "چون زندان‌های‌شان سیار است، تعداد شان مشخص نیست. شب یکجا و روز جای دیگر است و زندان‌ها را همیشه به جاهای گوناگون انتقال می‌دهند. حالا تلاش دارند تا زندان‌های خود را به سوی جاهای مانند بادغیس ببرند."
نظامیان افغان عملیات آزاد سازی افراد از زندان‌های طالبان را در ماه‌های اخیر شدت بخشیده‌اند.
اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان ادعای شکنجۀ زندانیان در زندانی‌های این گروه را رد می‌کند.
او جمعه در صحبت با رادیو آزادی گفت، مشکلاتی از جمله نبود جای مناسب برای خوابیدن در زندان‌های‌شان است، اما افراد را شکنجه نمی‌کنند.
وزارت دفاع ملی افغانستان می‌گوید، در زندان‌های طالبان در کنار نیروهای افغان غیرنظامیان نیز زندانی هستند.
اما این وزارت نمی‌گوید که دقیقاً چی تعداد از سربازان در چنگ طالبان به سر می‌برند.
زبیر عارف، معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی می‌گوید، از دو ماه به این‌سو نیروهای افغان بر ۹ زندان طالبان هجوم برده‌اند که در نتیجۀ آن صدها سرباز و غیرنظامی آزاد ساخته شده‌اند.
وی گفت: "نزدیک ۴۰۰ تن در غزنی، هلمند، زابل، بغلان، کندز، غور و فاریاب آزاد شده‌اند. در این ولایت‌ها تقریباً ۹ عملیات انجام شده‌است."
ادعای شکنجه در زندان‌های طالبان، چیزی است که کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان را نگران ساخته‌است.
محمد موسی محمودی، رئیس امور اجرایی این کمیسیون پنجشنبه ۲۳ ماه جوزا به رادیو آزادی گفت، آن‌ها نیز گزارش‌ها را در بارۀ شکنجه شدن افراد در زندان‌های طالبان دریافت کرده‌اند.
او افزود: "متأسفانه گروه‌های مخالف افغانستان که بخش‌های از کشور را در کنترول خود دارند، به توقیف و مجازات خودسرانۀ افراد و بدرفتاری آن‌ها دست می‌زنند. ادعاهای شکنجه نیز بالای آن‌ها وجود دارد. کسانی‌که این اقدامات را مرتکب می‌شوند، خصوصاً گروه طالبان که بالای‌شان ادعا وجود دارد، باید درین خصوص پاسخگو دانسته شوند. شکنجه توسط گروه طالبان یا گروه دیگر اجازه نیست. شکنجۀ هر کس، یک جنایت و جرم نابخشودنی است."
دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، یوناما مصاحبه‌های رو در رو را با ۱۳ تن از میان ۵۳ فردی انجام داده‌است، که در بیست و پنجم ماه اپریل امسال توسط نیروهای ویژۀ اردوی ملی از یک زندان طالبان در ولایت ارزگان آزاد شدند.
یوناما در بیست و ششم ماه می در یک خبرنامه گفت، این افراد توضیحات مؤثق در مورد بدرفتاری طالبان با آن‌ها ارائه کرده‌اند.
بر اساس خبرنامۀ یوناما، این رفتار با زندانیان در برخی موارد شکنجه نیز تلقی شده می‌تواند.
تادامیچی یاماموتو، نمایندۀ ویژۀ سازمان ملل متحد برای افغانستان در این خبرنامه گفته‌است، به‌خاطر ادعاهای جدی بدرفتاری، شکنجه و قتل‌های غیرقانونی در افغانستان نگران است.
انتقادهای از حکومت افغانستان نیز در پیوند به آنچه بدرفتاری با زندانیان خوانده می‌شود، وجود دارد.
برخورد با توقیف شده‌گان منازعه در افغانستان، نام گزارشی است که در ماه اپریل از سوی دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، یوناما، و دفتر کمیشنری عالی حقوق بشر این سازمان نشر شد.
در این گزارش آمده‌است، از میان ۶۱۸ تن از توقیف شده‌ها، ۱۹۷ تن آن‌ها اسناد معتبر ارائه کرده‌اند که نشان می‌دهد، از سوی نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان مورد شکنجه قرار گرفته‌اند.
اما در بخشی از گزارش گفته شده‌است، شکنجه در محلات سلب آزادی تحت ادارۀ این نیروها در سال ۲۰۱۸ کاهش یافته‌است و یوناما از آن استقبال کرده‌است.
