قوماندانی امنیهٔ حکومت طالبان در ولایت فراه تایید کرده که ۱۰ شهروند افغانستان هنگام تلاش برای عبور غیرقانونی به ایران توسط مرزبانان ایرانی کشته شدهاند.
در اعلامیهای که این قوماندانی سهشنبه ۱۱ قوس در شبکهٔ ایکس منتشر کرده، به نقل از محمد نسیم بدری سخنگوی قوماندانی امنیهٔ ولایت فراه آمده که دو تن دیگر در این رویداد ناپدید اند.
او افزوده که این افراد تلاش میکردند تا بهطور غیرقانونی از طریق بندر ابونصر فراهی وارد ایران شوند.
در اعلامیه زمان این تیراندازی مشخص نشده است.
مقامهای ایرانی تاکنون در مورد تیراندازی و کشتهشدن شهروندان افغان اظهارنظر نکرده اما در گذشته مسئولیت حوادث مشابه را رد کرده و نپذیرفته اند.
با این حال، مقامهای ایرانی پیشتر هشدار دادهاند که با افرادی که تلاش کنند بهطور غیرقانونی از مرز این کشور عبور کنند، بهشدت برخورد خواهد شد.
پیشتر نیز گزارشهایی از تیراندازی مرزبانان ایرانی به شهروندان افغان در مناطق مرزی منتشر شده است.
یک زن افغان میگوید حدود یک ماه پیش، با آنکه سه ماه از بازگشتش به افغانستان گذشته بود، به دلیل نبود کار همراه با خانوادهاش ناچار شد دوباره به ایران برود.
او که بهدلیل حساسیت موضوع نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به شرط تغییر صدا به رادیو آزادی گفت که هنگام ورود غیرقانونی به ایران، کاروان آنان در مسیر با تیراندازی منسوب به مرزبانان ایرانی مواجه شد؛ رویدادی که به گفتهٔ او جان خودش و اعضای خانوادهاش را با خطر جدی روبهرو کرد.
بسیار زیاد فیر کرد به سمتی که من نشسته بودم، بیحد زیاد تیراندازی کرد. بالاخره دید که دریور موتر را متوقف نمیکند، حداقل ۲۰ بار تیراندازی کرد که تقریباً همهاش به شیشههای موتر اصابت کرد و تمام شیشهها شکست.
این زن که ویدیوهایی را از بخشهای این مسیر دشوارگذر نیز با رادیو آزادی شریک ساخته، افزود که در نتیجهٔ واژگونشدن موتر، آنان بهشدت از ناحیهٔ چشم، سر و کمر زخمی شدند.
«بسیار زیاد فیر کرد به سمتی که من نشسته بودم، بیحد زیاد تیراندازی کرد. بالاخره دید که دریور موتر را متوقف نمیکند، حداقل ۲۰ بار تیراندازی کرد که تقریباً همهاش به شیشههای موتر اصابت کرد و تمام شیشهها شکست. وقتی دید موتر متوقف نمیشود، موتر خود را با سرعت زیاد به موتر ما زد و در نتیجه موتر از سرک منحرف شد. سرعت آن ۲۸۰ کیلومتر بود. با آن سرعتی که موتر چپه شد و طوری که تکهوپارچه شده بود، خداوند ما را زنده نگهداشت. ما که آمدیم، آن راه (پاکستان) بسته شده بود و برگشت نمیشد.»
پیش از این نیز «حالوش» خبرگزاری حقوق بشری ایرانی گزارش داد که بهتاریخ ۲۵ عقرب سال جاری یک مرد جوان افغان در منطقهٔ مرزی مربوط شهرستان سراوان بر اثر تیراندازی مستقیم نیروهای مرزبان ایرانی بهشدت زخمی شد و از سرنوشت چند مهاجر دیگر که همراه او بودند اطلاعی در دست نیست.
حالوش همچنان دو روز پیش از این رویداد گزارش داد که نیروهای سپاه پاسداران و مرزبانان سراوان در چندین کمین مرزی، چند گروه از مهاجران افغان را که شامل زنان، مردان و نوجوانان بودند، هدف تیراندازی مستقیم قرار داده و دستکم ۷ نفر را کشته و تعدادی را زخمی کردند.
به گفتهٔ حالوش همچنین دهها مهاجر در این جریان پس از بازداشت به اردوگاه الغدیر زاهدان منتقل و دو روز بعد اخراج شدند.
شماری از فعالان حقوق بشر تیراندازی بر غیرنظامیان را جنایت خوانده، میگویند این مسئله نقض آشکار حقوق بشر و قوانین بینالمللی است که مسئولان آن باید از طریق نهادهای بینالمللی پاسخگو قرار داده شوند.
این بهطور کلی یک جنایت است وقتی که به افراد غیرنظامی شلیک میشود و مسئولیت آن با سران جمهوری اسلامی است چون یک امر جدیدی نیست و هیچوقت هم کسانی که شلیک میکنند پاسخگو نیستند و مسئولانشان هم هیچوقت پاسخگو نبودهاند.
محمود امیریمقدم، فعال حقوق بشر و بنیانگذار سازمان حقوق بشر ایران در ناروی، سهشنبه ۲ دسمبر به رادیو آزادی گفت:
«این بهطور کلی یک جنایت است وقتی که به افراد غیرنظامی شلیک میشود و مسئولیت آن با سران جمهوری اسلامی است چون یک امر جدیدی نیست و هیچوقت هم کسانی که شلیک میکنند پاسخگو نیستند و مسئولانشان هم هیچوقت پاسخگو نبودهاند. این مسئلهای است که باید از طریق جوامع بینالمللی پیگیری شود چون که این برخلاف اصول حقوق بشر و قوانین بینالمللی است.»
در ماه عقرب سال گذشته نیز در ویدیوهایی که خبرگزاری حالوش نشر کرد، برخی مهاجران افغان ادعا کرده بودند که حدود سیصد تن از مهاجران افغان هنگامی که میخواستند از مرز ایران عبور کنند، از سوی نیروهای مرزی ایران مورد حمله قرار گرفته و کشته و زخمی شدند.
حکومت طالبان در آن زمان با تایید این حادثه، کشته و زخمیشدن تعداد محدود از افغانها را تایید کرده، گفته بود که هیئتی را برای بررسی این حادثه گماشته است. تاکنون نتیجهٔ بررسی این هیئت طالبان اعلام نشده است.
ایران اخیراً روند اخراج افغانهای فاقد اسناد از آن کشور را شدت بخشیده است.
بر اساس معلومات کمیشنری عالی سازمان ملل متحد (یواناچسیآر) از اول اپریل تا ۲۵ سپتمبر سال جاری میلادی ۱.۸ میلیون افغان از ایران به افغانستان بازگشتهاند.
سازمان ملل متحد پیشتر اعلام کرده است که بازگشت مهاجران افغان از کشورهای همسایه، فشار بر اقتصاد شکنندهٔ افغانستان را افزایش داده و بحرانهای بشری و کمبود فرصتهای شغلی در این کشور را تشدید کرده است.
شماری از بازگشتکنندگان افغان نیز پیشتر گفتهاند که در شرایط دشوار انسانی زندگی میکنند و بدون دسترسی به خدمات اساسی، در فقر بهسر میبرند.
