از یک سو، پایان یافتن جنگ درازمدت از راه مذاکره در افغانستان بیش از هر وقت دیگر نزدیک به نظر می‌رسد، اما از سوی دیگر، احتمال آن می‌رود که اجنداهای متضاد و در حال تقابل روند صلح را درین کشور به انحراف بکشاند.
این روزها دیده می‌شود که روسیه و ایالات متحده دو رقیب دیرینه از گفتگوهای جداگانه با ذینفعان گوناگون پشتیبانی کرده‌اند، چیزی‌که به پیچیدگی اوضاع افزوده‌است.
طالبان نخست در آخرهای ماه جنوری با هیئت ایالات متحده به رهبری زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای صلح و آشتی افغانستان در شهر دوحه قطر دیدار کردند.
سپس، نمایندگان طالبان به رهبری شیر محمد عباس استانکزی در نشستی به اشتراک تا به ۴۰ چهرۀ سیاسی به شمول حامدکرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان همین هفته در مسکو گردهم آمدند.
در هر دو روند گفتگو، حکومت افغانستان حضور نداشته‌است.
طالبان تاکنون از انجام گفتگوی مستقیم با کابل خودداری کرده‌اند.
- اما، چرا دو روند گفتگوی همزمان در جریان است یکی از سوی ایالات متحده و دیگری هم از سوی روسیه؟
تحلیلگران به این باور اند که روسیه در تلاش است تا روند تحت حمایت ایالات متحده را به چالش بکشاند.
توماس روتگ یکی از مسئولان مرکز تحقیقاتی مستقل زیر نام شبکۀ تحلیلگران افغانستان است.
او به این باور است که گفتگوهای صلح روسیه بیشتر به رقابت سیاسی روسیه در برابر ایالات متحده ربط می‌گیرد.
سرگی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه در چهارم ماه فبروری ایالات متحده را به انحصار گفتگوهای صلح با طالبان متهم کرد و افزود که گفتگوها به گونه سری به پیش برده می‌شود و کشورهای منطقه از آن بی‌خبر مانده‌اند.
هارون میر، یک تحلیلگر سیاسی در کابل است.
او به مرکز خبر رادیو آزادی گفته‌است که پیشبردن دو گفتگوی جداگانه یک استراتژی طالبان بوده‌است.
- پرسش این جاست که پیامدهای گفتگوهای دو جانبه چیست؟
تحلیلگران می‌گویند، یکی از پیامدهای عمده عمیق شدن اختلاف‌ها در افغانستان میان ادارۀ اشرف غنی و گروه از سیاستمداران نیرومند مخالف آن به شمول حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان است.
روتیگ گفته است که حکومت روسیه خواهان اتحاد میان گروه‌های سیاسی در افغانستان نه، بلکه خواهان تفرقه و مداخله بوده‌است.
محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان هم از این‌که اداره‌اش از گفتگوهای ایالات متحده و روسیه به دور مانده، خشمگین است.
دفتر رئیس جمهور غنی هم با انتقاد از نشست مسکو گفته‌است که اشتراک سیاستمداران افغان در آن به خاطر کسب قدرت بوده‌است.
از سوی دیگر، کابل ازین هم نگران است که واشنگتن با طالبان در دوحه به توافقی دست یابد که حکومت افغانستان از آن بی‌خبر ماند.
- کی‌ها برندگان و بازندگان احتمالی هستند؟
گرایمی سمیت، تحلیلگر افغانستان و مشاور نهاد گروه بین‌المللی بحران به این باور است که هیچ کسی بازنده و برنده نیست، چونکه همه بازیگران در نتیجۀ نهایی، ذینفع اند.
اما، حکومت افغانستان که از جریان گفتگوها به دور مانده، شاید فکر کند که تاکنون بزرگترین بازنده بوده‌است.
میر گفته‌است، در کنار حکومت، همه کسانی که از روند مبتنی بر قانون اساسی در ۱۸ سال گذشته دفاع کرده‌اند نیز خود را بازنده فکر می‌کنند.
اما، به تازگی، جنرال جوزف ووتل فرمانده قوماندانی مرکزی ایالات متحده در منطقه گفته‌است که حکومت افغانستان باید در هر نوع گفتگوی صلح شامل ساخته شود.
از سوی دیگر، مایک پومپیو وزیر خارجۀ ایالات متحده در گفتگوی تیلیفونی این هفته به رئیس جمهور غنی وعده سپرد که ایالات متحده تا برقراری صلح پایدار در کنار حکومت افغانستان خواهد بود.
