۲۹ اگست ۱۹۸۸، حدود ساعت ۴:۳۰ یک فضاپیما از پایگاه هوایی بایکنور قزاقستان به فضا رفت.
یکی از فضانوردان این فضاپیما عبدالاحد مومند شهروند افغانستان بود که به ایستگاه فضایی «میر» شوروی سابق رفت و با دو فضانورد شوروی در یک پروژه آموزشی و پژوهشی سهم گرفت.
آقای مومند گفته بود که ۸ شب و روز، ۲۰ ساعت و ۲۶دقیقه طول کشید تا به فضا سفر کند و در این مدت ماموریت خود را به پایان رساند.
عکس گرفتن از خاک افغانستان برای پژوهش در زمینههای معادن، زمینلرزههای آب و زمینشناسی کار مهم پروژه پژوهشی او بود.
افغانها سفر فضایی عبدالاحد مومند را روی صفحه تلویزیون ملی افغانستان دیدند.
نجیبالله رئیس جمهور وقت افغانستان از کابل در تماس تلفونی با او آرزو کرده بود که کاش میتوانست مانند مومند زمین افغانستان را از فضا ببیند: "عبدالاحد باید به شما بگویم که امروز این آرزو نزد هر شهروند افغانستان خلق شده که کاش میتوانستند افغانستان را از فضا ببینند. حتماً منظره بسیار زیبایی بوده است. افغانستان از همه جا با زمینهای بلند، هندوکش پر از برف زیبا به نظر میرسد و با درههای سبز و بیابانهای پهناور زیبا معلوم میشود."
آقای مومند از فضا به رئیس جمهور نجیبالله گفت که ماموریتش موفقانه به پایان خواهد رسید: "دوست بسیار محترم نجیبالله، من عبدالاحد همانطوری که قبل از پرواز وعده داده بودم، هنوز هم قول میدهم که این برنامه شمشاد را به شیوهای بسیار خوب اجرا خواهم کرد و آمادهام که اگر برنامه دیگری وجود داشته باشد و از طریق رادیو به من سپرده شود، این کار را انجام دهم."
امروز ۱۲ اپریل روز جهانی سفر به فضا است.
در سال ۱۹۶۱ روسیه یوری گاگارین شهروند شوروی سابق نخستین انسانی بود که به فضا سفر کرد – در آن سال عبدالاحد مومند سه ساله بود.
پس از آن در سال ۱۹۶۹ آرمسترانگ آمریکایی نخستین کسی بود که بر روی ماه فرود آمد.
او با گذاشتن گام روی ماه این جمله مشهور را به زبان آورد: "این یک گام کوچک برای انسان است، اما درعین حال یک گام بزرگ برای بشریت است."
شاید در آن زمان یک چیز دور از تصور و غیرقابل پذیرش برای مردم افغانستان بود، اما عبدالاحد این ایدهها را به حقیقت تبدیل کرد.
آقای مومند در آن زمان در سطح بینالمللی شهرت یافت و در داخل افغانستان تبدیل به یک قهرمان شد.
ورود او به کابل در آن سال با استقبال گرم مردم همراه بود.
عبدالاحد مومند گفته بود: "وقتی به فضا رسیدم، به زمین نگاه کردم و با خودم گفتم که این ستاره خانه مشترک ماست و باید در کنار هم از آن محافظت کنیم و در آرامش زندگی کنیم."
او در جریان ماموریتش برای رسیدن به فضا به رسانهها گفته بود: "مسئولیتی که به عنوان یک افغان به من داده میشد، باید با من انجام میشد، این یک کار بسیار بزرگ و پرمسئولیت بود که برای من سپرده شده بود باید آنرا به سر میرسانیدم و احساس خرسندی داشتم."
او از ولایت غزنی است و در جریان جنگ داخلی افغانستان راه سفر پیش گرفت، در جرمنی پناهجو شد و در حال حاضر با همسر و سه فرزندش در آن کشور زندگی میکند.
آقای مومند در سال ۲۰۱۳ در ۲۵ سالگی سفرش به فضا، به افغانستان بازگشت و مقامهای پیشین از او به گرمی استقبال کردند.
جنرال عتیقالله امرخیل که در آن زمان رئیس دانشگاه هوایی افغانستان بود، گفت که آقایان مومند و محمد دوران از میان۴۰۰ نفر انتخاب شده و آموزش دیده بودند، اما در نهایت مومند برای سفر به فضا انتخاب شد.
آقای امرخیل به رادیو آزادی گفت که سفر مومند به فضا افتخار همیشگی برای افغانستان است: "برای اولین بار یک جوان افغان با همه مشکلات به فضا رفت، زمین را از نزدیک ماه دید و چند ثانیه روی فضای افغانستان ایستاد. رئیس جمهور وقت، دکتر نجیبالله، با او صحبت کرد و این واقعا ً افتخاری برای افغانها بود."
به گفته آقای امرخیل، سفر فضایی آقای مومند بیانگر آن بود که در آن زمان افغانستان چه اندازه نیروهای توامندی داشت که با وجود تمامی چالشها میتوانستند به فضا بروند.
این در حالی است که در بیستم حمل امسال یک فضاپیمای روسی با دو فضانورد روس و یک امریکایی، از قزاقستان به سوی ایستگاه فضایی رفت.
این فضاپیما به احترام گاگارین نخستین فضانورد روسی به فضا رفت.
اکنون چهار فضانورد امریکایی، دو روس و یک جاپانی در ایستگاه بینالمللی فضایی هستند.