در آستانهٔ خروج تمامی نیروهای خارجی به گونه‌ی کم‌سابقه‌ای ده‌ها ولسوالی در ولایت‌های مختلف از جمله ولایت‌های شمال و شمال‌شرق افغانستان به کنترل طالبان در آمد.
بدخشان در شمال‌شرق کشور یکی از بخش‌هایی‌ست که در کم و بیش یک ماه از ۲۷ ولسوالی ۲۵ آن را طالبان تصرف کرده‌اند.
طالبان نتوانستند که در حدود کم و بیش پنج سال حکومت‌شان بدخشان را تصرف کنند، اما روایت کنونی جنگ در این بخش متفاوت است.
در چند روز محدود بیشتر خاک این ولایت به ادارۀ طالبان درآمده و این موضوع نگرانی‌هایی را در میان شماری برانگیخته است.
عبدالحفیظ فرزان ۳۸ ساله که کارمند عادی دولت است، در هالۀ از ابهام و شک در مورد اقدام‌های دولت به رادیوی آزادی گفت: "در مدت دو یا سه روز چند ولسوالی بدخشان بدون جنگ و خونریزی با تمام امکاناتش سقوط می‌کند و این پرسش برانگیز است، مردم هم نگران هستند و هم در یک سردرگمی قرار دارند."
در پی آغاز روند خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان، جنگ در نقاط مختلف این کشور به ویژه در ولایت‌های شمال و شمال‌شرقی شدت گرفت و طالبان توانستند در مدت کم قلمرو گسترده‌یی را از ادارۀ نیروهای امنیتی افغانستان خارج کنند و به تصرف خود درآورند، موضوعی که از سوی نهادهای امنیتی و دفاعی افغانستان عقب نشینی تاکتیکی نامیده شده است.
در این میان در هفته‌های اخیر جنگ‌ها به صورت کل در ولایت‌های شمال، شمال‌شرق و شمال‌غرب متمرکز بوده‌اند، هرچند بخش‌های دیگر کشور نیز گواه درگیری‌هایی بوده‌اند.
بر اساس فهرستی که طالبان در اختیار رادیوی آزادی قرار داده اند، این گروه ۱۷۳ ولسوالی را در ولایت‌های مختلف در کنترل خود دارند.
از این میان بیش از ۱۰۰ ولسوالی در ولایت‌های شمال، شمال‌شرقی و شمال غرب اند که بیشترشان به تازگی به کنترل طالبان درآمده است.
با در نظرداشت پیشروی‌های اخیر طالبان دیده می‌شود که آنان جغرافیای جنگی‌شان را تغییر داده اند و تمرکز بیشتر شان بر بخش‌هایی بوده است که شماری گمان می‌کردند طالبان نتوانند به زودی و آسانی در آن‌جاها حاکم شوند_گمانی که نادرست ثابت شد و دیده شد که این گروه با تغییر راهبرد جنگی دامنۀ نفوذشان را در بخش‌هایی گونه‌گون کشور گسترش داده اند.
تمیم عاصی، معین پیشین وزارت دفاع و رئیس انستیتوت مطالعات جنگ و صلح باور دارد که چندین عامل سبب متمرکز شدن فعالیت‌های طالبان در بخش‌های شمالی کشور شده است.
او می‌گوید یکی از این عوامل شناخته شدن شمال به عنوان عقبۀ استراتیژیک مقاومت بوده می‌تواند_ مقاومتی که در برابر طالبان در سال‌های حکومت این گروه ایجاد شده بود.
آقای عاصی، دلایل دیگر تمرکز حمله‌های طالبان به این ولایت‌ها را چنین بر می‌شمارد: "در عین وقت شمال افغانستان منحیث عقبۀ استراتژیک مقاومت و همچنان منابع عایداتی زیادی که در شمال وجود دارد از دلایلی اند که طالبان روی آن تمرکز کرده‌اند و در ضمن شمال افغانستان متأسفانه بر اساس اختلافاتی که قدرتمندان محلی دارند و رقابت‌های ناسالمی که وجود دارد بستر را برای پیشروی طالبان فراهم کرده است."
به گفتۀ آقای عاصی، تصرف ولسوالی‌ها تنها جنبۀ تبلیغاتی دارد و حمله‌های طالبان در ولایت‌های جنوب غربی و غرب کشور نیز افزایش یافته است.
از سوی دیگر امرالله امان، جنرال بازنشستۀ اردوی افغانستان به تازگی تحرک نیروهای خیزش مردمی را در شماری از ولایت‌های شمال کشور به شمول بدخشان، تخار، کندز، فاریاب و دیگر ولایت‌ها از دیگر دلایل افزایش حمله‌های طالبان در این ولایت‌ها می‌داند_خیزش‌هایی که نیروهای جنگی طالبان را بیشتر تحریک کرده‌اند.
این جنرال بازنشسته هشدار می‌دهد که محاسبات کشورهای منطقه که پنهان و آشکار از طالبان پشتیبانی می‌کنند، نادرست است و اگر این روند ادامه یابد، منطقه در یک ناآرامی فرو خواهد رفت.
امان گفت: "اگر کشورهای منطقه هم بی تفاوت باقی بمانند و من به کشورهای منطقه می‌گویم که اگر این‌ها به همین استراتیژی به پیش بروند، منطقه یک ناآرامی طولانی دیگر را پیش رو دارد."
از سوی دیگر شیرمحمد کریمی، لوی درستیز پیشین وزارت دفاع افغانستان می‌گوید که در حمله‌های طالبان شمال و شمال‌شرق مطرح نیست و در هر نقطه که امیدوار به موفقیت باشند، حمله می‌کنند.
کریمی افزود: "مسألۀ جنگ در شمال و شمال‌شرق نیست و در تمام کشور است. جنگ در تمام کشور ادامه دارد، اما متاسفانه در شمال و شمال‌شرق بیشتر شده و دلیلش این است که توجۀ طالبان به شمال بیشتر شده است. به هر حال آن‌ها در هر جایی که موفقیت خود را می‌بینند، تشددشان به همان طرف بیشتر می‌شود."
از سوی دیگر حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان به تاریخ ۱۵ سرطان در نشست خبریی در کابل گفت که طالبان به دلیل نرسیدن به موقع تجهیزات و اکمالات به نیروهای امنیتی ولسوالی‌ها، ساختمان‌های برخی ولسوالی‌ها را در شمال و شمال‌شرق تصرف کردند و این به معنای سقوط این ولسوالی‌ها نیست.
به گفتۀ آقای محب، نیروهای امنیتی در چند هفتۀ گذشته ۱۴ ولسوالی را از کنترل طالبان بیرون کردند و حمله‌ها در برخی ولسوالی‌های دیگر ادامه دارد.
محب افزود: "در حال حاضر عملیات در شماری از ولسوالی‌ها ادامه دارد و در چند هفته‌ی گذشته ۱۴ ولسوالی پس گرفته شد."
اما ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان این ادعاها را رد می‌کند و می‌گوید جنگجویان این گروه هنوزهم در حال پیشروی هستند.
پس از حمله‌های یازدهم سپتمبر و اعزام نیرو از سوی امریکا و ناتو به افغانستان، حکومت طالبان در افغانستان سقوط کرد و تا سال ۲۰۰۶ خبری از فعالیت این گروه نبود، اما طالبان پس از ۲۰۰۶ دوباره منسجم شدند و آغاز به فعالیت کردند.
پس از آن تمرکز فعالیتهایشان بیشتر در جنوب و شرق افغانستان بود، اما این گروه پس از سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ دامنهٔ فعالیتهایشان را در ولایت‌های شمال، شمال‌شرق و شمال غرب کشور گسترش دادند و پیامدهای آن امروز بیشتر از هر زمانی محسوس است.
