در حالی که روند اخراج مهاجرین افغان از کشورهای همسایه افغانستان، به خصوص از پاکستان، همچنان ادامه دارد، تعداد از افغان‌های برگشته می‌گویند که زندگی‌شان پر از مشکلات است.
ساحل و ساجد خان، که در ماه‌های اخیر از پاکستان به افغانستان برگشته‌اند، روز شنبه در مورد مشکلات زندگی‌شان به رادیو آزادی گفتند:
«وضعیت اقتصادی ما بسیار بد است و وعده‌های که از سوی دولت به ما داده شده بود، عملی نشده است. امید داریم که از ما حمایت شود.»
«اکنون در ننگرهار در یک خانه نیمه‌ویران به‌سر می‌بریم که آن را کرایه گرفته‌ایم، جای مناسب برای زندگی نداریم. بزرگ‌ترین مشکل ما بیکاری است و دولت باید به ما کمک کند.»
آنها می‌گویند که با سرد شدن هوا، مشکلات‌شان چندین برابر افزایش یافته است.
پاکستان در دوم نوامبر سال ۲۰۲۳ روند اخراج مهاجرین افغان را آغاز کرد که همچنان ادامه دارد.
دولت پاکستان در دوم نوامبر سال ۲۰۲۳ روند اخراج بیش از ۱.۷ میلیون مهاجر افغان بدون اسناد اقامت را آغاز کرد.
در آن زمان، سرفراز بوگتی، سرپرست وزارت داخله پاکستان، شمار مهاجرین افغان بدون مدرک را بیش از سه میلیون نفر اعلام کرد و گفت که در سه مرحله به افغانستان بازگردانده خواهند شد.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) در ماه اگست سال جاری میلادی گفت از ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۳ تا ۳۱ جولای ۲۰۲۴ بیش از ۶۸۰ هزار مهاجر افغان از پاکستان به افغانستان برگشته‌اند.
به گفته «یو ان اچ سی آر» روند بازگشت مهاجرین افغان در سال ۲۰۲۴ تسریع یافته است.
در عین حال، مهاجران افغان مقیم پاکستان، حتی آنهای که مدارک اقامت دارند، از اذیت و آزارهای مکرر و بهانه‌تراشی‌ها شکایت دارند.
محمد شاکر، یکی از مهاجرین افغان در پاکستان، در این مورد به رادیو آزادی گفت:
«پلیس هر وقت به این‌جا می‌آید و مردم را اذیت می‌کند و حتی پول می‌خواهد. من از دولت پاکستان، از UNHCR و دیگران می‌خواهم که به مشکلات افغان‌ها رسیدگی کنند.»
بسیاری از زنان و دخترانی که از مهاجرت برگشته اند با محدودیت های فراوان از جمله عدم دسترسی به آموزش و کار رو به رو شده اند.
وزارت امور مهاجرین و بازگشت‌کنندگان حکومت طالبان در ماه جنوری سال جاری میلادی نیز اعلام کرده بود که تا آن زمان بیش از نیم میلیون مهاجر افغان از پاکستان به افغانستان اخراج شده‌اند.
اما در عین زمان سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) در ماه جولای سال جاری با نشر گزارشی گفت در سه ماه گذشته بیش از ۸۰۰ هزار افغان از پاکستان برگشته‌اند، اما در همین مدت بیش از نیم میلیون افغان دوباره کشور را ترک کرده‌اند.
طبق اطلاعات کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در ایران، بیش از هشت میلیون مهاجر افغان در ایران و بر اساس آمار همین نهاد در پاکستان، نزدیک به ۲.۲ میلیون افغان دارای اسناد اقامت هستند که از این تعداد ۱.۳ میلیون نفر، کارت پی‌او‌آر دارند و حدود ۹۰۰ هزار نفر کارت ای‌سی‌سی دارند.
بارها گزارش‌هایی درباره بدرفتاری با مهاجرین افغان در پاکستان و ایران منتشر شده و نهادهای بین‌المللی مختلفی نگرانی خود را در این زمینه ابراز کرده‌اند.
گزارش: خالده تحسین