امتحان موسوم به «ایگزیت»که بازهم فقط برای فارغان پسر پوهنځی های طب معالجوی و ستوماتولوژی «طب دندان» از سوی اداره ملی امتحانات تحت کنترل حکومت طالبان برگزار شد، واکنش های از سوی دختران محروم از تحصیل در این رشته ها و فعالان حقوق زن را به همراه شده است.
این اداره در اعلامیه ای نوشته که امتحان« ایگزیت» سال ۱۴۰۴ را از ۹ هزار ۳۷۷ فارغ پوهنزی های طب که دورۀ های تحصیلی و همچنین دورۀ ستاژ خود را تکمیل کرده‌اند روز جمعه ۱۴نوامبر در پوهنتون های کابل وپولی تخنیک اخذ کرده است.
اداره ملی امتحانات تحت کنترل حکومت طالبان به نقل از شیخ رحیم الله حقانی معاون این نهاد نوشته که پس از سپری کردن امتحان« ایگزیت» فرصت های تحصیلات تخصصی و کار های عملی برای فارغان فراهم خواهد شد.
این مقام طالبان در مورد فراهم شدن فرصت ها یا چالش برای داکتران زن اشاره نکرده است.
شماری دختران محروم از تحصیل از رشته های طب، می‌گویند که آنان نیز آرزو داشتند با سپری کردن این امتحان، به‌گونهٔ عملی به‌عنوان داکتر به جامعه خدمت کنند.
اگر پوهنتون ها باز می‌بود امید داشتم که یک روزی تحصیلاتم را تمام می کنم و «امتحان ایگزیت» میدادم و این همه مایوس کننده است که من چقدر آرزوها داشتم.
نجلا یک محصل پیشین در فاکولته طب ولایت بلخ، به رادیو آزادی گفت:
« اگر پوهنتون ها باز می‌بود امید داشتم که یک روزی تحصیلاتم را تمام می کنم و «امتحان ایگزیت» میدادم و این همه مایوس کننده است که من چقدر آرزوها داشتم که می روم وطب را خلاص می کنم و بدرد مردم و جامعه خود می‌خوردم ،اما نشد همه برایم مثل یک خواب باقی ماند.»
امتحان ایگزیت از آن عده از فارغان پوهنځی‌های طب اخذ می‌شود که دورهٔ عملی (دورهٔ ستاژ) را در شفاخانه های دولتی تکمیل کرده باشند و سند آموزش شان از سوی وزارت تحصیلات عالی تأیید شده باشد.
پس از موفقیت در این امتحان، برای داکتران موفق ،اجازهٔ فعالیت و داشتن معاینه‌خانهٔ شخصی داده می‌شود.
اما حکومت طالبان در چند سال گذشته، امتحان« ایگزیت» را بدون حضور زنان و دختران محصل رشته های طب برگزار کرده است.
در این حال، برخی زنان می‌گویند که در مناطق شان به دلیل کمبود داکتران زن با مشکلات جدی مواجه اند.
واحده باشنده ولسوالی چهارکنت ولایت بلخ در این مورد به رادیو آزادی گفت:
«من مشکل خونریزی داشتم و از وقت اش(زایمان) گذشته بود، گفتم شاید برایم کدام مشکل پیش آمده باشد، به کلینیک رفتم داکتر زن نبود، من نمی توانستم مشکل خود را به داکتر مرد بگویم، دوباره خانه رفتم.»
دو دختر دارم مریض هستند ،ریزش و زکام شدند و مریضی خودم هم است اینجا هیچ داکتر زن وجود ندارد.
امینه ساکن ولایت فاریاب که به بیماری سرطان است نیز شکایت مشابه دارد.
«دو دختر دارم مریض هستند ،ریزش و زکام شدند و مریضی خودم هم است اینجا هیچ داکتر زن وجود ندارد.»
برخی از فعالان زن می‌گویند ادامه محدودیت تحصیل زنان، به ویژه در رشته های طبی، برای آیندهٔ افغانستان نگران‌کننده است.
رقیه ساعی یکی از آنان به این نظر است:
«دررشته های مختلف به ویژه طب حضور دختران بسیار ضروری است آن هم کشوری مانند افغانستان که مردها زیاد حساس هستند و می خواهند زنان شان توسط داکتران زن تداوی شود، اما فعلا هیچ دختر یا زنی از رشته های طب فارغ نمی شوند که ادامه این وضعیت برای زنان بسیار نگران کننده است.»
حکومت طالبان با آنکه مدعی است حقوق زنان و دختران را مطابق شریعت اسلام تامین کرده ،اما پس ازحاکمیت در اگست سال ۲۰۲۱میلادی دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کرد، بعدا دروازه های پوهنتون ها را در سال ۲۰۲۲ نیز بروی آنان بست.
حکومت طالبان در سلسله این محدودیت ها انستیتوت های طبی را نیز سال گذشته بروی زنان و دختران مسدود کرد.
بنیاد ملاله ( Malala Fund) حدود ده روز قبل در صفحه ایکس خود نوشته که چه اتفاقی می‌افتد زمانی که هیچ داکتر زن در افغانستان باقی نماند در حالی که زنان و دختران تنها اجازه دارند از داکتران زن مراقبت دریافت کنند؟
در ادامه آمده که در ظرف یک دهه، این کشور ممکن است تمام داکتران، نرس‌ها، استادان و قابله های زن خود را از دست بدهد.
بنیاد ملاله تاکید کرده که این«آپارتاید جنسیتی» است و باید محکوم شود.
