مذاکرات صلح میان افغان‌ها در دوحه پایتخت قطر جریان دارد و به نظر می‌رسد که این یک روند طولانی و چالش برانگیز خواهد بود.
به گزارش مرکز خبر رادیو آزادی، امیدواری به دستیابی به یک توافق تا ماه نومبر امسال که زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امریکا است کم است اما با آن هم رئیس جمهور دونالد ترمپ تأکید دارد که نیروهای باقی ماندۀ امریکایی را هم از افغانستان خارج کند تا تعهد که در مبارزات انتخاباتی کرده آن را عملی کند.
جوبایدن رقیب دونالد ترمپ در این انتخابات که در بسیاری موارد سیاست‌های خارجی خود با ترمپ مخالف است اما در مورد خروج نیروهای امریکایی از افغانستان نظر مشابه دارد.
شماری محدودی از کسانی اند که فکر می‌کنند گفتوگوهای جاری تاریخی بین دولت افغانستان و گروه طالبان که به حمایت امریکا آغاز شده به یک نتیجه مثبت خواهد رسید و به راحتی پیروز خواهد بود.
دو طرف مذاکرات که از نزدیک به دو دهه درگیر اند و برای بار اول در قطر با هم رو در رو نشسته اند در افغانستان هنوز هم یکدیگر را می‌کشند.
آنها برای رسیدن به توافق، تقسیم قدرت و آتش‌بس دایمی در مورد بسیاری موارد عمده مانند حقوق زنان و اجرای قانون شریعت اختلاف نظر دارند.
مرکز خبر رادیو آزادی می‌گوید، اما این همه چالش‌ها نمی‌توانند مانع تصمیم دونالد ترمپ شوند که خواستار کاهش چشمگیر نیروهای کشورش در افغانستان است آن هم پیش از برگزاری انتخابات سوم نومبر در امریکا.
ترمپ در حقیقت می‌خواهد به جنگ درازمدت امریکا در افغانستان نقطه پایان بگذارد.
برای برگزاری این انتخابات چند هفته باقی مانده و انتظار می‌رود که رقابت بین دونالدترمپ نامزد جمهوریخواه و جوبایدن نامزد دموکرات شدید باشد. اما ترمپ با در نظر داشت آنچه در مبارزات انتخاباتی خود گفته می‌خواهد به جنگ در افغانستان و عراق پایان دهد و نیروهای امریکایی دوباره به کشورشان برگردند.
برخی از مقام‌های نظامی، اعضای کانگرس و آگاهان سیاسی نگران اند که اگر سربازان امریکایی به زودی از افغانستان خارج شوند، حکومت افغانستان سقوط خواهد کرد و رژیم طالبان که در سال ۲۰۰۱ میلادی بر اثر حملات ایالات متحده فروپاشید، برخواهد گشت.
رئیس جمهور ترمپ در مصاحبۀ که در اوایل ماه اگست نشر شد، گفت که تا هنگام برگزاری انتخابات ریاست جمهوری کشورش شمار نیروهای امریکایی در افغانستان را به بین چهارهزار تا پنج هزار سرباز کاهش خواهد داد.
پیش از این هم رئیس جمهور ترمپ بار‌ها تأکید کرده بود که می‌خواهد تا برگزاری انتخابات همه نیروهای کشورش را از افغانستان بیرون کند و وزارت دفاع امریکا هم به این اقدام آماده شد.
امضای توافقنامه ایالات متحده با طالبان
ترمپ در ماه فبروری امسال برخی امتیازات را در یک معامله سیاسی پیچیده به طالبان فراهم کرد که باعث شد گفت‌وگو میان دولت افغانستان و این گروه را زمینه سازی کند.
طبق این توافقنامه، امریکا تعهد سپرد که تا تابستان امسال شمار نیروهایش در افغانستان را به ۸۵۰۰ نفر کاهش دهد و در صورت عملی شدن تعهدات از سوی طالبان امریکا تا ماه می ۲۰۲۱ میلادی همۀ نیروهایش را از خاک این کشور بیرون خواهد کرد.
در بخشی از این توافقنامه گفته شده که نیروهای امریکایی به شرطی از خاک افغانستان بیرون خواهند شد که به هیچ گروه شورشی اجازه استفاده از قلمرو این کشور برای راه اندازی حملات داده نشود.
اندریو واتکینس محقق ارشد گروه بین‌المللی بحران در بخش افغانستان به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت اعتقادی اندکی وجود دارد که اداره رئیس جمهور فعلی امریکا به دلایلی دیگر غیر از نگرانی‌های سیاسی داخلی توافقنامه ماه فبروری را با طالبان امضاء کرده باشد.
در جریان مبارزات انتخاباتی ۲۰۱۶ میلادی ترمپ بار بار از اداره بارک اوباما رئیس جمهور سابق امریکا انتقاد کرد و گفت امریکا را در جنگ‌های درگیر ساخته که مصارف گزاف دارد.
به نظر می‌رسد که این موضوع هنوز هم در انتخابات امسال امریکا بسیار مهم است و سرنوشت هزاران رأی را در برخی از ایالت‌های کلیدی که رقابت بین دو نامزد انتخاباتی تنگاتنگ خواهد بود، تعیین خواهد کرد.
نظرسنجی که از سوی انستیتوت چارلزکاخ با شرکت دوهزار شهروند امریکایی در اواخر ماه جولای امسال راه اندازی شد نشان داد که سه چهارم اشتراک کننده‌ها خواستار خروج نیروهای امریکایی از افغانستان اند.
در حال حاضر، نزدیک به هشت و نیم هزار سرباز امریکایی در افغانستان مستقر اند، اما برخی آگاهان خروج نیروهای امریکایی را برای انتخابات مهم نمی‌دانند.
مایکل اوهانلون یک عضو ارشد انستیتوت بروکنگز در مباحثه‌ای که به گونه‌ای آنلاین از سوی این انستیتوت نشر شد، گفت که برای افراد زیادی در امریکا بیرون شدن سربازان از افغانستان موضوع اساسی نیست. به گفته او هیچگاهی برای بیرون کشیدن نیروها از افغانستان اعتراضی در واشنگتن راه اندازی نشده.
او در جمع آگاهانی است که فکر می‌کند در صورت خروج زودهنگام نیروها از افغانستان، حکومت افغانستان با خطر فروپاشی مواجه خواهد شد.
پس از آنکه دونالد ترمپ در ۲۰۱۷ میلادی به عنوان رئیس جمهور امریکا حلف وفاداری یاد کرد موقف متفاوتی اختیار کرد و نزدیک به چهارهزار نیروی اضافی به افغانستان فرستاد تا با گروه طالبان مبارزه کنند.
حملات هوایی علیه این گروه در زمان ادارۀ ترمپ افزایش چشمگیری یافت تا آنها به مذاکره حاضر شوند.
دونالد ترمپ برعکس بارک اوباما توافق کرد که به گونه‌ای مستقیم با گروه طالبان داخل مذاکره شود.
رهبری گفتوگوهای امریکا با طالبان را زلمی خلیل‌زاد به عهده گرفت و پس از هجده ماه گفت‌وگو دو طرف به توافق دست یافتند.
براساس این توافق، امریکا آماده شد تا سربازانش را در چند مرحله تاه ماه می ۲۰۲۱ از افغانستان بیرون کند، به شرط آنکه طالبان به شمول جنگجویان این گروه به شبکۀ القاعده و دیگر گروه‌های شورشی اجازۀ استفاده از خاک افغانستان را علیه امریکا و متحدانش ندهند.
در این توافقنامه همچنان در مورد رهایی پنج هزار زندانی گروه طالبان توافق صورت گرفت که در بدل آن طالبان هم گفتند یک هزار زندانی حکومت را از بند رها می‌کنند.
رهایی همۀ زندانیان تعهد شده و کاهش چشمگیر نیروهای امریکایی در افغانستان زمینه را برای گفتوگوهای بین افغان‌ها مساعد ساخت و این گفت‌وگوها پس از وقفۀ طولانی در دوازدهم سپتمبر در قطر آغاز شد.
شماری از آگاهان به این باور اند که ادارۀ ترمپ تلاش دارد تا برگزاری انتخابات سوم نومبر در گفتوگوهای صلح جاری در قطر پیشرفتی صورت گیرد، اما اختلافات میان حکومت افغانستان و طالبان رسیدن به این آرمان را دشوار ساخته.
اندرو کوردسمن محقق در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی که در وزارت‌های دفاع و خارجۀ امریکا مشاور هم بوده به رادیو آزادی گفت که گفتوگوهای جاری صلح چندان امیدوار کننده نیست و به گفتۀ او تنها رئیس جمهور امریکا خواهان بیرون شدن نیروهای کشورش از افغانستان است.
کوردسمن افزود که تهدید تروریست‌ها در افغانستان از هر کشوری دیگری که با گروه‌های مشابه درگیر اند، بیشتر است و برای اداره ترمپ در حال حاضر بردن آرا مهم‌تر است نسبت به تهدید که افغانستان با آن روبه روست.
حمله ایالات متحده بر افغانستان
ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ میلادی پس از آن بر افغانستان حمله کرد که در حملات مرگبار شبکۀ القاعده در امریکا سه هزار نفر جان دادند.
اسامه بن لادن رهبر پیشین شبکه القاعده در افغانستان به سر می‌برد و طالبان از این شبکه حمایت می‌کرد.
پس از حملۀ امریکا بر افغانستان، رژیم طالبان که رژیم تندرو اسلام‌گرا بود و به تخطی‌های شدید حقوق بشری متهم شده بود از هم پاشید و در عوض حکومت حامی دموکراسی به میان آمد که متحدان امریکا و ناتو از آن حمایت کردند.
اما این تلاش امریکا برای ایجاد دموکراسی در افغانستان در نوزده سال گذشته با چالش‌های مانند فساد گستردۀ اداری، مخالفت‌های سیاسی، انتخابات مملو با تقلب و حملات گروه طالبان و دیگر گروه‌های شورشی روبه‌رو شد و زمینه را برای ماندن نیروهای امریکایی و ناتو در این کشور فراهم کرد که در نتیجه به طولانی‌ترین جنگ امریکا مبدل شد.
واشنگتن در نزدیک به دو دهه بیش از دو ترلیون دالر را در جنگ افغانستان به مصرف رسانده و دو هزار و سه صد سربازش هم در این جنگ جان داده اند.
ترمپ پیش از این که خود را نامزد انتخابات ریاست جمهوری امریکا اعلام کند در مورد حضور امریکا در افغانستان مخالفت می‌کرد. او در اکتوبر ۲۰۱۱ در توییترش نوشته بود "چی زمانی از مصرف پول خود برای بازسازی افغانستان دست خواهیم کشید ما باید نخست کشور خود را آباد کنیم."
اندریو واتکینس محقق ارشد گروه بین‌المللی بحران در بخش افغانستان می‌گوید، توافقنامه ۲۹ فبروری با طالبان گام اداره ترمپ برای پایان جنگ امریکا در افغانستان است. اما در کابل شماری زیادی این را به مثابه‌ای یک خیانت می‌نگرند.
واتکینس می‌افزاید که اکنون برخی مشاوران رئیس جمهور اشرف غنی امیدوار اند که جوبایدن از حزب دموکرات برندۀ انتخابات ریاست جمهوری اعلام شود تا جلو تطبیق توافقنامه با طالبان را بگیرد.
اما اظهارات پیشین بایدن با این نظر همخوانی ندارد.
سیاست‌های خارجی جو بایدن
سیاست‌های خارجی بایدن و ترمپ تقریباً مخالف همدیگر اند مانند، برنامه هسته‌ای ایران، تجارت بین امریکا و چین و روابط با روسیه. اما در موردی که سیاست مشترک دارند، بیرون شدن نیروهای کشورشان از افغانستان است.
بایدن در زمان اداره بارک اوباما رئیس جمهور سابق امریکا با افزایش شمار سربازان امریکایی در افغانستان مخالفت شدیدش را ابراز کرد. با آن هم شمار سربازان این کشور در اوایل ۲۰۱۰ میلادی در افغانستان به حدود یکصد هزار نفر رسید.
اکنون هم بایدن با موجودیت شماری زیاد نیروهای کشورش در افغانستان مخالفت دارد.
بایدن در نشستی دموکرات‌ها در ماه دسمبر گفت اگر رئیس جمهور امریکا شود نخستین گام او برگرداندن نیروهای جنگی امریکا به کشورشان خواهد بود.
او گفت که با طالبان مذاکره خواهد کرد اما به خاطر چالش‌های موجود در افغانستان شماری اندکی از نیروهای خاص این کشور را در آنجا مستقر خواهد کرد.
روزنامه‌ای استارز اند استرایپس در دهم سپتمبر با جوبایدن مصاحبه کرد که در آن بایدن گفت خواهان استقرار بین یک هزار تا یک و نیم هزار نیروی ویژه در افغانستان است.
اما جارنت بلانک عضو انستیتوت بین‌المللی صلح کارنیگی که در زمان ادارۀ بارک اوباما معاون نماینده خاص امریکا برای افغانستان و پاکستان بود به این باور است که پالیسی‌های ترمپ و بایدن در مورد افغانستان مشابهت ندارد.
بلانک می‌گوید، رئیس جمهور جدید امریکا باید در ماه می ۲۰۲۱ یک ارزیابی را انجام دهد و او زمانی است که براساس توافق بین واشنگتن و طالبان همۀ نیروهای امریکایی افغانستان را ترک خواهند کرد به گفتۀ او در این ارزیابی دیده خواهد شد که آیا طالبان واقعاً به تعهدات‌شان که درج توافقنامه است عمل کرده اند یا خیر؟
او گفت که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان بر دوام کمک‌ها بر این کشور بی‌تأثیر نخواهد بود و این در حالی است که بخش زیادی از بودجۀ حکومت افغانستان متکی به کمک‌های خارجی است.
بلانک می‌گوید، بودجۀ امریکا برای افغانستان هم قابل بحث است و در این بخش موقف حکومت جدید بسیار مهم خواهد بود. به باور او جوبایدن ممکن است از این بودجه حمایت کند، اما موقف ترمپ در این راستا شدید خواهد بود.
