برخی از دهقانان در ولسوالی‌های نزدیک به بند سلما می‌گویند که افتتاح این بند در کنار این‌که هیچ سودی برای آنان نداشته و سطح تولیدات زراعتی‌شان را کاهش داده.
این دهقانان از حکومت افغانستان می‌خواهند که روند ساخت و ساز کانال‌های بند سلما را سرعت ببخشد.
- مسئولان چه می گویند؟
زندگی ده عضو خانوادۀ فضل احمد ۴۵ ساله به آب بند سلما وابسته است.
او در ولسوالی چشت هرات، جایی که بند سلما در آن موقعیت دارد، شش جریب زمین تحت کشت دارد، اما می‌گوید که بدون ساخت کانال‌ها و سربندهای آبی، افتتاح بندسلما هیچ سودی بر زندگی‌اش نداشته و تنها درآمدش را کاهش داده.
او به رادیو آزادی بیشتر می گوید: "به امید این بودیم که از بند سلما آب می‌آید و سال‌هایی که بند سلما نبود، کشت می‌کردیم. یک لک، دو لک از همین پنج جریب و شش جریب زمینی که داشتیم، ما پول نقد می‌توانستیم، پس‌انداز کنیم. اما حالا هیچ کار نمی‌شود. فقط یک گندم می‌شود و این هم به خاطر این هست که آب به زمین‌های ما در سر سال می‌آید."
پیش از ساخت بند سلما، اغلب روزهای سال در رودخانه هریرود آب جریان داشت و چشمه‌های آب نیز در مسیر این رودخانه شکل گرفته بود، اما فضل احمد، می‌گوید که حالا این چشمه‌ها خشکیده و در وقت نیاز، آب سلما به مسیر رودخانه جریان پیدا نمی‌کند.
برخی دیگر از دهقانان محلی هم از بند سلما آب می‌خواهند.
بصیر احمد ۳۵ جریب زمین در ولسوالی اوبۀ هرات دارد. او می‌گوید که در فصل زمستان آب بندسلما به جای ذخیره در کاسه بند، به دریای هریرود جریان پیدا می‌کند و این هیچ سودی به دهقانان ندارد.
بصیر احمد گفت: "سال‌هایی که بند ساخته نشده بود، از زمین‌های ما ۱۵ لک، هشت لک، ۹ لک حاصل بر می‌داشتیم و وقتی بند ساخته شده، حاصلات ما به دو لک و یک و نیم لک آمده. بند بسته است و آب ذخیره می‌کند و زمستان که شد آب را رها می‌کند."
محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان در نهم حمل سال جاری در نخستین نشست شورای عالی جوانان گفته بود که بند سلما با ظرفیت ۷۶۰ میلیون متر مکعب آب ساخته شد، اما با گذشت شش سال، از آن استفاده نشده است.
اما یک مقام مسئول در حوزه دریایی هریرود-مرغاب می‌گوید که بند سلما برای تغذیه آب‌های زیرزمینی، آبیاری زمین‌های زراعتی، محیط زیست و زیست پرندگان و ماهیان موثر بوده است.
یک منبع که به‌خاطر حساسیت موضوع خواست نامش افشا نشود، به رادیو آزادی می‌گوید که به‌دلیل ساخته نشدن کانال‌ها، بخشی از آب بند سلما از طریق دهانه ذوالفقار در ولسوالی گلران هرات به بند دوستی، مرز مشترک ایران و ترکمنستان سرازیر می‌شود.
فاصله بین بند سلما و بند دوستی در حدود ۳۰۰ کیلومتر است.
سردار بهادری، عضو شورای ولایتی هرات از حکومت افغانستان می‌خواهد که روند ساخت کانال‌های بند سلما را تسریع کند.
بهادری می‌گوید: "آب بند سلما باید مدیریت می‌شد و شش سال است که بند سلما ساخته شده و سربندها و کانال‌ها ساخته نشده و دهقانان ما اعتراض دارند که آب بند سلما به هدر می‌رود و به کشورهای خارج از افغانستان می‌رود."
مسئولان در حوزه دریایی هریرود-مرغاب می‌گویند که مطالعات مقدماتی بند سلما در سال ۱۳۴۳ آغاز و متعاقباً کار ساخت این بند تا سال ۱۳۵۷ داوم داشت و پس از آن به‌دلیل جنگ‌ها متوقف شد.
دولت هند در سال ۲۰۰۵ میلادی کار ساخت بند سلما را آغاز کرد و این بند در سال ۲۰۱۵ به هزینه حدود ۳۰۰ میلیون دالر به بهره برداری رسید.
سلما در ولسوالی چشت با ارتفاع ۱۰۷.۵ متر و طول ۵۱۱ متر ساخته شده است.
نظام‌الدین خپلواک، سخنگوی اداره تنظیم امور آب می‌گوید که بند سلما در کنار تولید ۴۲ میگاوات برق، ۷۵ هزار هکتار زمین را تحت آبیاری قرار می‌دهد و تاکنون ۴۰ کانال بند سلما تکمیل شده است.
خپلواک گفت: "بند سلما ۱۱۸ کانال دارد و سر ۴۰ کانال این بند کار صورت گرفته و یک تعداد کانال‌ها تحت کار است و دیگر کانال‌ها به پلان هستند که به نوبت ساخته می‌شود. حالا از ۳۲ میگاوات برق بندسلما استفاده می‌شود."
اما دهقانان می‌گویند که این کانال‌ها به گونه کامل عصرسازی نشده و در مدیریت عادلانه آب نیز چالش وجود دارد و این باعث رسیدن آب کمتر به زمین‌های زراعتی شده است.
زندگی بسیاری از خانواده‌ها در ولسوالی‌های چشت، اوبه، پشتون‌زرغون، گذره، زنده‌جان و کهسان به آب بندسلما وابسته است.
اما دهقانان به‌شمول فضل احمد چشم انتظار تکمیل شدن کانال‌های آب بند سلما هستند تا زمین‌های شان سیرآب شود و از این طریق اقتصاد شان دوباره رونق پیدا کند.
