عبدالجلیل توانا یکی از مشهورترین خوشنویسان افغانستان، برای آموزش نسل جوان خانه‌اش را به مکان آموزش این هنر مبدل کرده است.
او ۴۵ سال عمرش را صرف فراگیری و آموزش هنر خوشنویسی کرده و قادر نوشتن ۴۵ نوع خط با قلم نی است.
نوای قلم نی و نقش بستن شعر حافظ شیرازی بر روی ورق توسط دستان عبدالجلیل توانا ۵۷ ساله گوشنواز و دیدنی است.
توانا یکی از نامدارترین خوشنویسان در افغانستان است.
او انواع خطوط نستعلیق، عربی و کوفی را خطاطی می‌کند؛ کاری دشوار که از توان بسیاری از خوشنویسان خارج است.
توانا می‌گوید: "در حدود ۴۵ سال می‌شود که ما به هنر خوشنویسی کار می‌کنیم و تقریباً ۴۵ نوع خطوط مختلف اسلامی را نوشته می‌کنیم. نظر به علاقه که داشتیم ما توانیستم آموزش ببینم، کار کنیم. شاگردان زیادی در هنر خوشنویسی تربیه کینم. من به فکر منفعت مادی از این هنر نبودم و حالا که می‌توانیم در نمایشگاه‌های خارجی هم شرکت کنیم، خیلی خوشحال هستیم"
حدود هشت سال پیش هنر خوشنویسی از درس‌های پوهنزی هنرهای زیبای پوهنتون هرات به دلیل نبود دوره ماستری حذف شد و پس از آن عبدالجلیل توانا، در خانه‌اش کوشید علاقمندان به خوشنویسی را آموزش بدهد.
او در این مدت ده‌ها جوان را با این هنر آشنا کرده، تا پس از او، این میراث فرهنگی را زنده نگهدارند.
توانا افزود: "هشت سال می‌شود که هنر خوشنویسی از پوهنزی هنرها، دیپارتمنت خوشنویسی حذف شد، ما کوشش کردیم که به اصطلاح در خانه خود یک گالری ایجاد کنیم و برای زنده ماندن هنر خوشنویسی شاگردان را آموزش بدهیم و بارها هم درخواست این را کردیم که دولت باید دیپارتمنت خوشنویسی به پوهنزی هنرها ایجاد کند."
خوشنویسی، در کنار مینیاتوری و کاشیسازی، جز هنرهای اصیل مکتب هرات در دوره امپراتوری تیموریان قلمداد می‌شد و با گذشت پنج قرن، هم چنان هرات زادگاه پرورش خوشنویسان است.
میر علی عطار هروی، میر آقا حسینی، نجف سلمان و میر عبدالرحمان حسینی مشهورترین خوشنویسان هرات هستند.
هرات یکی از مرکزهای ابداع و رشد خط نستعلیق بوده است.
خیرالله ۲۳ ساله یکی از شاگردان عبدالجلیل توانا است وی با دقت راهنمایی‌های استادش را گوش می‌کند.
او رویای تبدیل شدن به یکی خوشنویسان چیره دست را در سر می‌پروراند.
خیرالله می‌گوید: "نزدیک به سه سال می‌شود که ما پیش استاد توانا آمدیم و خوشنویسی کردیم و فعلاً خط نستعلیق و خط نستعلیق شکسته پیش استاد تمرین کردیم. من خودم تمرین می‌کنم و استاد مشکلاتم را به من تذکر می‌دهند. من عشق و علاقه که به خوشنویسی دارم، اینجا یاد بگیرم و به دیگران این هنر یاد بدهم."
عبدالجلیل توانا به ایالات متحده امریکا، هند، ایران، ترکیه، امارات متحده عربی، قطر و پاکستان برای معرفی آثار خوشنویسی خود سفر کرده است.
او از حکومت افغانستان تنها یک خواست دارد؛ تلاش برای ثبت هنر خوشنویسی در فهرست سازمان یونسکو، تا حاصل تلاش خوشنویسان به مانند میناتوریست‌های هرات نادیده گرفته نشود.
این در حالی است که سال گذشته هنر مینیاتور بدون ذکر نام افغانستان به نام میراث فرهنگی ایران، ترکیه، آذربایجان و ازبیکستان ثبت یونسکو شد.
