پس از سقوط افغانستان به دست طالبان، گفتمان تویتری میان افغانان افزایش یافته است.
این روزها در تویتر، رسانه‌ی‌که در حال حاضر در افغانستان نیز به اندازه سایر نقاط جهان کاربر دارد، افراد همه روزه حداقل در پنج تا شش فضا مانند به گونۀ آنلان با هم جمع می‌شوند و دیدگاه‌هایشان را در مورد موضوعات مشخص مطرح می‌کنند.
در این گفتمان‌ها مردم عادی، طالبان، حامیان و منتقدان طالبان، مقام‌های حکومت پیشین، دیپلوماتان، زنان، جوانان، فعالان مدنی، خبرنگاران، دانشجویان و دانش‌آموزان زن افغانستان و گاهی هم خارجی‌ها شرکت می‌کنند.
شرکت کننده‌گان در این گفتمان‌ها و مسئولان نهادهای مختلف حمایت از آزادی بیان این گفت‌وگوها را مفید می‌دانند و می‌گویند، از این طریق آزادی بیان تقویت می‌شود.
- اما این گفتمان‌ها چه سودی دارند؟
برخی فعالان و حامیان آزادی بیان به این باور اند که اخیراً این فضاهای تویتری آزادی بیان را در میان اقشار مختلف جامعه تقویت کرده‌است.
از این میان معید هاشمی، مسئول اتحادیۀ خبرنگاران و رسانه‌ها به رادیو آزادی می‌گوید: "تویتر در حال حاضر به یکی از مهمترین ابزارهای ارتباطی در جهان تبدیل شده‌است. اگر به منافع ملی، امنیت روانی و حریم خصوصی آسیب نرسد، بسیار مفید خواهد بود. فضاهای تویتر برای تبادل افکار مهم و ارزشمند استند."
در این گفتمان‌های تویتری طالبان نیز اشتراک می‌کنند و در بسیاری موارد توصیه‌هایی به حامیان خود مطرح می‌کنند: "مجاهدین سر خم نکرده‌اند، آزادی این مملکت را گرفته اند به هیچکس مهلت ندهید و مسئولین حکومت قبلی را صاحب نخوانید."
همچنین در چنین مناظره‌های داغی، فعالان حقوق زنان افغانستان با طالبان در بارۀ محدودیت‌های وضع شده بر زنان از سوی حکومت آنان بحث می‌کنند.
یکی از زنان در یکی ازین بحث‌ها به طالبان می‌گوید: "چرا اجازه آموزش و کار به زنان و دختران داده نمی‌شود؟"
این در حالی‌ست که به‌گفته نهادهای حمایت از رسانه‌ها، در سال گذشته میلادی و پس از پانزدهم آگست که طالبان حاکمیت افغانستان را در دست گرفتند، فعالیت ۷۰ درصد رسانه‌ها متوقف شده و صدها خبرنگار یا کار خود را از دست دادند و یا هم از افغانستان رفتند و خبرنگارانی هم که هنوز در افغانستان فعالیت می‌کنند، از عدم دسترسی به اطلاعات و مشکلات امنیتی شکایت دارند.
اما برخی اشتراک‌کننده‌گان گفتمان تویتری می‌گویند، این راه ساده‌یی برای رساندن صدای مردم به گوش حاکمان است.
جواد تیموری، خبرنگاری‌که گه‌گاهی در گفتمان‌های تویتری سهم می‌گیرد، می‌گوید: "برای عموم مردم، این یکی از کوتاه‌ترین و آسان‌ترین راه‌ها برای شنیدن صدای‌شان است، اما من فکر می‌کنم اثربخشی این بحث‌های تویتر تنها در صورتی می‌تواند افزایش یابد که حکومت‌ها و طبقۀ حاکم به آزادی بیان متعهد باشند و بخواهند صدای برحق مردم را بشنوند."
پیش از این طالبان گفته بودند، حکومت آنان در روشنایی منافع ملی و شریعت اسلام، به آزادی بیان متعهد است.
این گفتمان‌های تویتری گاهی توسط برخی فعالان مدنی راه اندازی می‌شود که هدف‌شان راه‌اندازی تظاهرات و گردهمایی‌ها و گاهی هم اتحاد مردم است.
تمنا صدیقی، از مدافعان حقوق زنان است که در این اواخر در اعتراض‌های مختلفی برای زنان اشتراک کرده است. او در بارۀ گفتمان‌های تویتری به رادیو آزادی می‌گوید، در شرایط کنونی که آزادی بیان به ویژه فعالیت‌های زنان در افغانستان با محدودیت مواجه است، از این راه هر کسی می‌تواند صدای خود را از خانه خود بدون مشکل امنیتی بلند کند.
خانم صدیقی می‌گوید: "محیطی‌که غیر حضوری یا مجازی باشد، برای همه خوب است، چون در چنین فضایی مشکلات امنیتی وجود ندارد، کدام ضرر اقتصادی هم به کسی نمی‌رسد، بیشتر اوقات کسی بازداشت نمی‌شود، بلکه افراد با فکر آرام از خانه‌های خود مشکلات را با دیگران شریک می‌سازند و برای آزادی بیان بسیار یک راه خوب است."
بانو صدیقی اما می‌گوید، در حال حاضر دسترسی مردم افغانستان به‌خصوص در مناطق دور دست به انترنت و رسانه‌های اجتماعی محدود است و این نیز نوعی مانع برای رساندن صدا و نظریات آنان است.
به‌گفتۀ او، اگر افکار و حقوق همه مردم در فضای تویتر و کل جامعه رعایت شود، بسیاری از مشکلات افغانستان حل خواهد شد و در میان قومیت‌های مختلف، فرهنگ‌ها، مذاهب و اقلیت‌ها به‌عنوان یک ملت واحد وحدت ایجاد و فرهنگ پذیرش متقابل رایج خواهد شد.
اما برخی شرکت‌کننده‌گان در این گفتمان‌ها می‌گویند که بیان دیدگاه‌های متفاوت و به‌هم ریخته تا زمانی مفید نخواهد بود که مردم متحد نشود.
زهرا درویش که گاهی به‌عنوان شنونده در این این گفتمان‌ها شرکت می‌کند، می‌گوید در حال حاضر در گفتمان‌های تویتری تنها دیدگاه رد و بدل می‌شود، مردم از یکدیگر به شدت انتقاد می‌کنند، اما همه از آدرس‌های مختلف مطرح نمی‌شود که نقش مؤثری برای اصلاح و توسعه جامعه داشته باشد.
گاهی هم جدا از مسایل سیاسی، شاعران و نویسند‌گان در فضاهای تویتری جمع می‌شوند و شعر می‌سرایند. حتی آنان هر از گاهی در بارۀ چاپ و تألیف آثار علمی و فرهنگی نیز مشوره می‌کنند.
این در حالی‌ست که پیش از این نیز رسانه‌های اجتماعی به ویژه فیسبوک، تویتر و تعداد محدودی دیگر از این رسانه‌های مجازی به‌طور گسترده در افغانستان استفاده می‌شد، اما جلسات و گفت‌وگوهای زنده از ویژگی‌های جدید این رسانه‌ها است.
تا کنون شمار دقیق کاربران افغانستان در تویتر مشخص نیست، اما صدها هزار شهروند افغانستان چه در داخل و چه در خارج از این کشور از این شبکه برای جمع‌آوری اطلاعات، ارسال نظریات و اشتراک‌گذاری اطلاعات با مردم و جهان استفاده می‌کنند.
