یک زن افغان که اخیراً از ایران به افغانستان بازگشته و نمی‌خواهد از او در گزارش نام برده شود، می‌گوید که حدود یک هفته پیش به کشورش برگشته و اکنون به دلیل نبود خانه در منطقه دشت برچی کابل، در خانه‌های اقوامش سرگردان است.
او که سرپرست یک خانواده هفت نفره است، به رادیو آزادی گفت:
ما که از ایران برگشته‌ایم، هنوز خانه‌ای نداریم
"ما که از ایران برگشته‌ایم، هنوز خانه‌ای نداریم، پیش اقوامیم. در ایران خانه‌ای داشتیم که پول پیش برای آن پرداخته بودیم اما پولمان را پس ندادند. اینجا جای برای زندگی نداریم، از خانه‌ای به خانه دیگر می‌رویم، گاهی پیش یک خویشاوند و گاهی پیش دیگری، هنوز نتوانسته‌ایم خانه پیدا کنیم چون توان پرداخت کرایه نداریم."
لطیفه، مهاجر دیگری که دو هفته قبل از ایران برگشته، می‌گوید که در منطقه شاه شهید کابل یک خانه دو اتاقه پیدا کرده ؛اما کرایه آن ۷۰۰۰ افغانی است که به مشکل می تواند آن را بپردازد :
"مشکلات ما زیاد است، بسیار نگرانیم چون شوهرم هنوز بیکار است، در یک خانه کرایه‌ای زندگی می‌کنیم اما کرایه خانه خیلی زیاد است."
مشکل یافتن خانه مناسب تنها مربوط به تازه‌واردان از ایران نیست، بلکه افغان‌هایی که بتازگی از پاکستان برگشته‌اند نیز با همین مشکل مواجه‌اند.
حمید، ساکن منطقه کارته نو کابل که یک ماه قبل با خانواده‌اش به کشور برگشته، می‌گوید:
یافتن خانه کرایه‌ای خیلی سخت است
"یافتن خانه کرایه‌ای خیلی سخت است چون کرایه‌ها به ۱۰ هزار بود به ۲۰ تا ۲۵ هزار افغانی رسیده است، ما که از پاکستان برگشته‌ایم، شش نفر هستیم و در یک اتاق زندگی می‌کنیم چون اقتصادمان ضعیف است،به سختی مخارج روزانه را تامین می‌کنیم و برای همین یک اتاق ۳۳۰۰ و با پول برق آن ۳۵۰ افغانی می‌پردازیم."
پیش از این هم مهاجرانی که از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند، در زمینه سرپناه با مشکلات جدی روبه‌رو بوده اند و بارها در گفتگو با رادیو آزادی از این مشکل شکایت کرده‌اند.
پیش از این نیز شماری از مسئولان دفاتر رهنماهای معاملات در کابل در گفتگو با رادیو آزادی این مشکل را تأیید کرده اند.
با آن‌که حکومت طالبان بارها ادعای ساخت شهرک‌های رهایشی برای مهاجران بازگشته را مطرح کرده، اما به نظر می‌رسد که عملی شدن این کار نیازمند زمان است؛ در حالی‌که بازگشت‌کنندگان به مسکن نیاز فوری دارند.
گزارشگران ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در اعلامیه‌ای که به تاریخ ۱۸ جولای منتشر شده، گفته‌اند که از آغاز سال جاری میلادی تا اکنون، نزدیک به دو میلیون مهاجر افغان به گونه اجباری از ایران و پاکستان به افغانستان بازگردانده شده‌اند.
بر اساس این اعلامیه، بیش از یک و نیم میلیون نفر تنها از ایران اخراج شده‌اند و بیش از ۳۰۰ هزار مهاجر افغان از پاکستان نیز به افغانستان بازگشته‌اند.
از سوی دیگر، برخی خانواده‌هایی که از قبل در خانه‌های کرایه‌ای در شهر کابل زندگی می‌کنند نیز می‌گویند پس از بازگشت گسترده مهاجران از کشورهای همسایه، مالکان خانه‌ها کرایه‌ها را افزایش داده‌اند.
مصطفی، ساکن منطقه قلعه زمان خان کابل، که با خانواده ده نفره اش در یک خانه کرایه‌ای زندگی می‌کند، می‌گوید که قبلاً برای یک خانه سه اتاقه ۱۰ هزار افغانی می‌پرداخت؛ اما اکنون صاحبخانه کرایه را به ۱۳ هزار افغانی افزایش داده است.
«وضعیت اقتصادی مردم در بدترین حالت یعنی به اوج خود رسیده و دیگر این که صاحبخانه‌ها کرایه ها را بالا برده‌اند، آنها می‌گویند که اگر این مقدار کرایه را پرداخت نکنید، از اینجا بروید و دیگر با شما قرارداد امضا نمی‌کنم.»
مومن خان، ساکن منطقه شاه شهید کابل نیز گفت:
مهاجر زیاد آمده کرایه خانه‌ها نه تنها که افزایش یافته
" مهاجر زیاد آمده کرایه خانه‌ها نه تنها که افزایش یافته؛بلکه خانه کرایی پیدا نمی شود اگر هم پیدا شود، شخص مجبور است با هر قیمتی که باشد قبول کند."
این شکایت‌ها در حالی مطرح می‌شود که وزارت عدلیه طالبان اخیرا در اعلامیه‌ای از مردم خواست که اگر کرایه خانه‌ها افزایش یافت، از صاحبان خانه شکایت کنند.
در این اعلامیه آمده بود که مالکان خانه‌ها اگر کرایه را نسبت به سال گذشته افزایش دهند، تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.
همچنین هشدار داده شده بود که اگر دفاتر رهنمای معاملات بیش از حد مجاز کمیشن دریافت کنند، به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.
شبکه تحلیل‌گران افغانستان نیز پیش از این گفته بود که کرایه خانه‌ها به ویژه در کابل افزایش یافته است و بازگشت مهاجران از کشورهای همسایه یکی از عوامل مهم این افزایش به شمار می‌رود که مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده است.
