همزمان با افزایش جنگ و ناامنی، برخی خانوادههای سیک و هندو که افغانستان را ترک کرده بودند، تازه به افغانستان برگشته اند.
بسیاری از آنان پس از حملۀ مرگبار پارسال بر درمسال سیکان در کابل به هند گریخته بودند.
سندیپ سینگ ۲۵ ساله یکی از دهها سیک افغان است که تازه از هند به افغانستان برگشته.
حملۀ پارسال بر عبادتگاه سیکان در کابل، سندیپ را واداشت که همراه خانوادۀ چهار نفریاش به دهلی جدید فرار کند.
در آن حمله که مسوولیتش را گروه تندرو دولت اسلامی معروف به داعش پذیرفته بود ۲۵ تن به شمول شش تن از بستگان سندیپ کشته شده بودند.
او فکر کرده بود که زندگیاش در هند بهتر خواهد شد، اما واقعیت چیزی دیگری بود.
سندیپ از سختی روزگار در هند به رادیو آزادی اینگونه حکایت میکند: "نی نان درک داشت، نی خانه درک داشت. مریضی بود داکتر در قصۀ کسی نبود. کرایۀ خانه بود. آنجا هم که برویم میگویند شما مهاجر هستید شما ویزه بگیرید خود را راجستر پولیس کنید آنجا هم ما را بسیار سرگردان میکردند."
سندیپ در کابل هم خانهای برای بودوباش ندارد. او در عبادتگاههای سیکان زندگی میکند.
سندیپ میگوید که با ۶ هزار تنخواه بخور و نمیر ماهانهاش که از ار کردن در دکانی به دست میآورد، زندگیاش را می گذراند.
کلراج سینگ هم حدود دو هفته میشود که با مادرش از هند برگشته.
او هم پس از حملۀ داعش کابل را ترک کرده بود.
اما پس از نُه ماه زندگی در هند، افزایش شیوع ویروس کرونا در کنار دیگر جنجالها پایش را دوباره به کابل کشاند.
کلراج سینگ میگوید: "آنجا مرض زیاد شده بود. توجه برای ما در آنجا نبود. ما رفته بودیم به این امید که دولتهای امریکا و کانادا ما را میخواهند، به خاطر آن رفته بودیم. برای ما دیگر مشکلات زیاد بود. از همین خاطر نمیتوانستیم در آنجا دیگر زندگی کنیم. بهخاطر که مصرف زیاد بود و بعد از اینکه قرنطین شد دوباره مشکلات زیاد شد."
قبلاً، روزنامۀ هندوستان تایمز گزارش داده بود که هرجیت سینگ ساجن وزیر دفاع کانادا در ماه اپریل ۲۰۲۰ موضوع امنیت اقلیتهای سیک و هندوی افغان را مطرح کرد و خواهان انتقال آنان به کانادا شده بود.
در ماه جون ۲۰۲۰، بیست سناتور امریکایی از هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات خواستند که به اقلیت سیک و هندوی افغانستان که با آزار و اذیت رو به رو هستند، پناهندگی داده شود.
اما بسیاری خانوادههای سیک و هندو هنوز شاهد عملی شدن آن وعدههای مقامهای امریکایی و کانادایی نبوده اند.
برخی خانوادههای سیک که هنوز در هند بهسر میبرند هم میخواهند که به افغانستان برگردند.
یکی از آنان نمیخواهد که نامش گرفته شود به دلیل ترس از تهدیدهای امنیتی.
او یکی از دهها سیک افغان است که در یک سال گذشته افغانستان را ترک کرد و به امید فردای بهتر با خانواده راهی هند شد. اما حال چیزی دیگری میگوید: "کار به تمام افغانها در هند مشکل است. ما میتوانیم به زبان هندی تکلم کنیم، اما باز هم به لهجه مشکل میباشد. به زبان مشکلات داریم، در سرمایهگذاری مشکل داریم، حتا فعلاً طفلهای ما که درس میخواند از بودجه شخصی خود ما است، چون در دولت هند مکتب یا کورسهای دولتیشان حق شامل شدن را نداریم."
آمار دقیق از تعداد سیکها و هندوها در افغانستان در دسترس نیست. اما براساس گزارش دفتر حمایت از پناهجویان در اروپا، تخمین میشود که اکنون تنها چند هزار سیکو هندو برجا مانده در حالی که این رقم حدود ۳۰ سال پیش به هفتصد هزار تن میرسید.
نمایندگان سیکها و هندوهای افغان از بازگشت دهها خانواده به افغانستان استقبال میکنند.
انارکلی هنریار عضو مجلس سنای افغانستان به رادیو آزادی گفت که ۴۰ خانوادۀ سیک به افغانستان بازگشته و حکومت نیز در بخش تامین حقوق و فراهمسازی زندگی بهتر به آنان تعهد کردهاست.
خانم هنریار میگوید که نیروهای امنیتی موظف شدهاند که از عبادتگاههای اقلیت سیک و هندو را حفاظت کنند. او با جمعی از بازگشتگان از هند به روز سهشنبه (۵ جوزا) با رئیس جمهور اشرف غنی دیدار کرد.
هنریار به رادیو آزادی میگوید که دیدارشان پربار بود: "به وزارت معارف هدایت جدی داده شد تا زمینه تعلیم را مساعد کند، به وزارت تحصیلات عالی هدایت داده شد، به وزارت حج و اوقاف در قسمت مذهبی و موضوعهای دیگر هدایت داده شد و همچنان یک خبر خوشی که رئیس صاحب جمهور امروز وزارت کار و امور و اجتماعی را هدایت دادند که یک روز در تقویم افغانستان به نام روز ملی فرهنگ هندوها و سیکها ثبت شود و همه ساله از این روز تجلیل شود."
این خبر ممکن است برای برخیها امیدوار کننده باشد. اما برای برخی دیگر هنوز خطر داعش پابرجاست.
برگشت دهها خانوادۀ سیک و هندو در حالی است که به دنبال آغاز روند خروج نیروهای امریکایی از افغانستان در کمتر از یک ماه گذشته، حملههای طالبان در نقاط مختلف افزایش یافته و هر ازگاهی جان غیرنظامیان را نیز میگیرد.
حالا برخی خانوادههای سیکان که برگشتهاند همانند کلراج میگویند که هنوز هم نگران این هستند تا مبادا دیگر گواه از دست دادن عزیزانشان به جرم مذهب و دینشان در این کشور نباشند.