برخی از باشندگان ولایت تخار میگویند که به دلیل "کاغذ پرانی" و زمانگیر شدن بررسی دوسیههای حقوقیشان در نهادهای حکومتی، به گروه طالبان مراجعه میکنند.
محمد اعظم رسولی، باشنده ولسوالی دشت قلعه تخار میگوید که با پسران کاکایش بر سر زمین دعوا داشت. او به این دلیل، یکسال در نهادهای حکومتی تخار سرگردان بود، اما به دوسیهاش رسیدگی نشد.
آقای رسولی میگوید که سرانجام به گروه طالبان مراجعه کرد و در ظرف ۱۰ روز دعوایش پایان یافت.
آقای رسولی میگوید: "تقریباً یک سال بیشتر میشد که ما جنجال داشتیم با یک بچه کاکایم. یک دعوای حقوقی بر سر زمین داشتیم. این جنجال ما بالاخره دوامدار شد. حکومت و نهادهای عدلی و قضای تخار هیچ توجه نکردند. بالاخره، ما مجبور شدیم برویم به گروه طالبان. آنها در ظرف ۱۰ روز دعوای ما را فیصله کردند."
وی افزود که به دلیل کندکاری و فساد اداری در نهادهای حکومتی تخار، به گروه طالبان مراجعه کرد.
او گفت: "فعلاً با او دعواییکه طالبان فیصله کردند، هم بچه کاکایم قناعت کرد و هم ما قناعت کردیم. بیشتر از قیمت زمین پول ما در رفتوآمد به نهادهای حکومتی مصرف شد، اما به دوسیه ما رسیدگی نکردند و به تعویق انداختند."
گلنظر احمدی ۴۵ ساله، باشنده شهر تالقان که کنار عریضهنویسی نشسته تا برایش عریضه بنویسد از فساد اداری و واسطهبازی در نهادهای حکومتی سخن میگوید: "یک پرزه طالب که میآید، پرزهاش بازخواست میشود. در اینجا که میروی تا که سر و وضعت درست نباشد و واسطه نداشته باشی، کسی بازخواست نمیکند. به که بگویم؟ مجبور هستیم که پیش طالبان برویم. اینجا واسطه نداشتی کسی، پرسانت نمیکند."
با این حال، محمد اعظم، عریضهنویسی در شهر تالقان میگوید که هر هفته بیش از ۵۰ عریضه عنوانی گروه طالبان مینویسد: "تقریباً ۵۰ عریضه و یا بیشتر، از اینجا عریضه میشود به ورقههای سفید بهعنوان امارت اسلامی؛ مثلاً ولایت تخار به آنجا راجع میشوند و میروند. خود آنها هم عریضهنویس دارند که اکثر مردم به آنجا میروند و پیش عریضهنویس مراجعه میکنند و در همانجا موضوعشان فیصله میشود."
از سویی هم، محمد اعظم افضلی منشی شورای ولایتی تخار میگوید که در نهادهای حکومتی به موقع به دوسیههای مردم رسیدگی نمیشود و به همین دلیل رجوع مردم به گروه طالبان بیشتر شدهاست.
آقای افضلی میافزاید: "نگرانی ما این است که یک تعداد مردم از داخل شهر تالقان که در ساحه دولت زندگی میکنند. دعوایشان را به آنجا میبرند و در آنجا عریضه میکنند. یعنی مدعی و مدعیعلیه از داخل شهر میروند به آنجا دعوایشان را فیصله میکنند. وقتیکه از آنها پرسان میکنیم میگویند که اینجا نسبت به زمانگیر بودن، کاغذ پرانی و درست تأمین نشدن عدالت، ما میرویم به آنجا وقت ما هم کمتر ضایع میشود و زودتر در آنجا فیصله میشود."
در عین زمان مقامهای محلی تخار، فیصله طالبان را صحرایی میدانند و در ضمن موجودیت فساد اداری و کندکاری را در نهادهای حکومتی این ولایت رد میکنند.
محمد جواد هجری سخنگوی والی تخار به رادیو آزادی گفت: "شما میفهمید که فیصله طالبان یک فیصله صحرایی است. آنها اساس و بنیاد ندارند. آنها مردمانی هستند که به هیچ اصول و ارزش قائل نمیشوند. مردمانی هستند که فهم و دانش ندارند. نمیشود که ما به فیصله آنها اهمیت بدهیم و به آن توجه بکنیم."
برخی اعضای شورای ولایتی تخار میگویند که دامنه فعالیت گروه طالبان به بیش از ۱۰ ولسوالی و حتی به حومههای شهر تالقان رسیدهاست. بهگفته آنها، این گروه ساکنان دهات را تحت نفوذ و تأثیر خود قرار دادهاند.
آنها هشدار میدهند که اگر حکومت رجوع مردم به محاکم گروه طالبان را بررسی و در این خصوص اقدام نکند، این وضعیت فراگیر خواهد شد.
تخار تنها ولایتی نیست که شماری از باشندهگانش برای حل دعواهایشان به طالبان مراجعه میکنند.
پیش از این نیز گزارشهای از مراجعۀ مردم به محاکم طالبان در ولایات مختلف دیگر بهشمول پکتیا، کندز، زابل، هرات و غزنی به نشر رسیدهاست.
شماری از باشندهگان این ولایات شکایت دارند که به مشکلاتشان از سوی ادارات عدلی و قضایی رسیدهگی به موقع صورت نمیگیرد.
دو تن از باشندهگان ولسوالیهای سمکنی ولایت پکتیا و گلتپه ولایت کندز که نخواستند نامشان گرفته شود در صحبت با رادیو آزادی در خصوص مشکلات ادارات عدلی و قضایی در ولسوالیهای شان چنین گفتند: "زمانیکه دوسیهها به حقوق، محکمه و یا سارنوالی میرود در آنجا زیاد معطل میگردد، قضیه حل نمیشود به ماهها معطل میشود مردم تحمل کرده نمیتوانند، به محاکم صحرایی رو میآورند و آنها به طالبان عریضه میکنند که آنها به زودترین فرصت مشکلشان را حل و فصل میکنند."
"من همرای پسران کاکایم بالای زمین دعوا داشتم اینجا هرچه تلاش کردم در محکمه حل نشد، من به کمیسیون طالبان مراجعه کردم پسر کاکای مرا خواست و در مقابل من ورق را تاپه کرد و گفت که حق به حقدار داده شود، خود پسر کاکایم اقرار کرد که زمین از این شخص است."
اما پیش ازین ستره محکمۀ افغانستان گفته است که در ادارات عدلی و قضایی در ولایات تغییرات گسترده به وجود آمده و نظارت از کارکرد این ادارات نیز به گونه جدی صورت میگیرد.
امانالله ایمان سخنگوی ستره محکمه افغانستان در این مورد به رادیو آزادی گفته بود: "در بخش عدلی و قضایی تغییرات گسترده آمدهاست که با آن خدمات بهتر شده و هر گاه چنین موارد بهمیان میاید و هر گاه طوری میشود که همرایشان خدای نا خواسته ظلم میشود و مطابق قانون به آن رسیدهگی نمیشود، آنها میتوانند به ادارات ما که به بسیار قوت به این مشکلات رسیدهگی میکنند مراجعه کرده و آنها را در جریان قرار دهند.
لوی سارنوالی افغانستان نیز از تلاشها در جهت بهبود ادارات لوی سارنوالی در ولایات خبر داده گفته است که به برخی ولسوالیهای ۳۲ ولایت کشور سارنوالان بهشمول زنان اعزام شده و این کار نتیجه مؤثری داشته است.
جمشید رسولی سخنگوی لوی سارنوالی افغانستان در صحبت با رادیو آزادی گفته بود در مناطق که امنیت مطمئن نبوده زمینهسازی شده تا مردم به ولسوالی همجوار مراجعه کرده و مشکلشان را رفع کنند.
در این حال کمیسیون عدلی و قضایی ولسی جرگه دسترسی به عدالت را حق قانونی مردم دانسته، اما تأکید میکند که برای اجرای بهتر امور در مناطق دور دست حکومت نخست باید امنیت قضات را تأمین کند.