در محافل خوشی هراتیان، سازودهل ویاهم دهل و سرنای دوباره رونق گرفته است.
گروه‌های موسیقی محلی در هرات می‌گویند که با حمایت مردم از آنان، جلو فراموشی این دو ساز موسیقی محلی هرات گرفته شده است.
آنان می‌گویند که درآمد‌شان نیز افزایش یافته.
نور محمد سه دهه از عمرش را صرف نواختن سرنا در محافل خوشی هراتیان کرده.
او مصارف زندگی خانواده پنج نفری‌اش را با نواختن ساز تأمین می‌کند و خوشحالی از چهره‌اش موج می‌زند، چرا که کار و بارش رونق گرفته و در برخی از محافل خوشی تا ۴ هزار افغانی پول به جیب می‌زند.
او می‌گوید: "وقتی بود که کسی ما را تحویل نمی‌گرفت و از چند سال به این‌سو که مردم به ساز و دهلی رجوع آورده‌اند و از ۱۰ بجه صبح به آن طرف ساز و دهلی پیدا نمی‌شود. ۱۰ دسته یا ۲۰ دسته ساز و دهل به شهر هرات گم می‌شود و این نفر برای ما می‌گوید که ساز دهلی اجرا کند و نفر دیگر می‌گوید که بیاید به محافل ما."
در کنار نورمحمد، غلام نبی ۴۳ساله دهل می‌نوازد و این هنر از پدرش برایش به ارث مانده.
غلام نبی امیدوار است که با علاقمندی جوانان به نواختن ساز و دهل، این هنر همچنان در هرات خریدار داشته باشد، در شرایطی‌که هیچ آموزشگاه معیاری در بخش ساز و دهل در هرات وجود ندارد.
او می‌گوید: "اگر کار و بار همین قسم پیش برود و مردم به ساز و دهلی رجوع کنند، ساز و دهلی خوب می‌شود و دیگر برادران هم به این دو ساز رجوع می‌کنند و ساز دهلی از بین نمی‌رود. این ساز دهلی عنعنات قدیمی ما است و ماندگار می‌شود. حالا می‌آیند و جوانان می‌گویند که ساز دهلی یاد می‌گیریم، به‌خاطری که هنر است."
در بیش‌تر محافل خوشی مخصوصاً عروسی‌ها، نوازندگان ساز و دهل از محبوبیت خاصی برخوردار هستند.
سید علی، ۳۶ ساله باشنده هرات شور و شوق زیادی برای شیندن و تماشای ساز و دهل دارد و این نوع سبک موسیقی را به آلات موسیقی برقی ترجیح می‌دهد.
او می‌گوید: "حالی که به این تالارها می‌رویم، ساز دهلی خوبه که رواج یافته. همین سازهای که جدید شده و برقی است، به درد نمی‌خورد و همین ساز دهلی‌ها از قدیم بوده و حالا رواج یافته. ما به ساز و دهلی خوش هستیم."
بخشی از موسیقی محلی هرات با ساز و دهل اجرا می‌شود.
نعمت‌الله هاشمی، رییس اتحادیه هنرمندان موسیقی هرات، افزایش فعالیت گروه‌های ساز و دهل را برای زنده نگه داشتن سبک موسیقی محلی هرات موثر می‌داند.
او افزود: "از قدیم ساز و دهل جز سازهای موسیقی محلی هرات بوده و ما تقریباً ۱۶ گروه دو نفری ساز و دهل داریم که روز به روز به تعدادشان افزوده می‌شود. مردم از این‌ها استقبال می‌کنند، خوب هست که به تعداد گروه‌های ساز دهلی افزوده شود. این‌ها اصالت‌های فرهنگی گذشته ما است که همه ما به آن عادت داریم."
با افزایش تقاضا برای گروه‌های ساز دهلی، نوازندگانی از ولایت‌های جنوبی و شمالی افغانستان نیز به هرات آمده‌اند و از این طریق مصارف زندگی خانواده‌های‌شان را تأمین می‌کنند.
نور محمد شور و اشتیاق زیادی به نواختن ساز دارد و بزرگترین آروزی زندگی‌اش این هست تا ساز و دهل هم چنان به رقابت با سازهای برقی ادامه دهد، تا جلو فراموشی آن گرفته شود.
