همزمان با فرا رسیدن زمان امضای توافقنامه میان امریکا و طالبان، برخی از کارشناسان افغان نقش کشورهای منطقه به ویژه ایران و پاکستان را در سرعت بخشیدن صلح در افغانستان مهم میدانند.
آنان میگویند یکی از عوامل جنگ چهلساله در افغانستان، مداخلههای کشورهای منطقه به خصوص کشورهای همسایه در امور داخلی افغانستان بوده است.
خالد سادات کارشناس روابط بینالمللی روز شنبه (۱۰ حوت) در صحبت با رادیو آزادی، بیشتر بر نقش ایران و پاکستان در صلح افغانستان تأکید کرد: "نقش ایران و پاکستان از دو بُعد مهم است. پاکستان مستقیماً میتواند بر طالبان فشار وارد کند تا آنها وارد گفتوگوهای صلح شوند تا روند صلح سریعتر شود. همچنین پاکستان میتواند مدیریت طالبان را طوری تنظیم کند که آنها این پروسه را به گونۀ درست آن به پیش ببرند. اما ایران به شکل مستقیم نمیتواند بر طالبان فشار نظامی وارد کند، اما نقش سیاسی ایران در این جا بسیار مهم است."
در چند دهه جنگ در افغانستان، برخی کشورهای همسایه به گونه ویژه ایران و پاکستان همواره متهم به مداخله در امور داخلی افغانستان و حمایت از گروههای شورشی شدهاند.
به تازگی مایک پامپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا از تاریخچۀ "تلاشهای تخریبکارانۀ" ایران در افغانستان سخن زده، گفت که فعالیتهای ایران را از نزدیک زیر نظر دارند تا تلاشهای صلح را در افغانستان مختل نسازد.
داود مایار، کارشناس سیاسی افغان به این نظر است که نه تنها ایران و پاکستان، بلکه همه کشورهای منطقه که به نحوی با حکومت افغانستان و طالبان روابط نزدیک دارند، میتوانند نقش مهمی در روند صلح افغانستان بازی کنند.
"کشورهای منطقه با در نظر داشت روابطی که با ملت، سیاسیون و حکومت افغانستان و طرف طالبان دارند، نقششان بیتأثیر نیست. از طرف دیگر، بازیگر آن طرف قضیه که امریکاییها هستند، بُعد دیپلوماسی این کشورها با آنها هم فعال است نقششان در پروسه صلح بیتأثیر نیست."
از سویی هم وزارت دولت در امور صلح افغانستان از همکاری کشورها با روند صلح افغانستان خوشبین است.
شعیب رحیم، مشاور ارشد وزارت دولت در امور صلح در این مورد به رادیو آزادی گفت: "علایم و پیامهایی را که در یک سال گذشته کشورهای منطقه و همسایه در قسمت رسیدن به صلح به ما داده است، امیدواریم که این تعهدات عملی شود و در صورتی که این تعهدات کشورها عملی گردد، امیدواریها به کامیابی پروسه صلح بالا میرود."
آقای رحیم گفت یکی از تعهدات موضوع رابطه دولتهای منطقه با گروههای متخاصم در افغانستان است. به گفته او، پابندی به چنین تعهدی فضا را بر گروههای به گفته او "خرابکار" محدودتر میکند.