لینک‌های قابل دسترسی

خبر تازه
جمعه ۲ قوس ۱۴۰۳ کابل ۱۲:۰۴

شهنامه‌خوانی و گندم بریان از رسم‌ و رواج‌های غوریان در ایام زمستان


آرشیف
آرشیف

"بود نبود یک بزک بود. این بزک به دشت به خود یک کلبه جور کرده بود، بعد از جور کردن چهار چوچه آورده بود. چهار چوچه داشت. یکی الیل، یکی بلیل، یکی خاکستری و یکی پونه خزی بود."

نجیب الله ۵۴ ساله برای نواسه‌هایش قصه می‌گوید. او در روستای تله در جنوب شهر فیروزکوه مرکز غور در خانه‌ای گلی زندگی می‌کند.

نجیب‌الله می‌گوید زمستان که می‌رسد در کنار قصه‌گویی برای کودکان مجلس‌های شهنامه خوانی هم به پا می‌شود.

او از رواج‌های دیگری زمستانی هم حکایت می‌کند: "موشنگ به ما جوش می‌دهند و کوچه ( غذای محلی) می‌کنند. می‌آوریم برای ساعت تیری آنرا می‌خوریم. یا بریانی می‌کنند، زن‌های خانه بریانی می‌آورند. وقت چای خوری قصه می‌کنیم."

نجیب‌الله ادامه می‌دهد: "جوانان بعد از قصۀ ما با یکدیگر می‌نشینند پربازی می‌کنند، پادشاه وزیری می‌کنیم. یکی پادشاه می‌شود، یکی وزیر می‌شود."

افغان‌ها معمولاً در خزان گوشت را به شیوۀ سنتی قاق کرده و در ایام زمستان از آن غذا های متنوع تهیه می‌کنند
افغان‌ها معمولاً در خزان گوشت را به شیوۀ سنتی قاق کرده و در ایام زمستان از آن غذا های متنوع تهیه می‌کنند

گوشت لند یک دیگر از رسم و رواج‌های روستا نشینان در غور است، اما چه سرگذشت دارد نجیب‌الله در این مورد به رادیو آزادی گفت: "در قریجات که است قصاب نیست زمستان که می‌شود چاره آن چیست؟ هر خانواده که توانایی دارد در تابستان به خود گاو می‌خرد تا به برج‌های قوس بعد از آن ذبحش می‌کند. بعد گوشت را می‌گیریم و به چوب‌های کلان کلان آویزان می‌کنیم. یک ستون کلان می‌زنیم. طناب بند می‌کنیم و به زمستان یخ می‌زند. باز شبانه یک، یک دانه را پایین می‌کنیم به دیگ می‌اندازیم."

آرشیف، برفباری در ولایت کابل
آرشیف، برفباری در ولایت کابل

زنان هم در زمستان سرد محافل قصه‌گویی را با گندم بریان گرم می‌کنند.

بی بی‌کوه زن روستا نشین در جنوب شهر فیروزکوه است: "زن‌ها جمع می‌شوند همه داخل یک خانه می‌نشیند، تاوه را داغ می‌کنند گندم بریان جور می‌کنند باز یک روز دیگه چپاتی (نان محلی) جور می‌کنند می‌خورند قصه می‌کنند. طفل‌ها بیرون می‌روند همراه برف‌ها آدم برفی جور می‌کنند، تشله بازی می‌کنند و تخم بازی و امتو چیزها روز خوده را سپری می‌کنند."

این نشست‌ها در حالی برگزار می‌گردد که ویروس کرونا تهدید جدی برای جهانیان شمرده می‌شود و مسئولان صحی تاکید به رعایت فاصله اجتماعی دارند.

آرشیف، لوله آزمایش ویروس کرونا
آرشیف، لوله آزمایش ویروس کرونا

اما مردم تا هنوز به این بیماری باورمندی ندارند.

سیدعبدالله یکی از آنان است: "ما مردم قریجات که هستیم اصلاً به کرونا عقیده مند نیستیم، تا بیگاه با هم تجمعات داریم کشتی‌گیری داریم. کسی باور نمی‌کند به گپ‌های کرونا یک کمی سرفه می‌کنیم یک تختک تابلیت می‌گیرد می‌خورد خلاص میشه."

همزمان با این گفته‌ها، مسئولان صحی از شیوع موج دوم کرونا هشدار می‌دهند.

لطیف رحیمی سرپرست ریاست صحت عامه غور به رادیو آزادی گفت: "متاسفانه موج دوم کرونا در سراسر افغانستان شیوع کرده، باید فاصله‌های اجتماعی را مراعات کنند، دست‌های خود را بشویند، به این شرایط به خانه‌ها و هوتل‌ها جمع نباشند."

موقعیت ولایت غور در نقشه عمومی افغانستان
موقعیت ولایت غور در نقشه عمومی افغانستان

در کنار تهدید بیماری کرونا، فقر و ناامنی نیز بر رسم و رواج‌های مردمی تأثیر ناگوار داشته.

فخر الدین آریا پور رئیس اطلاعات فرهنگ غور است: "کم رنگ‌تر شده به دلیل اینکه فقر و بیچارگی گریبان‌گیر مردم است. جنگ‌های خانمان‌سوز تاثیر گذاشته در داخل شهر شبکه‌های اجتماعی و تلویزیونی جای گزین قصه خوانی شده."

آقای آریاپور اما امیدواری می‌کند که رسم و رواج‌های زمستانی در میان مردم نابود نشود.

او می‌گوید که این رسم و رواج‌ها به خصوص قصه‌خوانی و کتاب‌خوانی فضای صمیمیت را در بین مردم افزایش می‌دهد.

XS
SM
MD
LG