«ما هم زنده‌ایم و نیمی از جامعه‌ایم»؛ واکنش دختر محروم از آموزش پس از اعلام نتایج کانکور بدون حضور دختران

شماری ازدختران دانش آموز محروم از آموزش می‌گویند که با اعلام نتایج کانکور، نامشان در هیچ لیستی وجود نداشت؛ نه به این دلیل که درس نخوانده بودند، بلکه فقط به این دلیل که دختر هستند و اجازه شرکت در این امتحان برای شان داده نشده است.

کبرا حیدری، یکی از آنان به رادیو آزادی گفت که امتحان کانکور پُلی برای رسیدن به رویاهای دختران است.

"امتحان کانکور تنها یک امتحان ساده نیست؛ بل‌که پلی برای عبور به دنیای رویا های ما است؛ اما متاسفانه این پل را در افغانستان درهم شکستند، ما هیچ راهی نداریم که بتوانیم به اهداف و آرزوهای خود برسیم. واقعا دیگر از دختر بودن در افغانستان خسته شدیم، دیگر واقعا نمی‌دانیم چکار بکنیم، به کدام دیوار سرخود را بکوبیم که بگوییم که ما هم اینجا هستیم، ما هم زنده هستیم و نصف پیکر این جامعه هستیم و می‌خواهیم یکی کاری انجام بدهیم، هیچ کسی نیست که صدای ما را بشنود."

شماری از فعالان حقوق زن می‌گویند محرومیت دختران از امتحان کانکور حذف یک نسل از پوهنتون نه؛ بل‌که حذف آینده یک ملت بزرگ است.

گلچهره یفتلی یکی از این فعالان و مسئول نهاد همیاری زنان افغانستان این تصمیم طالبان را زن ستیزانه خوانده می‌گوید که ادامه محدودیت تحصیل دختران، افغانستان را به سوی فقر، عقب ماندگی و نا امیدی بیشتر می‌برد.

او به رادیو آزادی گفت که آموزش حق هر انسان است نه یک امتیاز و در دنیای امروز تحصیل یک انتخاب نه؛ بل‌که یک ضرورت اجتماعی است.

"وقتی دختری از حق تحصیل محروم می‌شود ما آینده یک معلم، یک داکتر، یک نویسنده و حتی یک مادر آگاه را از بین می‌بریم، جامعه که در دانشگاه را به روی دختران اش می‌بندد، در واقع در پیشرفت و ترقی، گفتگو و توسعه را بروی خودش قفل می‌بندد و جامعه را بطرف سیاهی و تاریکی سوق می‌دهد."

نتایج امسال امتحان کانکور در افغانستان به روز یک‌شنبه ۲۹ سرطان اعلام شد و سید موسی توانست با کسب بیش از ۳۵۶ نمره، اول نمره این امتحان شود و به پوهنتون طبی کابل راه یابد.

بر اساس معلومات اداره ملی امتحانات تحت کنترل حکومت طالبان، در کانکور سال ۱۴۰۴ بیش از ۱۰۲ هزار پسر اشتراک کرده بودند که از این میان، نزدیک به ۹۴ هزار تن فارغان مکاتب، بیش از ۲۴ هزار تن فارغان مدارس دینی، بیش از ۳ هزار تن چهارده‌پاس و بیش از یک‌هزار تن فارغان مکاتب شبانه بودند.

عبدالباقی حقانی، رئیس این اداره در نشست اعلام نتایج کانکور گفت که ظرفیت جذب امسال در مؤسسات تحصیلات عالی افغانستان ۷۶ هزار و ۴۰۰ نفر و در مراکز تحصیلات نیمه‌عالی ۳۳ هزار و ۵۵۰ تن است.

با این‌حال، جای خالی دختران در این روند آموزشی همچنان محسوس است، بسیاری از خانواده‌ها و فعالان حقوق بشر می‌گویند که نبود دختران در امتحان سراسری کانکور، نماد آشکار تبعیض جنسیتی در نظام آموزشی فعلی است؛ نظامی که به گفته آنان برای چهارمین سال متوالی، نیمی از جامعه را از حق ادامه تحصیل و رقابت علمی محروم کرده است.

در حالی که دختران در سال‌های پیش از حاکمیت طالبان توانسته بودند مقام‌های برتر امتحان کانکور را به‌دست آورند، اکنون برای سومین سال پی‌هم از شرکت در این آزمون ملی محروم‌اند.

در سال ۱۴۰۰، سلگی باران دختری با بلندترین نمره، مقام اول امتحان کانکور را کسب کرد، یک سال پیش از آن، در سال ۱۳۹۹، شمسیه علیزاده در میان ده‌ها هزار داوطلب، مقام نخست را به‌دست آورده بود.

با آن‌که دختران پس از روی‌کار آمدن طالبان در سال ۱۴۰۱ اجازه یافتند با محدودیت در انتخاب رشته‌ها در امتحان کانکور شرکت کنند، اما به گفته شماری از شرکت‌کنندگان و آگاهان، به دلیل بسته‌بودن مکاتب و ناتمام‌ماندن آموزش صنف دوازدهم، هیچ دختری به جمع ده برتر، راه نیافت.

از آن سال به بعد، به‌دنبال محدودیت‌های گسترده از سوی حکومت طالبان، به دختران به‌طور کامل اجازه شرکت در کانکور داده نشد.

حکومت طالبان سپس به تاریخ ۲۹ قوس سال ۱۴۰۱ به‌گونه رسمی با صدور یک مکتوب، دروازه‌های پوهنتون ها را به روی دختران بست.

با آن‌هم، تحصیل دختران در مؤسسات نیمه‌عالی طبی ادامه داشت تا اینکه در ماه قوس سال ۱۴۰۳، حکومت طالبان تحصیل دختران در این مؤسسات را هم ممنوع کرد و به این ترتیب، دسترسی دختران به تحصیلات به‌طور کامل مسدود شد.

طالبان پس از حاکمیت دوباره در ماه اسد سال ۱۴۰۰ آموزش دختران بالاتر از صنف ششم مکتب را ممنوع کرده است.