ولایت بدخشان در شمالشرق افغانستان، پنج بازارچه مرزی مشترک با ولایت بدخشان تاجیکستان در ولسوالیهای اشکاشم، شغنان، نسی، مایمی و خواهان دارد.
این بازارچهها در زمان نظام جمهوری پیشین افغانستان هر هفته یک روز به روی مردم هر دو سوی مرز باز میشدند و تاجران و مردمان دو کشور در این بازارها به مبادلات تجاری میپرداختند.
اما پس از به قدرت رسیدن دوبارۀ طالبان در آگست ۲۰۲۱، مقامهای تاجیکستان این بازارچهها را به دلیل نگرانیهای امنیتی بستند.
اکنون مقامهای محلی طالبان از بازگشایی این بازارچهها خبر دادهاند.
ذبیحالله امیری، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در بدخشان به رادیو آزادی میگوید:
"در ولایت بدخشان پنج بازارچه فعال است و مردم دو طرف از آن استفاده میکنند. این بازارچهها بنام شنبهبازار یاد میشود، در نسی و خواهان موقعیت دارند. این بازارچهها سهولتهای بهتری برای هر دو طرف ایجاد کرده و یک تجارت کوچک را میان مردم تشکیل داده است. این بازارچهها همچنین پیوندهای فرهنگی مشترک میان تاجیکان و افغانها را مستحکمتر ساخته است."
به گفتۀ برخی از باشندگان مرزی بدخشان، بازگشایی این بازارچهها تغییرات مثبتی در زندگی آنان به وجود آورده است.
اسدالله ۴۷ ساله و باشندۀ روستای بازگیر در ولسوالی اشکاشم که از سالها به این سو بهعنوان دکاندار در بازار اشکاشم فعالیت میکند، به رادیو آزادی گفت، پس از بازشدن این بازارچهها، فروشات یک روزۀ آنها به مراتب بیشتر از فروشات یکهفتۀ آنان در بازار اشکاشم است:
"روزهای شنبه میروند جوالی هم از آن استفاده میکند، دوکاندار هم موادش را میبرد و بفروش میرساند، موترها هم از این بازار استفاده میکنند، در مجموع هر روز شنبه اگر به بازار اشکاشم فکر کنی همگی به همی بازار مشترک میروند و پیسۀ خرچ خود را میکشند، حالی که این بازار نزدیک باز شده از این بازار کسی که دریور است، فروشنده و غیره است، از این مفاد میگیرد، حتا از فیضآباد، کندز و تخار مردم مواد میآورند و در اینجا بفروش میرسانند."
مردم آزادانه به این بازار ها میروند، خرید میکنند و امتعه خود شان را نیز به فروش می رسانند
در آنسوی مرز مهر بخش، باشندۀ روستای قلعۀ خم در ناحیۀ درواز تاجیکستان، نیز از بازگشایی بازارچههای مرزی خوشحال به نظر میرسد. او به رادیو آزادی میگوید:
"پس از باز شدن این بازار، تمام مواد خوراکی را با قیمت ارزان از تاجران افغان خریداری میکنیم. در زمان مسدود بودن این بازار، ما مجبور بودیم مواد مورد نیازمان را از شهر خاروغ و دوشنبه خریداری کنیم که بسیار گرانتر بود."
آگاهان اقتصادی هم باور دارند که بازگشایی این بازارچهها در کنار دیر منافع اقتصادی که دارد، برای بهبود زندگی مردم روستانشین بدخشان نیز حیاتی است.
غلام محمد آتشپور، یکی از این آگاهان در بدخشان، به رادیو آزادی میگوید:
"این بازارها در فصل زمستان، زمانی که راههای مواصلاتی ولسوالیها به مرکز بدخشان مسدود میشوند، نقش آب حیات را برای مردم بدخشان ایفا میکنند. همین بازارها است که زندگی مردم را تأمین میکند، این بازار صد فیصد به نفع مردم بدخشان است."
ساکنان بدخشان افغانستان و بدخشان تاجیکستان در دو سوی مرز خواستار گسترش روزهای فعالیت این بازارچهها هستند تا بتوانند فرصتهای بیشتری برای تجارت و تأمین نیازمندیهای روزمرۀ خود داشته باشند.
به گفتۀ آنان، بازگشایی دوبارۀ این بازارچهها توانسته نه تنها روابط اقتصادی، بلکه پیوندهای فرهنگی میان مردم مرزی افغانستان و تاجیکستان را نیز تقویت کند.
گزارشگر: نعمت الله احمدی