خشونت علیه زنان یکی از معضلات اساسی حقوق بشری در افغانستان

آرشیف، زرینۀ ۲۳ ساله یکی از قربانیان خشونت. شوهر اش بخاطر صحبت کردن با مرد بیگانه دو گوش وی را بریده بود. وی در یکی از شفاخانه‌های شهر مزار تحت تداوی قرار گرفت. ۳ فبروری ۲۰۱۷

کمیسیون حقوق بشر افغانستان می‌گوید سال ۱۳۹۷ هم زنان این کشور شاهد انواع مختلف خشونت‌ها بوده‌اند.

لطیفه سلطانی مسئول بخش زنان در این کمیسیون به رادیو آزادی گفت که در این سال بیش از ۴ هزار مورد خشونت علیه زنان را ثبت کرده‌اند.

وی گفت:

"بررسی‌های کمیسیون حقوق بشر در سال ۱۳۹۷ هم‌چنان حاکی از آمار بلند خشونت زنان است و ما در این سال هم به تعداد ۲۲۸۰ قضیه ثبت کردیم که شامل ۴۳۲۹ مورد خشونت علیه زنان می‌شود یک کاهش خیلی کم البته زیر صفر به وجود آمده یعنی شش قضیه نسبت به سال قبل کمتر داریم."

خانم سلطانی می‌گوید، این موارد خشونت شامل ۶۷۸ مورد خشونت اقتصادی، ۲۱۸مورد خشونت جنسی، ۱۳۸۲ مورد خشونت فزیکی، ۱۴۶۵ مورد خشونت روانی و لفظی و به تعداد ۵۸۶ مورد هم خشونت‌ها که به دلیل عرف و عنعنات ناپسند می‌باشد در کمیسیون مستقل حقوق بشر به ثبت رسیده‌اند.

وی افزود که نظر به نفوس، ولایت کابل بیشترین رقم خشونت را به خود اختصاص داده و به همین ترتیب بامیان، ننگرهار، بلخ و هرات از ولایاتی اند که زنان در این ولایات بیشتر به دفاتر کمیسیون مستقل حقوق بشر شکایات‌شان را درج کرده‌اند.

  • خوشبینی‌ها در مورد کاهش خشونت علیه زنان در ۱۳۹۷

اما وزارت امور زنان افغانستان می‌گوید که در سال ۱۳۹۷ خشونت علیه زنان کاهش داشته است.

نبیله مصلح معین این وزارت به رادیوآزادی گفت؛ گزارش سازمان ملل نشان می‌دهد که خشونت علیه زنان ۲۰ درصد کاهش یافته‌است.

وی گفت:

"سال که گذشت سال ۱۳۹۷ وضعیت زنان تا جای بهتر بود ارقامی که توسط سازمان ملل به نشر رسید نشان می‌دهد که ۲۰ درصد خشونت‌ها در این سال پائین آمده و ده درصد ازدواج‌های زیر سن کاهش یافته ما این را یک دستآورد می‌دانیم دستآورد جدی یعنی کار‌های ما داره نتیجه می‌دهد."

با آن‌که افغانستان در ۱۸سال گذشته دستآوردهای زیاد و مهمی در بخش اعاده حقوق زنان از قبیل آموزش زنان و دختران، کار، صحت، تجارت و مشارکت زنان در فعالیت‌های سیاسی و مدنی داشته است، ولی معضلات ریشه دار فرهنگی و اجتماعی در برابر حقوق زنان در بسیاری مناطق کشور هنوز هم فرا راه آنان قرار دارد و باعث نقض حقوق و آزادی‌های آنان می‌گردد.

قطع اعضای بدن، لت و کوب، ازدواج‌های زیر سن، محروم بودن از حقوق اساسی و اسلامی، تجاوز جنسی و برخی موارد دیگر از خشونت‌های اند که زنان افغان از آن رنج می‌برند.

بیشتر در این باره: آیا افغانستان هنوز هم برای زنان بدترین کشور برای زنده‌گی است؟

نهاد‌های مدافع حقوق زنان می‌گویند که خشونت علیه زنان محصول ارزش‌های مرد سالاری و توزیع نابرابر جنسیتی قدرت در خانواده و جامعه است.

تعلیم یکی از موارد است که در کنار مردان زنان و دختران نیز باید آنرا فرا گیرند.

اما برای دانستن این‌که در سال ۱۳۹۷ چه تعداد دختران از حق آموزش محروم بوده‌اند تلاش کردیم با وزارت معارف در تماس شویم، ولی سخنگوی این وزارت به تماس‌های ما پاسخ نداد.

  • دستآوردهای زنان افغان در سال ۱۳۹۷

با این همه رولا غنی بانوی اول افغانستان می‌گوید که زنان در سال ۱۳۹۷ پیشرفت‌ها و دستآورد‌های چشم‌گیری هم داشته‌اند.

رولا غنی بانوی اول افغانستان

وی با اشاره به افزایش تعداد زنان تجارت پیشه در این سال می‌گوید:

"به اساس محاسبه اتاق تجارت در حال حاضر بر علاوه زنان تجارت پیشه که غیر رسمی استند یک هزار و یکصد و پنجاه خانم تجارت پیشه به صورت رسمی در کشور فعالیت دارند و این یک دستآورد بسیار بزرگ است."

کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی افغانستان هم گفته که سال ۱۳۹۷بهترین سال برای مشارکت زنان در دستگاه خدمات ملکی بود‌ه‌است.

بر بنیاد آمار این کمیسیون در سال ۱۳۹۶ تنها ۲۲ درصد کارکنان خدمات ملکی را زنان تشکیل می‌داد که در حال حاضر اما این رقم به ۲۷ درصد بلند رفته و افزایش پنج درصدی را نشان می‌دهد.

در این حال برخی از مدافعین حقوق زن در افغانستان می‌گویند که در سال ۱۳۹۷هم خشونت علیه زنان از خانواده گرفته تا به ادارات دولتی به همان شدت گذشته‌اش وجود داشت.

سیما سخا عضو بورد شبکه زنان افغان در مورد می‌گوید:

"قانون است که باید بیشتر از سی درصد کرسی‌های دولتی به خانم‌ها اختصاص داده شود اما هنوز همین سی درصد را نتوانسته ایم اشغال کنیم این خودش یک نوع خشونت است و در پُست‌های کلیدی خانم‌ها کمتر جایگاه دارند که این خود یک نوع خشونت است و خشونت‌های دیگری هم در سطح ولسوالی و قریه جات وجود دارد که از جمله یکی هم داده گاه‌های صحرایی می‌باشد."

  • نگرانی زنان افغان از هدر رفتن دستآوردهای ۱۷ سالۀ شان

اما در کنار این همه موضوع دیگری که زنان افغان را در سال ۱۳۹۷ نگران کرده مسئله نایده‌ گرفتن دستآوردهای شان در گفتگوهای صلح است.

این زنان می‌گویند که سیاسیون کشور نباید مردم‌ سالاری و آزادی‌های بدست آمده را به خصوص پیشرفت زنان را در روند گفتگو‌های صلح با طالبان به معامله بگیرند.

اما مقامات حکومت افغانستان همواره گفته اند که تأمین حقوق زنان و محاکمه عاملین خشونت علیه آنان در اولویت کار این حکومت قرار داشته و در مذاکرات با طالبان حقوق آنان نادیده گرفته نخواهد شد.

آرزو غیاثی