از خروج نظامیان امریکایی از افغانستان یک ماه گذشت.
طالبان یک ماه پیش وارد کابل شدند و اداره تقریباً همه بخش‌های افغانستان را به دست گرفتند.
شماری از کارشنان این یک ماه را روزهای تیره و پرچالش برای مردم افغانستان می‌خوانند.
یک ماه از خروج نظامیان خارجی از افغانستان می‌گذرد - خروجی که حالا کارشناسان آن را آغاز فصل تیره و بحران و تکرار دهه ۹۰ و یا هم بدتر از آن سالها می‌خوانند.
به روایت برخی در یک ماه پسین اعدام‌های صحرایی، بازداشت‌ها، تلاش برای سانسور رسانه‌ها و آزادی بیان، بازداشت و لت‌وکوب خبرنگاران، منع رفتن دختران به مکتب، منع زنان از رفتن به بیرون و ادامه کار و موارد همسان این موردهایی از رفتارهای این گروه‌اند که واکنش‌هایی را در سطح جهان نیز برانگیخته است.
طالبان ادعای اعدام صحرایی و سانسور رسانه‌های خصوصی را رد کرده‌اند.
تحلیلگران می‌گویند پس از گذشت ۲۰ سال تکرار دوباره روش‌ها و رویه‌های گذشته این گروه با مردم به‌ویژه زنان نشان می‌دهد که تفکر و نگرش آنها نه‌تنها تغییری نکرده است بلکه این گروه بیشتر از دهه نود تندروانه تر عمل می‌کنند.
زمان گُل دهاتی از تحلیلگران می‌گويد اگر طالبان سیاست‌های خود را تغییر ندهند، برای جهان دشوار نخواهد بود که بار دیگر وارد افغانستان شود.
به باور او همین اکنون اتحاد میان شماری از کشورها در مسئله افغانستان به میان آمده و مذاکرات بسیاری در سطح منطقه و جهان در برابر طالبان شکل گرفته است.
به گفته او، پیام سنای امریکا نیز خیلی روشن بوده که این گروه را "گروه تروریستی" خوانده و این بدان معنی است که طالبان را جهان به رسمیت نخواهد شناخت.
آقای دهاتی افزود: "خروج نیروهای ناتو از افغانستان که علت آن برمی‌گردد به کاستی‌های جهان در یک مقطع معین زمانی سبب شد که خروج نیروها بسیار به شتاب‌زدگی صورت گیرد و نظامی که بیست سال روی آن سرمایه‌گذاری شده بود فرو بریزد و چیزی که این خروج بجا گذاشت، این بود که طالبان به قدرت برسند. اما با آنکه نیروهای خارجی و قوای ناتو از افغانستان بیرون شده اند اما افغانستان را فراموش نخواهند کرد و وسایل و امکاناتی که در اختیار دارند به افغانستان بازخواهند."
کارشناسان به اوج رسیدن فقر، فرار نخبگان و جوانان، بسته بودن بانک‌ها دسترسی نداشتن مردم به خدمات اولیه به ویژه خدمات بهداشتی و گرانی مواد خوراکی را از دیگر چالش‌هایی می‌دانند که این گروه را از به‌رسمیت‌شناختن جهانی دور خواهد کرد.
محمدشعور نیازی یکی از این کارشناسان می‌گوید طالبان از تمام وعده‌هایی که در قطربه جامعه جهانی سپرده بودند، تنها یکی از آنها را رعایت کرده اند آن هم شلیک نکردن به نیروهای خارجی در این کشور.
آقای نیازی گفت: "از جمله تمام شرایط امریکا با طالبان تنها اینکه به نیروهای خارجی فیر نکنند رعایت شده است اما دیگر شرط‌ها را عملی نکرده‌اند و مشکلات در آن وجود دارد. دو حالت وجود دارد: اگر طالبان شرایط جهان و اروپا را رعایت کنند، دموکراسی، حقوق بشر، آزادی رسانه و زنان را رعایت کنند، معلوم است که ممکن از بحران به ویژه بحران اقتصادی بیرون شویم، اما در صورت ادامه این موضع‌گیری آینده بدتر از دهه نود خواهد شد. مردم هم به پا خواهند ایستاد و جهان نیز به آن لبیک خواهد گفت."
به باور نیازی، اگر این گروه حقوق بشر را رعایت کند، به آزادی زنان و آزادی بیان حرمت بگذارد، ممکن نظامی را که شکل دهد به رسمیت شناخته خواهد شد.
در حکومت گذشته این گروه نیز زنان از آموزش و کار محروم شدند.
حالا چالش بزرگ دیگر در برابر طالبان اداره امور داخلی و خارجی این کشور است،گروهی که به باور تحلیلگران روندهای پیچیده اداری و تشکیلاتی را نمی‌دانند و از سوی دیگر طالبان با این سطح از سواد و آموزش قادر به مدیریت سالم سیاست خارجی و داخلی نخواهند بود.
حالا گروهی که مشروعیت نظامش مشروط به رعایت حقوق بشری، آزادی زنان و موارد همسان اینها خوانده می‌شود به تغییر سیاستش تن خواهد داد؟
بلال کریمی عضو دفتر سانه‌های این گروه چالش‌ها در افغانستان و یا در برابر حاکمیت این گروه را تایید نمی‌کند:
او می‌گوید: "مردم امرار معاش می‌کنند. امارت اسلامی دستاوردهایی که دارد در بیست سال جهان که این جا حضور مقتدر داشت این دستاوردها را نداشت، ما چالش را تایید نمی‌کنیم. در بخش خدمت اداره‌های دولتی تازه به کار آغاز کرده. امیدواری‌ها وجود دارد که وضعیت اقتصادی خوبتر شود. اینکه حقوق زنان و آزادی بیان حفظ نشده، باید امارت اسلامی بگونه که شرطی از خارج که باید اعتنا شود باز ما منطقی نمی‌دانیم. این فکتورها در بیست سال نتیجه نداد. تکرار آن فشارها نتیجه نخواهد داشت. تلاش داریم که با سازمان ملل و کشورهای مقتدر جهان، منطقه و همسایه روابط حسنه و مبتنی به احترام متقابل داشته باشیم."
کریمی می‌گوید طالبان با درنظرداشت ارزش‌های اسلامی به حقوق زنان متعهد است و جهان نباید از موضوعات بشری به عنوان فشار سیاسی استفاده کند.
او این تجربه جهان را در فشار وارد کردن به این گروه ناکام می‌خواند و اما در عین حال خواستار به رسمیت شناختن نظام طالبان از سوی جهان است.
اما باور تحلیلگران این است که جهان به ویژه امریکایی‌ها در موضع سخت‌تر برای اینکه این گروه را به رسمیت نه شناسند قرار دارند.
