پلتفرم رسانههای اجتماعی نه تنها برای برقراری ارتباط، بلکه برای به اشتراکگذاری محتوا، اخبار و دنبال کردن موضوعات جهانی و محلی استفاده میشوند.
بسیاری از نوجوانان و جوانان افغان می گویند که این شبکهها بخش مهمی از زندگی اجتماعی آنها را تشکیل میدهد.
نبیل نوجوان ۱۳ ساله از شهر هرات، به رادیو آزادی گفت که روزانه ساعتها مصروف استفاده از تلفون هوشمند است:
«من از تلفون، برای گیم زدن، تیکتاک، دیدن فلم استفاده میکنم، یگان وقت آهنگ هم گوش میکنم، تیکتاک زیاد استفاده میکنم، ۱ ساعت ۲ ساعت، پاپجی را هم ۱ ساعت ۲ ساعت استفاده میکنم، فلمهای ۱ ساعته ۲ ساعته را هم میبینم.»
دلیلی که من زیاد از موبایل استفاده میکنم، چون تفریحگاه، پارک و جیم نزدیک خانه ما نیست، برق کافی روزانه و شبانه نداریم
سیاووش ۱۲ ساله باشنده کابل که تقریبا بیشترین اوقات خالی خود را صرف شبکه های اجتماعی می کند، میگوید:
«پس از صرف صبحانه، پیشین و شب از موبایل استفاده میکنم، علاقمند یوتیوب، تیکتاک و پاپجی هستم، دلیلی که من زیاد از موبایل استفاده میکنم، چون تفریحگاه، پارک و جیم نزدیک خانه ما نیست، برق کافی روزانه و شبانه نداریم، مصروفیت زیاد برای من نیست، میخواهم موبایل شخصی داشته باشم تا هر چه میخواهم، انجام بدهم.»
اما خدیجه وردک، روانشناس می گوید که استفاده زیاد از تلفون های هوشمند و اینترنت برای نوجوانان و جوانان اضطراب و افسردگی، وابستگی عاطفی را بار میآورد:
«نوجوانی که پیش از خواب از شبکههای اجتماعی استفاده میکند، این باعث میشود که کیفیت خواب او کاهش یابد و تا دیر بیدار بماند، تمرکز او را کاهش میدهد، رابطه او را با خانواده، صدمه میزند.بالای درس و آموزش، اثر منفی میگذارد و باعث انزوای نوجوان میشود.»
استفاده بیش از حد از موبایلهای هوشمند، سبب کمتحرکی و چاقی به ویژه در نزد نوجوانان میشود.
پیامدهای صحی استفادهی بیش از حد از تلفون هوشمند چیست؟
داکتر صدیق فیضی، متخصص امراض داخله و اطفال به رادیو آزادی گفت که استفاده بیش از حد از موبایلهای هوشمند، سبب کمتحرکی و چاقی به ویژه در نزد نوجوانان میشود.
«استفاده زیاد موبایلهای هوشمند برای کودکان و نوجوانان ضعف چشم را بار میآورد و اختلال در آموزش آنها ایجاد میکند، همچنان نشستن در موقعیتهای نامناسب، سبب درد مفاصل و عضلات شان شده و باعث درد شانه و گردن آنها میشود.»
اما استفاده از تلفون های هوشمند چه سودمندی های را به همراه دارد؟
عزیزالله، جوانیست از ولایت پروان، که از موبایل برای یادگیری زبان استفاده میکند، به رادیو آزادی گفت:
«موبایل، وسیله دسترسی به اطلاعات و منابع آموزشی و ارتباط فرهنگی و اجتماعی و سرگرمی و خلاقیت میباشد و من به خاطر یادگیری زبان استفاده میکنم.»
چون راههای تعلیم و تحصیل بر رویم بند گریده، از تکنالوژی و اینترنت استفاده میکنم.
ثنا ملکزی، از شهر کابل به رادیو آزادی گفت که پس از محروم شدن از مکتب، یگانه گزینهی که باقی مانده تکنالوژی و انترنت است.
«چون راههای تعلیم و تحصیل بر رویم بند گردیده، از تکنالوژی و اینترنت استفاده میکنم و همین وقفه را که در تعلیم و تحصیل من ایجاد کرده، با استفاده از موبایل و اینترنت رفع میکنم تا تعلیم و تحصیل ما را از طریق اینترنت و تکنالوژی پیش ببریم.»
سیتا، از ولایت پروان به رادیو آزادی گفت که برای فرزندانش در استفاده از موبایل، وقت تعیین کرده است:
«فرزندانم مصروف درس استند، پسرم سید مصطفی ۱۷ ساله و صنف ۱۱ مکتب است، از موبایل برای حل مشکلات استفاده میکند و برای سمینارهای مکتب از موبایل و اینترنت کار میگیرد، گاه در اوقات بیکاری گیم میزند.»
روانشناسان هم در قسمت استفاده از موبایل تاکید می کنند که خانوادهها، برای فرزندان خود وقت مشخص و جایگزیهای مناسب برای کاربرد موبایل و اینترنت، تعیین کرده و جوانان هم زمان استفاده از آن را مدیریت کنند.
به تازه گی "پوسیدگی مغزی" ناشی از شبکههای اجتماعی، کلمه برتر سال دیکشنری آکسفورد انتخاب شد.
این اصطلاح به «خرابی وضعیت ذهنی یک فرد» اشاره دارد که عمدتاً ناشی از مصرف بیش از حد محتوای کمارزش بهویژه در شبکههای اجتماعی، دانسته میشود.