وزارت خارجه پاکستان اعلام کرده که تا زمان تکمیل ارزیابی وضعیت امنیتی، راههای تجارتی و ترانزیتی با افغانستان همچنان مسدود خواهد بود.
طاهر حسین اندرابی، سخنگوی این وزارت، روز جمعه، ۲۴ اکتوبر، در جریان کنفرانس مطبوعاتی هفتگی این وزارت گفت که «جان پاکستانیها ارزشمندتر از هر کالای تجارتی است.»
او افزود که در نقاط مرزی مانند چمن و انگور اده، حکومت از مشکلات تاجران آگاه است و مردم عادی نیز به دلیل کمبود کالاها متضرر میشوند.
او اما تأکید کرد که حملات مسلحانه با استفاده از گذرگاههایی که مرتبط به تجارت ترانزیتی افغانستان است صورت گرفته که منجر به کشته شدن چندین شهروند پاکستانی شده است.
اندرابی گفت که این موضوع آنها را عمیقاً متأثر ساخته است و از اینرو پاکستان باید یک اولویت بسیار واضح در مورد تجارت ترانزیتی افغانستان و امنیت ملی داشته باشد، زیرا به گفته او، زندگی و امنیت پاکستانیها اولویت اصلی آنها باقی مانده است.
این تصمیم حکومت پاکستان، حالا تاجران افغان را که با پاکستان داد و ستد تجارتی دارند، بهشدت نگران کرده است.
به سبب راهبندی، به میوه و سبزی افغانستان صدمهی بزرگ وارد شده است. تاجران ما بسیار متضرر شدند، تقریباً در حدود هفتصد تا هشتصد میلیون افغانی اموال فاسد شد.
عبدالغفور، یکی از تاجران سبزی و میوه، میگوید در چند روز گذشته که گذرگاه بین دو کشور مسدود مانده، آسیب شدید به تاجران رسیده و ادامهی این وضعیت زیان زیادی را به تاجران دو طرف وارد خواهد کرد.
«به سبب راهبندی، به میوه و سبزی افغانستان صدمهی بزرگ وارد شده است. تاجران ما بسیار متضرر شدند، تقریباً در حدود هفتصد تا هشتصد میلیون افغانی اموال فاسد شد. در مسیرهای تورخم، غلامخان، انگور اده و دیگر مسیرها، مسدود شدن راهها ضرر بزرگ به تاجران افغان و پاکستان است، چون فصل میوهی پاکستان شروع میشود، به خودشان هم ضرر است. حالا این مشکل ایجاد شده است، اما به نظر من در این کار فایدهی هیچ کشوری نیست.»
در کنار صادرکنندهها، برخی تاجران که از پاکستان اموالشان را وارد افغانستان میکنند، نیز از این تصمیم پاکستان نگران هستند.
احمد شاه، یکی دیگر از تاجران افغان، در مورد به رادیو آزادی گفت:
«در اینجا هم صادرکننده متضرر است و هم واردکننده. اموال من در بندر کراچی متوقف مانده که تابع دیمرج (جریمهی تأخیر) و کرایهی توقف کانتینر است. روزانه تا دوصد دالر جریمه بخاطر هر کانتینر پرداخت میکنیم و دیگر موضوع صادرکنندهها است که همهی اموالشان فاسد شد. این یک اقدام نادرست است که پاکستان کرده و باید از راه مذاکره حل شود.»
این در حالی است که حدود یک هفته قبل نیز، حکومت پاکستان انتقال تمامی محمولههای تجاری ترانزیتی افغانستان از طریق بندر کراچی را متوقف کرد.
ادارهی فدرال مالیات پاکستان (افبیآر) در اعلامیهای گفت که تمام مجوزهای ورود و خروج برای محمولههای تجاری ترانزیتی افغانستان لغو شده و تصفیهی اموال در هر دو بندر کراچی و قاسم تا اطلاع ثانوی متوقف شده است.
اکنون اتاق مشترک تجارت پاکستان و افغانستان از اقدامات اخیر حکومت پاکستان مبنی بر مسدود کردن گذرگاههای تجارتی بین دو کشور نیز نگران است.
فکر میکنم این یک نظر خوب نیست، بهخاطری که ما همیشه این را میخواهیم که روابط سیاسی و نظامی نباید بر روابط تجارت تأثیر داشته باشد. هرگاه گذرگاهها مسدود میشود و همچنان مسدود باقی میماند، در اینجا تنها افغانستان نه، بلکه پاکستان نیز تاوان زیاد دارد.
نقیبالله صافی، رئیس اجراییهی این اتاق، با اشاره به تصمیم تازهی حکومت پاکستان در مورد بنادر بین دو کشور به رادیو آزادی گفت:
«فکر میکنم این یک نظر خوب نیست، بهخاطری که ما همیشه این را میخواهیم که روابط سیاسی و نظامی نباید بر روابط تجارت تأثیر داشته باشد. هرگاه گذرگاهها مسدود میشود و همچنان مسدود باقی میماند، در اینجا تنها افغانستان نه، بلکه پاکستان نیز تاوان زیاد دارد. به همین گونه، به کشورهای منطقه نگرانی ایجاد میشود. حالا که جانب پاکستان این گذرگاهها را مسدود کرده است، خواست ما این است که آن را هرچه زودتر باز کند تا وضعیت اقتصادی مردم خوب شود و تجارت بیشتر شود.»
حکومت پاکستان این تصمیمش را پس از حدود دو هفته، به دنبال درگیری میان نیروهای طالبان و پاکستانی و توافق آتشبس بین دو طرف، اعلام کرده است.
نیروهای طالبان و نیروهای مرزی پاکستان به تاریخ دهم اکتوبر در امتداد خط دیورند به درگیری پرداختند که سرانجام به آتشبس انجامید.
به دنبال درگیری میان نیروهای طالبان و پاکستانی، گذرگاههای تورخم، سپینبولدک–چمن، خرلاچی، انگور اده و غلامخان میان افغانستان و پاکستان بسته شدند.
در جریان این درگیریها، پاکستان دو حملهی هوایی را بالای کابل انجام داد و نیروهای مرزی دو طرف دو بار در ولسوالی سپینبولدک ولایت کندهار با هم درگیر شدند که در نتیجه تعداد زیادی از غیرنظامیان کشته و زخمی شدند.
هیئتهای طالبان و پاکستان با میانجیگری قطر و ترکیه روز شنبه، ۱۸ اکتوبر، در دوحه گفتگو کردند و بر برقراری آتشبس فوری توافق کردند.
قابل ذکر است که پیش از این نیز تجارت میان پاکستان و افغانستان، بهخصوص در بخش صادرات و واردات، بارها با مشکلات متعددی روبهرو بوده است.
تاجران افغان همواره شکایت کردهاند که به دلیل مسدود شدن گذرگاههای مختلف، بهخصوص گذرگاه تورخم، به بهانههای مختلف از سوی حکومت پاکستان، خسارات هنگفتی را متحمل شده و اموالشان فاسد شده است.
پیش از این، اتاق تجارت و سرمایهگذاری افغانستان گفته است که حجم تجارت با پاکستان تا ۶۰ درصد کاهش یافته است.