سیزدهم فیبروری برابر است با روز جهانی رادیو. در افغانستان در ۲۰ سال اخیر با آن که رسانههای تصویری و انترنتی رشد چشمگیری داشته، اما رادیو هنوز هم یک وسیلۀ اطلاعرسانی مهم برای افرادی بهشمار میرود که در بیرون از شهر زندگی میکنند.
در حال حاضر ۱۹۴ رادیو در سراسر افغانستان فعالیت میکند.
یکی از شنونده های رادیو که خودش را اکه پهلوان معرفی میکند و در چند کیلومتری شهر فیضآباد، مرکز بدخشان مصروف کشاورزی است میگوید که او هنگام کارکردن در سر زمیناش به رادیو هم گوش میدهد و خودش را از حال و احوال جهان بهویژۀ افغانستان باخبر میکند.
او میافزاید: "من از چندین سال بهاینسو رادیو میشنوم. من دهقانم. از جنگهای افغانستان و حالات کشور از طریق رادیو با خبر میشوم و به تشویش میشوم. تلویزیون به سرِ زمینها آورده نمیشود. به همین دلیل رادیو میشنوم و این به یک عمل روزانهام مبدل شده است."
نخستین تلاشها برای اختراع رادیو در سال ۱۸۶۰ از سوی جیمز کلرک ماکسویل، دانشمند اسکاتلندی آغاز شد. او کشف کرد که امواج صوتی از طریق هوا قابل انتقال است.
اما گوگليميو مارکونی، مخترع ایتالیایی در سال ۱۹۰۲ توانست که رادیو را اختراع کند.
بر بنیاد روایتهای تاریخی، کشتی «اساس ریپابلیک» در سال ۱۹۰۹ تصادم کرد و غرق شد. کارکنان خدماتی کشتی از طریق پیام رادیویی خواهان کمک شدند که در نتیجه تمام سرنشینان این کشتی به جز شش نفر نجات یافتند.
مارکونی در همین سال بهخاطر این اختراعش موفق بهدریافت جایزۀ نوبل شد.
نخستین رادیوی افغانستان در سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی، در زمان سلطنت امانالله خان، به فعالیت آغاز کرد. رادیو کابل نخستین نشراتاش را در آن زمان با صدای "نی" آغاز کرد.
با آن که رسانههای تصویری و اینترنتی رشد چشمگیریی در ۲۰ سال گذشته در افغانستان داشتهاند، اما رادیو هنوز هم یک وسیلۀ اطلاعرسانی مهم برای افرادی است که در بیرون از شهر زندگی میکنند.
محمدشریف باشندۀ بدخشان میگوید: "رادیو هنوز هم بهعنوان وسیلۀ تاثیرگذار برای مردم به ویژۀ برای روستاییان از اهمیت خاصی برخوردار است."
شیرمحمد باشندۀ غزنی میگویند:"در حال حاضر روزنامه، مجله و تلویزیون هم است، اما من هنوز هم به رادیو گوش میدهم. شما میبینید که رادیو همین حالا هم روشن است و من خبرها را میشنوم."
نهاد حمایتکنندۀ رسانههای آزاد افغانستان (نی) میگوید که دلیل استفادۀ مردم از رادیو ارزان بودن آن است و نیمی از مردم افغانستان از طریق رادیو به اخبار و اطلاعات دسترسی پیدا میکنند.
مجیب خلوتگر، رئیس اجرایی این نهاد میگوید: "رادیو به عنوان یک وسیلۀ ارزان اطلاعرسانی در میان مردم افغانستان از محبوبیت خاصی برخوردار است. بر بنیاد سرویای که یک سازمان فرانسوی انجام داده، بیش از ۷۳ درصد مردم افغانستان از طریق رادیو به معلومات و اطلاعات دسترسی پیدا میکنند."
آقای خلوتگر در بارۀ دلیل استفادۀ بیشتر مردم از رادیو میگوید تلویزیون در مناطق کوهستانی به درستی کار نمیکند و مشکل کمبود انرژی برق هم است و به دلیل عدم دسترسی مردم به انترنت استفاده از رسانههای انترنتی هم در سطح پایینی قرار دارد و بیشتر شهروندان افغانستان هم از نعمت سواد محروم هستند.
در حال حاضر بیشتر مردم افغانستان در موترهایشان و همچنین از طریق موبایل به رادیو گوش میدهند.
تلاش کردیم بدانیم که چه تعداد رادیو در افغانستان فعالیت میکند و دیدگاه وزارت اطلاعات و فرهنگ را در این باره داشته باشیم، اما با تماسهای زیاد، سخنگوی این وزارت در این مورد توضیح نداد.
اما نهاد نی میگوید بر بنیاد بررسی یک سازمان فرانسوی که در ماه جولای ۲۰۱۹ انجام داده، در حال حاضر ۱۹۴ رادیو در سراسر افغانستان فعال است که از این میان ۱۹۳ رادیو خصوصی و ۱ رادیو دولتی است.
به گفتۀ مسئولان این نهاد، اما جوازهای بیشتری به هدف فعالسازی رادیو گرفته شده است.
همهساله از سیزدهم فبروری به عنوان روز جهانی رادیو بزرگداشت میشود.
این روز در سال ۲۰۱۱ از سوی سازمان علمی و فرهنگی جهان یا یونسکو به عنوان روز جهانی رادیو نامگذاری شده است.