در جوزجان، نوشابههای انرژیزا این روزها جایگاه خاصی پیدا کرده، هم در بین شهرنشینان و هم در میان کسانیکه در دهات زندگی میکنند.
در این اواخر مصرف نوشابههایی که انرژیزا خوانده میشوند در جوزجان افزایش یافته است.
این نوشابهها در دکانهای شهر شبرغان فراوان اند و از سفرههای مهمانی عادی گرفته تا محفل دعاخوانی و جشن عروسی و کلبهای ورزشی جایشان خالی نمیماند.
برخی از اعلانهای تجارتی هم این پیام را میرسانند که این نوشابهها قدرت بدنی را بالا میبرد.
این نوشابههای شیرین و حاوی کافئین تقریباً مورد پسند مردم در سنین متفاوت است، بیآنکه به خطرهای صحی باالقوهای آن توجه شود.
عبدالمنان فروز خبرنگار ۶۱ ساله مدیر آژانس اطلاعاتی باختر جوزجان است.
او چشمدیدش را از محفلی اینگونه بیان میکند: "قسمیکه میبینید ما در یک محفل اشتراک داریم، بر سر هر میز نان خوری نوشابههای انرژیزا چیده شده و اشتراک کنندهها نوش جان میکنند."
فریده امینی یکی از هممسلکان آقای فروز است. او به رادیو آزادی میگوید، استفاده از این نوشابهها تنها در شهر نه، بلکه حالا در قریهها هم رواج یافته است.
حتی کار به اینجا هم کشیده که او میگوید: "بدتر از همه وقتیکه به دیدن یک مریض هم میروند با خود نوشابه میبرند."
قیمت نوشابههای انرژیزا در بازار شبرغان از ۷۰ تا ۱۸۰ افغانی است.
دیدگاهها در مورد نوشابههای معروف به نوشابههای انرژیزا متفاوت است.
برخی از جوانان به این باورند که چنین نوشابهها به آنها انرژی میبخشد تا کارهای روزمره را به خوبی به سر رسانند.
سمیعالله مبارز یکی از این جوانان به رادیو آزادی میگوید: "بیشترین جوانان که در کلبها کار میکنند از نوشابههای انرژیزا استفاده میکنند. آنها به این باور هستند که نوشابههای انرژیزا آنها را تندرست میسازد."
اما متخصصان چیزی دیگری میگویند.
داکتر میسر حبیبی مسئول بخش تغذی در ولایت جوزجان است. او مصرف زیاد از چنین نوشابهها را مضر میداند.
آقای حبیبی میگوید: "هیچ مادهای یا مواد غذایی ساخته شده جای مواد غذایی اصلی طبیعی را گرفته نمیتواند. به شمول نوشابههای انرژیزا. اکثریت از این نوشابهها در سطح افغانستان از نظر لابراتواری تحلیل نشده که کدام نوع غذای مؤثر در ترکیب آن وجود دارد."
سازمان صحی جهان هم در گزارشی میگوید که افزایش مصرف نوشیدنیهای انرژیزا ممکن است سلامت عمومی به ویژه در میان جوانان را تهدید کند.
در ادامه آمده که "نوشابههای انرژیزا نوشیدنیهای غیر الکلی حاوی کافئین، ویتامینها و سایر مواد دیگر مانند تورین و جنسینگ اند.
در برخی از کشورهای اروپایی مانند سویدن فروش نوشابههای انرژیزا به کودکان ممنوع است.
به اساس گزارشها، در بریتانیا مصرف نوشابههای انرژیزا برای افراد پائینتر از ۱۶ سال ممنوع است و مصرف آن به زنان حامله و شیرده سفارش نمیشود.