سرنوشت نامعلوم، راه‌های دشوار گذر؛ مسیری که افغان‌ها از ایران برای رسیدن به ترکیه می پیمایند

"با مرگ خود بازی می‌کنیم و ۸۰ تا ۹۰ درصد خطر است، ۱۰ درصد شانس گذشتن از مزر است."

این بخشی از اظهارات محمد یکی از مهاجرین افغان در ایران است که قصد سفر قاچاقی از ایران به ترکیه را دارد.

او از جمع ده‌ها مهاجر افغانی است که ادعا می‌کند در هفته‌های اخیر شرایط زنده‌گی در ایران برای افغان‌ها بسیار دشوار شده و همواره با برخورد نامناسب پولیس آن کشور مواجه می‌شوند.

محمد می‌گوید از ترس این‌که به افغانستان دیپورت نشود، راه سفر غیر قانونی به ترکیه را در پیش گرفته است. آن‌چه تنها چاره، اما انتخاب «بدتر» بین «بد» و «بدتر» می‌داند. او در صحبت با رادیو آزادی افزود:

"وضعیت تهران هم خیلی خراب بود، کسانی‌که پاسپورت هم داشتند می‌گرفتند و رد مرز می‌کردند، راه ترکیه هم خیلی دشوار و خطرناک است و هوا هم سرد است، فعلاً ما سر مرز در ماکو قرار داریم، حدود ۶۰ نفر هستیم، فامیلی‌ها هم هستند، شرایط در ایران سخت است و در افغانستان بسیار سخت‌تر."

گفته می‌شود تلاش حکومت ایران برای اخراج مهاجرین افغان بازار کار برای قاچاقچیان انسان در این کشور را بیشتر از هر زمانی گرم‌تر ساخته است.

افغان‌های که هنوز به گونه پنهانی در ایران زنده‌گی می‌کنند و در معرض اخراج قرار دارند دو انتخاب دارند، اخراج از خاک ایران به افغانستان و یا ادامه سفر برای رسیدن به ترکیه، راهی‌که پیش از این نیز همواره از مهاجرین افغان قربانی گرفته است.

زبور یکی دیگر از مهاجرین افغان در ایران که او نیز قصد رفتن به ترکیه را دارد و درحالی‌که می‌داند این سفر برایش به دور از خطر نیست به رادیو آزادی می‌گوید:

"یگان گروهی‌که می‌روند تیر می‌شوند و یگان گروهی‌که می‌روند رد نمی‌شوند یا برگشت می‌خورند یا در گیر پولیس ترکیه می‌افتند، لت‌وکوب می‌شوند و شانس است دیگه، اگر شانس بود شاید تیر شویم، اگر قسمت نباشد برگشت می‌خوریم، شرایط است و بالاخره مجبور می‌شوید یک طرف را انتخاب کنید و افغانستان هم معلوم است که بی‌کاری و بدبختی است."

ترس مهاجرین افغان در ایران از اخراج‌شان به افغانستان در حالی افزایش یافته و ناگزیر می‌شوند تا قبل از آن خود را به ترکیه برسانند که به تازه‌گی شماری از مقام‌های ایرانی گفته اند که در شش ماه نخست سال جاری ۲۷۰ هزار مهاجر افغان را به افغانستان بازگشت داده‌اند و تا آخر سال روان دو میلیون افغان دیگر را اخراج می‌کنند.

گفتنی‌ست که این مهاجرین افغان در حالی تلاش دارند خود را از راه‌های غیر قانونی به ترکیه برسانند که این کشور نیز در ماه‌های اخیر عملیات اخراج پناهجویان بدون مدرک اقامت را تشدید کرده و همواره شهروندان افغان در آن کشور از بدرفتاری پولیس ترکیه نیز شکایت داشته اند.

حتی پیش از این «پولتیکو»، «اشپیگل» و چند رسانهٔ دیگر بر اساس یافته‌های شان گزارش داده‌اند که پناهجویان افغان و سوری در مراکز اخراج در ترکیه روزهای دشواری را سپری کرده و مورد ضرب‌وشتم و سوء استفاده قرار گرفته اند.

این رسانه‌ها گزارش داده‌اند که این مراکز پناهجویان را با خشونت و زور مجبور به امضای اسنادی برای بازگشت «داوطلبانه» می‌کنند.

در ادامه گفته اند که پناهجویان در شرایط غیر صحی، ازدحام بیش از حد و خشونت در این مراکز مواجه اند.

گزارش: منصور مرادی