برخی از زنان و دخترانی که بهتازگی از پاکستان به افغانستان بازگشتهاند و در کمپها و خیمههای مهاجران زندگی میکنند، میگویند که هیچگونه دسترسی به خدمات صحی ندارند.
آنان به رادیو آزادی گفتند که حتی در دورهٔ حساس بارداری نیز به داکتران زن و قابلهها دسترسی ندارند.
شریفه، ۲۲ساله است که میگوید در ۱۴اپریل همراه خانوادهاش بهطور اجباری از شهر اسلامآباد پاکستان به افغانستان بازگردانده شده و اکنون در کمپ مهاجران در منطقهٔ کارتهٔ نو کابل زندگی میکند.
زادگاهم همانجا بود و همانجا بزرگ شدم. اینجا که آمدیم، نه خانه داریم و نه چیزی، در خیمه زندگی ممکن نیست.
او به رادیو آزادی گفت که مادر چهار کودک است و کودک پنجمش را نهماهه باردار است، اما در خیمهها شب و روزهای سختی را سپری میکند و هیچگونه دسترسی به خدمات صحی ندارد:
"زادگاهم همانجا بود و همانجا بزرگ شدم. اینجا که آمدیم، نه خانه داریم و نه چیزی، در خیمه زندگی ممکن نیست. در خانوادهٔ ما زنان باردار دیگری هم هستند، اما اینجا نه داکتر وجود دارد و نه دوا. اگر غذایی پیدا کنیم، همین هم غنیمت است. من نهماهه باردار هستم، پولی نداریم که به داکتر برویم، به دوا ضرورت دارم، دست و پایم درد میکند."
لیلا، دختر ۱۸سالهای که تازه از ایالت خیبر پشتونخوا پاکستان به افغانستان بازگشته و اکنون در کمپ مهاجرین تورخم زندگی میکند، شکایت دارد که در دوران عادت ماهوار به دلیل نبود امکانات صحی و خدمات بهداشتی مناسب، با مشکلات و چالشهای جدی مواجه است.
او هم در صحبت با رادیو آزادی از نبود داکتران زن شکایت کرد:
"اینجا (در افغانستان) خانه نداریم، ما در خیمه زندگی میکنیم. امکانات دیگری هست اما تا حال داکتران زن یا قابلهها را ندیدهایم. نمیدانیم چطور مشکلات زنانهٔ خود را حل کنیم. ما میخواهیم که برای ما داکتران زن بیاورند."
این در حالی است که شماری از متخصصین امراض نسایی و ولادی تأکید میکنند که بارداری و دوران عادت ماهوار برای زنان و دختران دورههای حساس و مهمیاند و اگر در این زمان به خدمات صحی دسترسی نداشته باشند، در معرض بیماریهای خطرناک قرار میگیرند و حتی ممکن است به مرگ مادر و نوزاد بیانجامد.
در مورد مادران باردار باید بسیار حساس باشیم، به این معنا که وضعیتی که مادر تحمل میکند بر رشد جنین و حتی بر روحیه و روانش تأثیر منفی میگذارد.
داکتر سونیتا بهرام در این مورد به رادیو آزادی گفت:
"در مورد مادران باردار باید بسیار حساس باشیم، به این معنا که وضعیتی که مادر تحمل میکند بر رشد جنین و حتی بر روحیه و روانش تأثیر منفی میگذارد. همچنین دخترانی که عادت ماهوار دارند، اگر مکان مناسب برای حفظالصحه نداشته باشند، ممکن است با بیماریهای تناسلی خطرناک و مشکلات طولانیمدت تخمدان روبهرو شوند، حتی باعث خونریزی طولانیمدت و کمخونی شدید شوند."
رادیو آزادی شکایتهای زنان و دختران افغان بازگشته در کمپها و خیمههای مهاجرین و مشکلات صحی آنان را با شرافت زمان، سخنگوی وزارت صحت عامهٔ حکومت طالبان در میان گذاشت، اما او تا زمان نشر این گزارش به سوالات پاسخ نداد.
کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور مهاجرین (UNHCR) نیز در ۲۵اپریل اعلام کرد که زنان و دختران افغان بازگشته از پاکستان با مشکلات فراوانی مواجهاند.
این نهاد با ابراز نگرانی گفته که از آغاز ماه اپریل تاکنون بیش از ۱۲۰هزار مهاجر افغان از پاکستان به شمول زنان و دختران به افغانستان بازگشتهاند.
پاکستان از اول اپریل روند اخراج مهاجرین افغان فاقد اسناد و دارندگان کارتهای مهاجرت ACC را آغاز کرده است.
قابل ذکر است که مشکلات صحی و کمبود داکتران زن، قابلهها و نرسها در افغانستان نه تنها در کمپهای مهاجرین بلکه در سراسر کشور بهویژه در مناطق دورافتاده نیز بهطور گسترده مطرح شده است.
این در حالی است که حکومت طالبان، علاوه بر محدودیتهای آموزشی برای دختران بالاتر از صنف ششم و در پوهنتونها، در دوم دسمبر ۲۰۲۳ میلادی بر آموزش دختران در انستیتوتهای طبی نیز ممنوعیت وضع کرد.