نیروهای هوایی افغانستان، مهمترین بخش نیروهای نظامی این کشورِ در حال جنگ و نگرانیها از عدم کارایی کافی این نیروها پس از خروج نیروهای خارجی.
اکنون با خروج نیروهای خارجی و تغییر چگونگی حمایت امریکا از نیروهای هوایی افغانستان این نیروها بیشتر از هر زمان دیگری با یک آزمون تمام عیار رو به رو هستند.
پشتیبانی و کمکرسانی به نیروهای زمینی در میدانهای جنگ و هدف قرار دادن مخالفان از ماموریتهای اصلی این نیروهاست.
هرچند وزات دفاع افغانستان، آماری از شمار حملههای هوایی روزانه را نمیدهد اما مسوولان میگویند که روزانه تا ۶۰ پرواز ترانسپورتی را به پشتیبانی از نیروهای دولتی انجام میدهند - از رساندن سلاح و مهمات گرفته تا انتقال زخمیان از میدانهای جنگ.
ذبیح الله اکبری فرمانده بخش انتقالات نیروهای هوایی افغانستان میگوید: "قوای هوایی ظرفیت این را دارد که به تمام نظامیانش هم رسیدگی کند و به شهید و زخمی هم رسیدگی کند. ما روزانه ۵۰ تا ۶۰ پرواز داریم."
بربنیاد آمارها، اردوی افغانستان۱۷۰ طیاره و هلیکوپتر دارد.
اما برخی از نظامیان پیشین به این باور هستند که بخش هوایی افغانستان به گونۀ لازم تقویت نشده است.
عتیقالله امرخیل فرمانده پیشین نیروهای هوایی افغانستان به رادیوی آزادی گفت: "آن گونه که لازم بود که یک قوای هوایی برجسته از صنوف مختلف به وجود بیاید، امریکاییها این کار را نکردند و عمدا نکردند. به این خاطر میگویم اگر اکمالاتی که لازم است برای قوای هوایی به وقت و زمانش صورت بگیرد، از هر نقطه نظر تامیناتی و پرسونل تخنیکی بتواند این تخنیک را به پا ایستاد کنند، در این صورت میتوانند وظایف خودشان را انجام بدهند."
در اوضاعی که نیروهای خارجی آخرین روزهایشان را برای مشورهدهی درکنار این نیروها سپری میکنند، تمرکز روی بدست گرفتن مسئولیتها بر عملکرد مستقلانه این نیروها چه در بخش عملیات هوایی و چه در بخش حفظ و مراقبت از امکانات هوایی بیشتر شدهاند.
عبدالفتاح اسحاقزی فرمانده بخش حفظ و مراقبت تخنیک هوایی میگوید: "در چرخبالهای می-17 صد در صد توانایی داریم. همین حالا مستقل کار میکنیم، در طیارات MD همچنان هفتاد درصد مستقل کار میکنیم. در طیارههای بال ثابت که شما هم میبینید، پرسونل من کار میکنند، هفتاد تا هشتاد در صد توانایی مستقل کار را داریم. در این مدت که همکاران ما آمدند و این طیارات نوع جدید به ما داده شدهاند در حدود یک هزار و ۶۰۰ نفر مسلکی تربیه شدهاند در این ده پانزده سال."
اما به تازهگی وزارت دفاع امریکا میگوید که این نیروها هنوز هم به پشتیبانی پیمانکاران متکی هستند.
جان کربی، سخگوی این وزارت دیروز دوشنبه (۳ می) در پاسخ به پرسش خبرنگاران گفت: "آنگونه که صحبت کردیم: برخی از آنها به ویژه نیروی هوایی بر پشتیبانی پیمانکارها متکی هستند و برخی از آنها [قراردادها] باید هنوزهم در آن کشور انجام شوند، اما آن [قراردادها] بر اساس یک ترتیب متفاوت قراردادها_از آنچه که اکنون موجود است_انجام خواهد شد."
آقای کربی گفت که نیروهای امریکایی دیگر در افغانستان حضور نخواهند داشت و حمایت این کشور از افغانستان عمدتا کمک مالی خواهد بود.
او تأکید کرد که این کمکها غیرملموستر از کمکهای امروز خواهد بود.
اما گروه طالبان نسبت به پیامدهای ناگوار حضور هر نوع نیروی خارجی در افغانستان هشدار میدهد.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی این گروه به رادیوی آزادی گفت که اگر هر گونه نیروی خارجی به شمول پیمانکاران آنان در افغانستان حضور داشته باشند، به مبارزهشان با آن ادامه خواهند داد.
فراهمآوری نیازمندیهای تخنیکی و حفظ و مراقبت از طیارهها یکی از مهمترین بخشها برای بقای نیروهای هوایی است.
فواد امان، معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی میگوید که این تعهد از جامعۀ جهانی و امریکا وجود دارد.
امان افزود: "تعهدات جامعه جهانی به خصوص ایالات متحده امریکا، مبتنی بر حمایت از نیروهای امنیتی و دفاعی به خصوص قوت های افغانستان پا برجا است، از لحاظ تخنیکی و مالی آنها تعهد سپرده اند که نیروهای هوایی افغانستان را حمایت خواهند کرد."
پیش از این ادارۀ بازرس امریکا برای بازسازی افغانستان، سیگار، در گزارش سه ماه نخست ۲۰۲۱ خود گفته بود که نیروهای هوایی افغانستان بدون ادامۀ پشتیبانی پیمانکاران امریکا بیش از چند ماه هم نمیتواند موثریت پایدار در جنگ داشته باشد.
از سوی دیگر جنرال کنت فرانک مکنزی فرمانده ستاد مرکزی امریکا در خاور میانه در ۲۲ اپریل در کمیته خدمات نظامی مجلس سنای امریکا نسبت به توانایی نیروهای امنیتی افغانستان به ویژه توانایی نیروهای هوایی این کشور ابراز تردید کرده بود.
نیروهای هوایی افغانستان که در سال ۲۰۰۷ و به کمک امریکا و ناتو باز سازی شد، در حال حاضر بارسنگین ترین نبرد را به دوش می کشند.