شماری از شهروندان بشمول دکانداران شکایت دارند که پولهای مورد استفاده در بازارها اغلب کهنه و فرسوده هستند و این موضوع مشکلاتی را در معاملات روزانه ایجاد کرده است.
میرعلم، از ولایت ننگرهار، به رادیو آزادی گفت که مردم در چگونگی مراقبت از بانکنوتهای افغانی مقصر اند:
«ما متوجه نگهداری پول نیستیم تا پاره نشود، رنگ بالایش نریزد، در نتیجه ما به خود مشکل پیدا میکنیم، چون فروشندگان، چه ترکاریفروش باشد چه تکسیران، پول کهنه را از ما نمیگیرند.»
محمد یعقوب، از ولایت میدان وردک، به رادیو آزادی گفت:
«همین حال در بازار میدانشهر هستم و پول کهنه را که برای هر دکاندار پیش میکنم، نمیگیرد. در آینده در قسمت نگهداری پول توجه میکنم تا هم خودم و هم دکانداران به مشکل دچار نشویم.»
سلطانه، از شهر کابل، به رادیو آزادی گفت که راههایی را برای محافظت از پول در نظر گرفته است:
«از پولهای فرسوده خوشم نمیآید. من پول را در بکسک کوچک مخصوص پولهایم میگذارم. کسانی که در جیب میگذارند یا شماری از خانمها، پول را در یخنشان میگذارند که کار نادرست است و خوشم نمیآید، چون دیدهام در قسمت نگهداری پول بیغوری میکنند. من پس از هر بار تماس با پول، دستهایم را با آب و صابون میشویم.»
تا زمانی که بانک مرکزی افغانستان پولهای جدید را وارد بازار نکرده و پولهای فرسوده را جمعآوری نکند.
بسیاری از شهروندان و دکانداران معتقدند تا زمانی که بانک مرکزی افغانستان پولهای جدید را وارد بازار نکرده و پولهای فرسوده را جمعآوری نکند، این مشکل در میان مردم حل نخواهد شد.
احمد، دکانداری از شهر جلالآباد، با اشاره به این موضوع، به رادیو آزادی گفت:
«ما از این بانکنوتهای افغانی خیلی به عذاب هستیم. مشتری که میآید، ما پولهای او را وارسی میکنیم تا نمبرش غلط نباشد و انتقال پولهای فرسوده هم برای ما مشکل است. از دولت خواهان جمعآوری پولهای فرسوده هستیم که به جایش بانکنوتهای نو بیاورد.»
راه حل چیست؟
راهحل این مشکل، استفاده از پولهای دیجیتالی در مارکیتها است تا از مندرس شدن و انتقال امراض گوناگون جلوگیری شود.
عبدالناصر رشتیا، کارشناس مسایل اقتصادی، میگوید که معمولاً بانکهای مرکزی، بنابر سیاستهای پولیشان، تلاش میکنند پولهای فرسوده را از بازارها جمعآوری کرده و پولهای نو را توزیع کنند تا در کار و بار بازارهای تجارتی اختلال وارد نشود.
او به رادیو آزادی گفت:
«تمام بانکهای مرکزی وظیفه دارند تا پول فرسوده را از مارکیتها جمعآوری کنند. راهحل این مشکل، استفاده از پولهای دیجیتالی در مارکیتها است تا از مندرس شدن و انتقال امراض گوناگون جلوگیری شود.»
در همین حال، د افغانستان بانک تحت کنترل حکومت طالبان (بانک مرکزی افغانستان) اعلام کرده که بیش از ۸۴۰ میلیون افغانی پول فرسوده را آتش زده و از بین برده است.
این بانک در شبکهٔ اکس (توییتر سابق) خود روز سهشنبه نوشته که این مقدار پول فرسوده از زونهای مرکزی، شرقی و جنوب شرقی جمعآوری شده بود.
همچنین، صدیقالله خالد، معاون اول د افغانستان بانک، سه ماه قبل در نشست تشریح برنامهها و دستآوردهای ادارهها در کابل گفته بود که در یک سال گذشته، این بانک مبلغ ۷ میلیارد و ۱۸۶ میلیون و ۵۴۴ هزار افغانی بانکنوتهای مندرس و فرسوده را از مرکز و ولایات جمعآوری و حریق کرده و بانکنوتهای جدید را به منظور حل مشکلات در داد و ستد، به بازار تزریق کرده است.
د افغانستان بانک تحت کنترل حکومت طالبان از همه خواسته است تا از پولهای افغانی بهخوبی نگهداری کرده و از خراب شدن سریع آنها جلوگیری کنند.