مهاجرت چالشی که با گذشت سه سال از حکومت وحدت ملی هنوز پابرجاست و وزیر مهاجرین و عودت کنندگان از تلاشها برای حل این معضل سخن میزند.
سید حسین عالمی بلخی به رادیو آزادی میگوید سویدن و جرمنی در میان کشورهای اروپایی بیشترین درخواست پناهندگی از سوی پناهجویان افغان را در سه سال گذشته شاهد بودهاند.
آقای بلخی تأکید میورزد که دولت افغانستان در تلاش آن است تا درخواست این پناهجویان که همه دار و ندار شان را برای رسیدن به کشورهای اروپایی از دست داده‌اند از سوی کشورهای میزبان پذیرفته شوند.
وی افزود:
"اینکه دولت افغانستان حکومت وحدت ملی رسیدگی به امور مهاجرین را در اولویت کارش قرار دهد و توانست مهاجرین را تشویق کند تا برگردند، یک سیاست موفق بود، درین سه سال ۵۰۰ هزار تن کشور را ترک کردهاند اما ۲ میلیون دیگر به کشور بازگشتهاند. ما از وضعیت مهاجرین ما در یونان راضی نیستیم در دیگر کشورها در حالت تفاهم و مدیریت مهاجرت قرار داریم و دیپورت مهاجرین هم کم است. تلاش میورزیم که افغانستان را منحیث یک نقطه نا امن حساب کنند."
آقای بلخی میگوید با همه نارساییهای که از رهگذر نبود امنیت، کمبود بودجه و چالشهای دیگر که سر راه این وزارت وجود دارد، میکوشند تا معضل پناهندگی را پایان بخشند.
در سال ۲۰۱۴ میلادی؛ یکی از بنیادی ترین عوامل فرار افغان‌ها به کشورهای بیرونی، خروج نظامیان امریکایی، متوقف شدن پروژههای انکشافی، بیکاری، فقر و نگرانی مردم از بهر شدت نا امنیها بود.
این درست همان سالی بود که حکومت وحدت ملی نیز شکل گرفت اما اختلافها میان رهبران حکومت وحدت ملی، به فرار افغان‌ها از کشور بیشتر کمک کرد.
در سال ۲۰۱۵ میلادی و پس از یک سال کارکرد حکومت وحدت ملی فرار افغان‌ها از کشور چند برابر شد، چنانکه وزارت مهاجرین و عودت کنندگان این موضوع را تأیید می‌کند.
با این همه پس از دو سال کار حکومت وحدت ملی، بحران مهاجرت افغان‌ها و حضور پنج هزار پناهجوی افغان در کشورهای اروپایی، به یک نگرانی جهانی مبدل گردید.
وزیر مهاجرین و عودت کنندگان میگوید از این بحران جلوگیری کردهاند.
وزیر مهاجرین و عودت کنندگان دادن سرپناه و فراهم سازی نیازیهای اولیه و نیز تلاش برای پذیرش درخواست پناهندگی پناهجویان افغان از سوی کشورهای میزبان را یک موفقیت حکومت وحدت ملی میخواند.
اما نادرخان کتوازی یکی از نمایندگان مردم در ولسی جرگه حکومت وحدت ملی را در جلوگیری از بحران مهاجرت ناکام میخواند.
او افزود:
"بد بختانه در سه سال حکومت وحدت ملی بسیاری از جوانان ما به اروپا سفر کردند به این امید بودند که در اروپا زندگی بهتر است، همه دارایی خود را مصرف کردند و آنجا که هم رفتند در راه یا در کشتی شهید شدند و یا هم زندانی شدند، در به رد شدند و متأسفانه که حکومت در جلوگیری از این بحران ناکام بود."
در بیشتر از سه سال اکنون افغانهایکه موفق به رسیدن به کشورهای اروپایی نشدهاند و در مرزهای این کشورها گیرماندهاند، به گفته کتوازی با هزاران چالش میسازند؛ اما کشورهای میزبان به پناهجویان سوری و عراق اولویت می‌دهند و مرزها را به روی پناهجویان افغان بسته اند و تا کنون بسیاری از افغان‌ها به شمول زنان و کودکان در کشورهای مرزی مانند یونان، بلغاریا و ترکیه گیر ماندهاند.
حتی گزارشها از تن فروشی برخی جوانان افغان در یونان به علت نداشتن پول پخش شده، گزارش‌های که نگرانی جدی سازمانهای حقوق بشری را نیز به همراه داشتهاند.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهجویان وضعیت مهاجران افغان را نگران کننده میخواند.
نادر فرهاد سخنگوی این اداره تأکید میورزد که این اداره کوشیدهاست تا به پناهجویان افغان در بیرون و بیجا شدگان داخلی در داخل افغانستان رسیدگی کند.
فرهاد میگوید این اداره ۱۵۰ میلیون دالر را برای افغانهای اختصاص دادهاست که به کشورشان بازگشت میکنند و برای هر افغان تا کنون ۴۰۰ دالر داده شدهاست.
او افزود:
"یو ان اچ سی آر پیوسته تلاش کرده و از کشورهای میزبان نیز تقاضا کرده‌است که پرونده افغان‌ها را بگونه انفرادی مورد بررسی قرار دهند تا اینکه اگر نیازمند حمایت حقوقی باشد برای شان رسیدگی صورت گیرد و اگر نیستند در آن صورت میان افغانستان و کشورهای میزبان تفاهم های موجود اند. ولی در خصوص بیجا شدگان باید بگویم که رقم آن در سه سال متأسفانه افزایش پیدا کرده‌است و در مجموع بحث بیجا شدگی یک بحث چالش آفرین است."
در ماههای اخیر سال ۲۰۱۵ میلادی سازمان بین‌المللی مهاجرت گزارشی را پخش کرد که نشان میداد، از ماه جنوری ۲۰۱۵ تا ۲۷ جنوری ۲۰۱۶ حدود بیشتر از یک میلیون تن از راه‌های غیر قانونی به اروپا رسیده‌اند و پس از سوری‌ها تعداد بیشتر آن‌ها را افغان‌ها تشکیل می‌دهند.
از سوی دیگر اتحادیه اروپا گزارشی را پخش کرد که نشان میداد ۹۴۲ هزار و ۴۰۰ تن از افغان‌ها در ۴۴ کشور تا کنون درخواست پناهندگی داده‌اند.
اما در سال ۲۰۱۶ میلادی، به گفته اداره عالی کمیشنری سازمان ملل متحد در امور پناهجویان، وضعیت مهاجرت افغان‌ها به کشورهای بیرونی بهتر بودهاست و در این سال دو میلیون افغان از پاکستان، ایران و کشورهای اروپایی به کشور شان بازگشت کردهاند که این خود امیدواری دوباره افغان‌ها را به آینده کشورشان نشان میدهد.
به گفته این اداره، ۲۰ هزار افغان بدون مدرک در کشورهای ایران و پاکستان در ماههای اخیر در آن کشورها ثبت و راجستر شدهاند و نیز تنها امسال ۳۰۰ هزار تن به کشور بازگشت کردهاند.
در این میان، شماری از باشندگان کشور میگویند هنوز بیکاری و تلاش جوانان برای رفتن به کشورهای بیرونی ادامه دارند.
محبوب اکبری یکی از باشندگان پایتخت یگانه علت ادامه فرار جوانان از کشور را بیکاری میخواند.
امیر داد پارسا یکی از محصلان میگوید که فقر اقتصادی و نا امنی را با گذشت سه سال از حکومت وحدت ملی از عوامل تلاش جوانان برای رفتن به کشورهای همسایه و یا اروپایی میخواند.
وی افزود:
"علت اول ضعف در مدیریت و بی برنامه‌گی حکومت برای جوانان است و بحث دیگر نا امنی است که سبب فرار جوانان شده و هم اکنون که ما با دوستهای ما که به بیرون از کشور رفته اند گپ می‌زنیم، میگویند حکومت باید زمینه کار را فراهم سازد."
با این همه حکومت وحدت ملی به گفته شماری از کارشناسان سیاسی تنها در جلوگیری از فرار صدها افغان به کشورهای بیرونی ناکام نبوده بلکه شمار روز افزون بیجا شدگان داخلی نیز معضل دیگری بوده که در سه سال گذشته حکومت وحدت ملی را به چالش کشیدهاست.
محمد شبیر بشیری یکی از این کارشناسان میگوید اگر حکومت نتواند به این وضعیت به گونه بنیادی رسیدگی کند و از فرار افغان‌ها در چهارمین سال کارش که تازه آغاز شدهاست جلوگیری نتواند، این وضعیت پایههای یکسال دیگر حکومت را ضعیف خواهد ساخت.
نظیفه محبوبی
