وقتی سخن از خلاقیت و نوآوری در افغانستان به میان می‌آید، در ذهن اغلب تیم دختران رباتیک افغانستان و دست‌آوردهایشان در بخش فناوری تجسم می‌شود.
دانش‌آموزان دختری که از دل سنت‌های محافظه‌کارانۀ جامعۀ افغانستان قد علم کردند و روی به فعالیتی آوردند که برای همه ناآشنا بود.
نخستین تیم رباتیک دختران در سال ۲۰۱۷ در هرات شکل گرفت، شرط عضویت در آن آشنایی و علاقه‌مندی به ریاضیات و برق بود. شش دانش‌آموز دختر از میان ۱۵۰ اشتراک کننده موفق به کسب عضویت در این تیم شدند.
اولین رباتی که این گروه معرفی کرد، توانایی تشخیص رنگ توپ را داشت و در نخستین گام مدال نقره شجاعت را در ایالات متحدۀ امریکا دریافت کردند و استعداد‌شان جهانی شد.
تیم دختران رباتیک افغانستان در شش سال پسین بارها در بخش فناوری نوین و رباتیک، برای افغانستان افتخار آفریدند و همواره نمادی از استعداد و توانایی دختران افغانستان در جهان بوده اند.
اما حاکمیت طالبان چه تاثیری روی فعالیت این گروه داشته است؟
سمیه فاروقی، کاپیتان تیم دختران رباتیک افغانستان که از شش سال بدین سو عضو این تیم است، می‌گوید، با وجود همه چالش‌ها آنان اکنون دامنه فعالیت‌شان را گسترده‌تر کردند و در هفت ماه پسین دانش‌آموزان بیشتری در افغانستان عضو این گروه شدند.
سمیه با تیم شش نفره‌اش حالا در قطر به فعالیت‌های شان ادامه می‌دهند و در کنار آن در پی جذب دختران و پسران علاقه‌مند رباتیک در افغانستان و آموزش آنلاین به آنان اند: "همه اعضای تیم کوشش می‌کنیم صدای دختران افغان باشیم، دخترانی که در افغانستان اند و فرصت این را ندارند که برای حق و حقوق خود، صدای خود را بلند کنند. ما می‌خواهیم چهرۀ جدید از افغانستان را برای جهانیان نشان بدهیم که افغانستان تنها جای جنگ نیست و اگر فرصت داده شود، خیلی از استعدادها می‌تواند شگوفا شود."
این در حالیست که شماری از زنان و دختران افغان همین اکنون از ابتدایی‌ترین حقوق خود یعنی آموزش محروم اند.
با این همه به نظر می‌رسد زنان این سرزمین حالا یاد گرفتند چگونه چالش‌ها را به فرصت تبدیل کنند.
آنجلا غیور زمانی‌که در ماه آگست سال گذشته طالبان در افغانستان حاکم شد و دروازۀ مکاتب به روی بخشی از دختران بسته شدند، مکتب آنلاین هرات را ایجاد کرد.
مکتب آنلاین هرات در فرصت کم مورد استقبال گسترده قرار گرفت و آموزگاران از کشورهای مختلف داوطلب شدند تا دختران افغان از آموزش عقب نمانند.
این مکتب با کمک اینترنت تمامی آموزش‌های مورد نیاز برای دانش‌آموزان را فراهم می‌کند.
بیش از سه هزار فرصت آموزشی برای دانش‌آموزان در افغانستان، مهاجران در ایران و اردوگاه‌های مهاجرتی در سراسر دنیا فراهم شده و حدود سه‌صد آموزگار سرگرم آموزش و تولید مواد درسی برای این مکتب آنلاین اند.
آنجلا غیور که خود در دور اول حاکمیت طالبان از آموزش محروم بود، به رادیو آزادی گفت: "آموزش‌هایی که ما مهیا کردیم ۸۵ مضمون مختلف است که در چهار طبقه بندی قرار می‌گیرد. طبقه اول آموزش‌های مدنی است مانند تفکر انتقادی، تفکر خلاق، مهارت‌های زندگی. طبقه دوم مهارت‌های نرم هستند مانند هفده زبان مختلف، روان شناسی، مهارت‌های زندگی. طبقه سوم مهارت‌های سخت یا هارد اسکلز است که شامل برنامه نویسی و کد نویسی است و طبقه چهارم هنر و علوم انسانی است."
تیم رباتیک دختران افغان و مکتب آنلاین هرات ممکن بخشی از نوآوری و خلاقیت جوانان به خصوص زنان در بیست سال پسین در افغانستان باشد، اما اکنون که بیشتر زنان اجازۀ فعالیت بیرون از خانه را در جامعۀ افغانستان ندارند، بیم آن می‌رود که همه استعدادهای نهفته در پستوی خانه سرکوب شده و زنان در افغانستان یکبار دیگر به فراموشی سپرده شوند.
از این میان فعالیت تیم رباتیک دختران افغان در داخل کشور که حالا نزدیک به دوصد عضو دارد، در شرایطی که طالبان آموزش را برای دختران بالاتر از صنف ششم منع کردند، با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد.
این در حالیست که امروز ۲۱ اپریل، روز جهانی خلاقیت و نوآوری است، در حالی در جهان از این روز به هدف کارآفرینی و توسعۀ پایدار بزرگداشت می‌شود که در افغانستان چراغ استعدادهای زیادی پس از حاکمیت طالبان خاموش گشته است.
