مسئولان ریاست معارف هرات می‌گویند که بیش از ۳۰۰ هزار کودک به دلیل فقر، آوارگی، سنت‌های ناپسند و جنگ در این ولایت از رفتن به مکتب محروم هستند.
این مسوولان می‌افزایند که بیشتر این کودکان در ولسوالی‌های شیندند، فرسی، گلران و کشک کهنه زندگی می‌کنند.
شفیق‌الله ۱۳ ساله و پدرش روزشان را با فروش بیسکویت و خرما در کراچی‌های‌شان به گردش می‌اندازند. شفیق‌الله تا صنف پنجم مکتب درس خوانده اما فقر فزاینده گلوی این خانواده هشت نفری را فشرده و او دو سال می‌شود که با درس و مکتب وداع کرده.
شفیق‌الله گفت: "خوش دارم به مکتب بروم، درس و تعلیم آدم یاد می‌گیرد و خوب است که به مکتب بروم و درس و تعلیم آدم یاد می‌گیرد. خوب است که آدم یک وظیفه خوب می‌گیرد و کراچی داشتن کدام فایده ندارد."
عبدالغنی پدر شفیق‌الله از برآورده کردن بزرگ‌ترین آروزی کودکاش که همانا رفتن به مکتب است، ناتوان است و این شرایط برایش زجرآور است.
عبدالغنی می‌گوید: "تنها نمی‌توانم که خرچ خانه را پوره بتوانم و بچه‌ها همکاران ما می‌شود. یک ۱۰۰ روپیه و ۵۰ روپیه آن‌ها پیدا کنند و یک چیزی جور می‌شود که به خانه مصرف کنم. روزگار من جور باشد، از دست خود پوره باشم، پسرهای من باید به مکتب بروند."
رقم بلند کودکان محروم از آموزش به‌ویژه در ولسوالی‌ها، نگرانی مسوولان معارف هرات را در پی داشته. ذکریا رحیمی، رییس معارف هرات برای مبارزه با این چالش، کمپاین آگاهی‌دهی به همکاری یونیسف را برای جذب کودکان محروم از آموزش آغاز کرده.
رحیمی گفت: "متاسفانه بیش از ۳۰۰ هزار دانش‌آموز داریم که بنابر دلایل مختلف از رفتن به مکتب محروم هستند. مشکلات اقتصادی و فرهنگی نیز می‌تواند دلایلی بر محرومیت این کودکان باشد. اطفال خارج از مکتب در شهر هم هستند و در ولسوالی‌های بیشتر هستند."
آما ارائه شده از سوی معارف هرات نشان می‌دهد که بیش از یک میلیون متعلم در ۱،۲۰۰ مکتب مصروف آموزش هستند. شفیق‌الله اشتیاق فراوان برای رفتن مجدد به یکی از این مکتب‌ها را دارد؛ اگر غم پیدا کردن نان از دوش اش برداشته شود.
