آیا در صورت صلح میان حکومت افغانستان و طالبان تهدید داعش برطرف خواهد شد؟
کارشناسان تاکید میکنند که دفع تهدیدهای داعش به تحلیل حکومت از اوضاع و اقدام آن ارتباط میگیرد.
بعد از حملهٔ سرخطساز تازۀ جنگجویان وابسته به داعش بر محبس ننگرهار به نظر میآید که تهدید این گروه حتی پس از توافق احتمالی صلح میان حکومت افغانستان و طالبان هم باقی خواهد ماند.
مهاجمان در این حمله موتر بمبگذاری شدهاش را انفجار داده و از چند استقامت زندان را مورد حمله شدید قرار دادند.
ارقام رسمی نشان میدهند که در این حمله ۲۵ نفر کشته، ۴۶ تن زخمی و بیش از ۲۰۰ زندانی موفق به فرار شدند.
رحمتالله نبیل رئیس پیشن ادارهٔ امنیت ملی افغانستان میگوید، خطر جنگجویان وابسته به داعش باید جدی گرفته شود.
آقای نبیل گفت: "اگر ما وضعیت حکومت را ببینیم که در یک سال نتوانسته کابینه را بسازد، داعش برای حکومت افغانستان تهدید شده میتواند، اما این مربوط میشود که حکومت تا چه حد از این تهدیدها تحلیل دارد و برای دفع آن چه اقدام میکند."
زلمی خلیلزاد نمایندۀ ویژۀ ایالات متحده برای صلح افغانستان هم در ۲۶ ثور در توییترش" شاخۀ خراسان گروه دولت اسلامی را "تهدیدی برای افغانها و جهان" خوانده بود.
نبیل بیآنکه شواهد ارائه کند گفت که حمله بر محبس ننگرهار تنها کار گروه داعش نبوده، بلکه گروههای تروریستی بهشمول لشکر طیبه و جیش محمد این حمله را بنام داعش انجام دادهاند.
آقای نبیل افزود: "این بازی است که پاکستان به شدت آن را دنبال میکند. بدون شک تلاش پاکستان این است که داعش را به تهدید که بالای منطقه فشار وارد کند و امتیازات بگیرد، تبدیل خواهد کرد."
اما اسلام آباد چیزی دیگری میگوید.
در بخشی از بیانیۀ اوایل ماه اپریل وزارت خارجۀ پاکستان آمده که آن کشور نگرانیهای خود را در مورد فعالیتهای این گروه که طبق بیانیه برای پاکستان مضر خوانده شده، به جانب افغانستان ابراز کرده.
پیش از این محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، در مباحثه با شورای اتلانتیک گفته، تهدید تروریزم از جانبِ القاعده، داعش و گروههای دیگر با موافقتنامه صلح با طالبان پایان نخواهد یافت و جنرال اسکات میلر، فرمانده عمومی نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان، هم بر لزوم گوش به زنگ بودن در برابر گروه داعش تأکید دارد.
عارف سحر پژوهشگر امنیت بینالمللی و مبارزه با تروریزم در لندن است.
مثل نبیل او هم به این باور است که تأخیر در آغاز گفتوگوهای بین افغانان تهدید امنیتی بالقوه در پی خواهد داشت.
آقای سحر میگوید: "با توجه به شرایط که افغانستان قرار دارد، فکر میکنم، داعش یک تهدید جدی و بالقوه در برابر حکومت افغانستان برای سالهای متمادی باقی میماند."
جنگجویان شاخۀ خراسان داعش از زمان ظهور در افغانستان در اوائل سال ۲۰۱۵ در بخشهای ولایتهای شرقی ننگرهار و کنر لانه کرده و حتٰی از پرتاب بزرگترین بمب غیرهستهای ایالات متحده معروف به مادر بمبها در سال ۲۰۱۷در ولسوالی اچین ننگرهار جان به در بردهاند.
پس از سالها جنگیدن در برابر طالبان و ضربه خوردن در عملیات نظامی نیروهای افغان و ایالات متحده در مناطق کوهستانی شرق افغانستان، شاخۀ وابسته به گروه افراطی دولت اسلامی (داعش) در افغانستان همچنان مقاوم مانده است.
عارف سحر میگوید، رفتار سازمانی داعش نشان داده که این گروه از منطقه به منطقه و از ولایت به ولایت دیگر خیلی به آسانی جابجا میشود.
سؤال این است که میزان تهدید بالقوه چقدر بزرگ خواهد بود؟
گزارش تازۀ شورای امنیت سازمان ملل متحد تعداد پیروان داعش در افغانستان را بیش از دو هزار تخمین میکند. آقای سحر میگوید، تعیین میزان تهدید این گروه در افغانستان دشوار است به این دلیل: "برای اینکه جنگجویان خیلی ماهر و ورزیدهٔ از جاهای متفاوت در افغانستان سرازیر شده و با داعش همکاری دارند. نیروهای محلی و منطقهای داعش را جنگجویان خارجی از کشورهای شرق میانه، شمال افریقا، چچنیها و ازبیکها رهبری میکنند. بنابر این آنها از امکانات نظامی، تجهیزات نظامی و همچنان از مهارتهای رزمی بالا برخوردار اند."
طبق توافق فبروری میان امریکا و طالبان، همه نیروهای بینالمللی تا نیمههای سال آینده میلادی از افغانستان بیرون خواهند شد به شرط آن که طالبان به تعهدات خود در کار مبارزه با تروریزم وفا کنند.
تنها جنگجویان وابسته به داعش نیستند که پس از توافق احتمالی صلح میان حکومت و طالبان تهدید شمرده میشوند.
در گزارش گروه نظارتی شورای امنیت ملل متحد در ماه جولای آمده که هزاران جنگجوی خارجی عمدتاً پاکستانی در افغانستان هستند: از جمله صدها جنگجوی القاعده که به اساس گزارش با طالبان رابطه دارند. اما طالبان این گزارش را رد کردهاند.
طالبان به ایالات متحده قول دادهاند که به هیچ گروهی اجازه نمیدهند که از خاک افغانستان علیۀ منافع امریکا و متحدانش استفاده کند.
اما برخی از کارشناسان مثل سحر در مورد این که وعدههای طالبان چقدر میتواند باور کردنی و قابل تصدیق و نظارت باشد، تردید دارند.