پس از افتتاح مرکزبین المللی تجارتی ترمذ،برخی از شهروندان افغانستان می گویند که سفربدون ویزه به شهر ترمز ازبیکستان و خرید از این بازار برای آنان تجربه بی پیشینه بوده است.
آنان افتتاح و استفاده از این بازار را گامی مثبت برای رشد تجارت میان افغانستان و ازبیکستان می خوانند.
سید وحید سادات باشنده ولایت بلخ در صحبت با رادیو آزادی از سفری که به تازه گی به شهرترمذ ازبیکستان و رفتن به بازار بین المللی تجارتی ترمذ داشته چنین می‌گوید:
«زمانی که به مرز رسیدم میخواستم عبور بکنم مردم ما از هر گوشه و کنار با پاسپورت های خود آمده بودند و احساس خوشی داشتند که ما حد اقل میتوانیم امروز از مرز عبور کنیم و در یک بازار فری یکی از کشور ها بدون ویزه برویم.»
ذبیح الله یکی دیگر از افغان های که ازمرکز تجارتی ترمز دیدن کرده به رادیو آزادی گفت:
«در شرایطی این بازار ایجاد شده که متاسفانه مردم افغانستان در وضعیت بد اقتصادی بسر می‌برند شاید علاقمندی نشان بدهند و بروند از بازار دیدن کنند به عنوان یک تفریح و تعداد محدودی اگر خرید کنند”.
در برخی از غرفه های فروش بازار مشترک تجارتی شهر ترمز صنایع دستی افغانستان نیز گذاشته شده است.
حدود شش هفته قبل در اوایل ماه سنبله سال جاری مرکز بین المللی تجارت ترمز با حضور مقامات ازبیکستانی وحکومت طالبان رسما افتتاح شد.
عبدالغنی برادر معاون اقتصادی رئیس‌الوزرای حکومت طالبان، هنگام افتتاح این مرکز گفت که این اقدام سرمایه‌گذاری، روابط تجارتی و زمینه‌های کاری را بین دو کشور گسترش می‌دهد.
در ارتباط به ایجاد حوزۀ آزاد داد و ستد در سرحدات افغانستان و ازبیکستان، دردوره جمهوری پیشین توافقنامه امضا شده بود اما این مرکز هفت سال پس از آن توافق افتتاح شد.
به اساس گزارش برخی رسانه های داخلی در این مرکز بین المللی تجارتی با سرمایه گذاری به ارزش ۷۵ میلیون دالر امریکایی سه هزار و پنجصد دکان درچهار بلاک ساخته شده فروشگاه ها ،رستورانت‌ها، مهمانخانه ها و یک مرکز صحی و امکانات خوب تجارتی در آن گنجانیده شده است.
در گزارش ها به نشر رسیده در این مورد آمده بود که افغان ها برای سفر به شهر ترمذ، داشتن ویزه ازبیکستان الزامی نیست.
یوسف قادری یک تاجرافغان که در مرکز تجارتی بین المللی ترمذ فروشگاه دیگ های بخار ساخت افغانستان دارد در صحبت به رادیو آزادی گفت:
“ما قبلا یک سلسله مشکلات با مشتریان داشتیم که آنها می‌خواستند با ما بیبینند و زمینه دیدار ما ایجاد نمی‌شد،مشکل بود در بخش ویزه و در بخش رفت و آمد، این بازار یک سهولت برای ما ایجاد کرده که ما میتوانیم با مشتریان ازبیکستان قزاق، روسی اوکراینی و بلاروس آنجا در بازار مشترک دیدار کنیم و قرار داد ببندیم.»
این تصویر گوشه یی از یک بازار مشترک محلی میان ولایت بدخشان افغانستان و تاجیکستان را نشان می دهد که افغانها و تاجیک ها به صورت مشترک محصولات خود را به فروش می رسانند.
از سوی هم اسدالله اسدی رییس اتاق تجارت و سرمایه گذاری ولایت بلخ می گوید که درحال حاضر در مرکز بین المللی تجارتی ترمذ حدود ۳۰ فروشگاه به فروشنده های افغان تعلق دارد که برخی محصولات زراعتی، تولیدات و صنایع دستی افغانستان را به فروش می‌رسانند.
او‌درصحبت با رادیو آزادی گشایش این مرکزرا برای رشد اقتصاد افغانها مهم خواند:
«گشایش مرکز تجارتی فری زون در نزدیک مرز افغانستان با ازبیکستان در گسترش روابط تجارتی افغانستان و آسیای میانه خیلی با اهمیت میباشد،این مرکز بهترین مکان به خاطر به نمایش گذاشتن محصولاتی زراعتی محصولات تولیدی و صنایع دستی ما میباشد وضمنآ به خاطر دیدار های رویا روی به خاطر عقد قرار داد با کشور های آسیای میانه و کشور های دور دست می‌تواند این مرکز بهترین نقش را بازی کند.»
پس ازحاکمیت دوباره طالبان در افغانستان ازبیکستان از کشورهای بوده که خواهان روابط گسترده تجارتی با طالبان بوده است.
هر از گاهی دو کشور با راه اندازی نمایشگاه‌ها به معرفی محصولات خود می‌پرداختند، تازه ترین مورد آن، نمایشگاه سه روزه محصولات و تولیدات ازبیکستان در کابل بوده که در ماه اسد سال جاری برگزار شد.
گفتنی است به تاریخ ۲۸ اسد سال جاری هیئت بلندپایۀ ازبیکستان به رهبری عبدالله عارف‌اوف، صدر اعظم این کشور به کابل سفر کرد و هر دو طرف توافق کردند که میزان مبادلات تجاری کابل و تاشکند را در سال جاری میلادی به یک میلیارد دالر و در سه سال آینده به ۳ میلیارد دالر افزایش دهند.