لینک‌های قابل دسترسی

خبر تازه
پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳ کابل ۰۸:۴۲

مولانا جلال الدین، ترک، ایرانی و یا افغان؟


امروز از مولانا جلال الدین بلخی به حیث یک شاعر متصوف که جایگه خاص خودش را در ابیات جهانی دارد، یاد می‌شود. اشعار وی به ۲۳ زبان ترجمه شده است و ترجمه انگلیسی آن پُر فروش‌ترین کتاب در ایالات متحدۀ امریکا به شمار می آید.

با افزایش علاقمندی به آثار و اندیشه‌های مولانا ادعای منسوب ساختن وی به یک جغرافیای محدود هم بیشتر شده است.

اخیراً ایران گفته است که می‌خواهد همراه با ترکیه "مثنوی معنوی" مولانا جلال الدین بلخی را به حیث میراث فرهنگی مشترک این دو کشور در سازمان یونسکو ثبت کند. این حرکت واکنش‌های حکومت افغانستان و فرهنگیان را در سرتاسر جهان در قبال داشت.

محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در اوسط ماه جون سالجاری میلادی در جریان ملاقات با وزیر خارجۀ ترکیه گفت: مولانا جلالدین بلخی یک افتخار مشترک این دو کشور است.

با در نظرداشت این عکس العمل‌ها این سوال مطرح می‌شود که آیا می‌شود شاعری به بزرگی مولانا جلال الدین بلخی را به یک ساحهء جغرافیایی محدود ساخت؟

مولانا جلال الدین، ترک، ایرانی و یا افغان؟

اگر امروز این سوال از شخص مولانا پرسیده می‌شد، در پاسخ به آن چه می‌گفت؟

دكتور احمد كريمی حكاك استاد ادبيات فارسی در پوهنتون مریلند امریکا در صحبت با تلویزیون فارسی صدای امریکا با اشاره به این پرسش گفته است:
"مولانا را اگر امروز گیر بیاورید و ازش بپرسید تو کجایی هستی و کی هستی؟ پیش از هرچیز دیگر می‌گوید مسلمانم، یعنی لایۀ اولی هویتش را مذهبش می‌داند، بعد از آن می‌گوید من خراسانیم، بعد هم اگر بخواهد بگوید، چگونه مسلمانی است و در کجا به دنیا آمده، شهر خودش را می‌گوید که در بلخ به دنیا آمده‌است."

با آنکه مولانا جلال الدین برای افغان‌ها فرزند بلخ به شمار می آید، اما اکثر فرهنگیان افغان او را متعلق به جغرافیایی محدود یک کشور نمی‌دانند.

اسحق نگارگر نویسنده افغان و سابق استاد پوهنزی زبان و ادبیات پوهنتون کابل در صحبت با تلویزیون فارسی صدای امریکا گفته است:

"ما در مورد مولانا این را مطرح کرده نمی‌توانیم که وقتی در بلخ متولد شده، ضرورتاً از بلخ است، در ایران زیسته، ضرورتاً از ایران است، مولانا را وطنش عالم جانست و در عالم جان سرحدات وجود ندارد. لیک مولانا خودش می گوید:

از دم حب الوطن بگذر مه‌ایست

که وطن آن سوست جان این سوی نیست

گر وطن خواهی گذر آن سوی شط

این حدیث راست را کم خوان غلط"

با گذشت هر روز اندیشه‌های انسانی و فرا وطنی مولانا جلال الدین بلخی از مرزهای جغرافیایی کشور‌ها عبور می‌کند و علاقمندی به آثار و زندگی مولانا در سرتاسر جهان در حال افزایش است، طوریکه اخیراً دیوید فرانزوینی فلمنامه نویس برندۀ جایزه اسکار گفت که بالای فلمنامۀ کار می‌کند که بر اساس زندگی مولانا جلال الدین بلخی رومی نوشته خواهد شد و هنرپیشۀ برنده جایزۀ اسکار لیوناردو دی کاپریو نقش مولانا جلال الدین بلخی این شاعر قرن سیزدهم زبان دری را بازی خواهد کرد.

XS
SM
MD
LG