نیروهای امریکایی درحال خروج ازافغانستان اند، طالبان درحال پیشروی وتصرف ولسوالیها، اما نیروهای افغان میگویند که عقب نشینی تاکتیکی میکنند.
دراین میان ازغرب افغانستان خبری نسبتاً متفاوتی میرسد، حضور جنگجویان آسیای میانهای دربخشهای ازولایت بادغیس.
حسامالدین شمس والی بادغیس به رادیو آزادی میگوید که این جنگجویان وابسته به تحریک اسلامی ازبیکستان اند، جنبشی که فعالیتش از سالهای سال در ازبیکستان ممنوع است.
شمس بیآنکه شواهدی ارائه کند میگوید که جنگجویان خارجی بخشی از جنگ را برای طالبان مدیریت میکنند.
او گفت: "اعضای ازبیکستانی در حملاتی که بالای ولایتهای شمالی و غربی مانند بادغیس و بخشهای از هرات دست دارند. تمامی حملات انفجاری یا موتر بمب توسط همین گروه، ساخته، آماده و اجرا میشود."
والی بادغیس میگوید که بیش از سه سال میشود که حدود ۸۰ خانواده از جنگجویان ازبیکستانی در ولسوالی بالامرغاب مستقر شدهاند و با رهبری«جمعه بای ازبکستانی» مخوفترین حملهها را بر نیروهای دولتی راهاندازی میکنند.
او گفت: "جنگجویان ازبیکستانی در حملات انفجاری و انتحاری با طالبان همکاری میکنند و ملا محسن یا جمعه بای ازبیکستانی، خودش متخصص ساخت موتربمب است و بیشتر اینگروه در ولایتهای شمالی و شمال-غربی بیشتر فعال هستند."
نیروهای افغان در ماه حوت سال گذشته ولسوالی بالامرغاب بادغیس را به گونهای کامل ترک کردند؛ چرا که این کمپ نیروهای افغان برای بیش از دو سال در محاصره طالبان بود.
اما طالبان با اظهارات والی بادغیس موافق نیستند.
ذبیحالله مجاهد از سخنگویان گروه طالبان فعالیت جنگجویان ازبیکستانی زیر چتر این گروه در بالامرغاب را رد میکند.
او به رادیو آزادی میگوید که حکومت افغانستان، پس از شکست در جنگ به گفتۀ او به تبلیغات علیه طالبان روی آورده است.
اما برخی از باشندگان محلی میگویند که جنگجویان خارجی را در بادغیس دیده اند.
رمضان ۳۵ ساله به رادیو آزادی می گوید که جنگجویانی خارجی ای را دیده که مثل مردم محلی لباس میپوشند، اما خطرناک به نظر میرسند.
او میگوید: "بهنام خارجیها در بالامرغاب زندگی میکنند. لباس و رسم و رواجهایشان را خود را به مثل افغانها عیار ساختهاند و پشتو و دری را یاد گرفتهاند."
برخی از ساکنان بادغیس میگویندکه جنگجویان ازبیکستانی از وزیرستان شمالی به بالامرغاب مسکن گزین شدهاند.
تحلیلگران معتقد اند که عملیات نظامی "ضربِ عضب" اردوی پاکستان در ماه جون ۲۰۱۴ در وزیرستان شمالی، بسترساز سرازیری برخی از جنگجویان خارجی به افغانستان شد.
عبدالغفور، ۴۰ ساله، ساکن بالامرغاب است.
او جنگجویان محلی طالبان را به حمایت مالی از خانوادههای جنگجویان ازبیکستانی متهم میکند.
او میگوید: "جنگجویان ازبکستانی، کسانی بودند که از وزیرستان شمالی به بالامرغاب آمدهاند. این جنگجویان، سلاح، موتر و تجهیزات جنگی و اعاشه و اباطه دارند. همین قسم که خود این جنگجویان قصه میکنند، به هر فامیل از طرف طالبان و امارت اسلامی هر ماه ۱۰ هزار افغانی توزیع میشود."
قادر کامل، تحلیلگر مسائل سیاسی در هرات از پیامدهای منفی تداوم حضور جنگجویان ازبکستانی هشدار میدهد.
او میگوید: "این نگرانی وجود دارد که جنگجویان ازبیکستانی بیشتر تقویت شوند و سلاح و تجهیزات از طرف استخبارات منطقه در دسترس آنان قرار بگیرد و ما شاهد برخوردهای خونینی بین طالبان و جنگجویان ازبیکستانی باشیم. یک نگرانی وجود دارد که ممکن جنگجویان ازبیکستانی از عقبه حمایوی و استخباراتی برخوردار باشند و این استخبارات از آنان بخواهد بهعنوان ابزار و مهره بازی استفاده کند و توسط آنان بحران به داخل کشورهای آسیایی میانه مدیریت کند."
چند ماه قبل، زکریا سودا والی بدخشان هم به رادیو آزادی گفته بود که جنگجویان خارجی عمدتاً آسیای میانهای از تاجیکستان و ازبیکستان در کنار ستیزه جویان چیچنی و اویغورهای منطقهٔ شینجنِ چین در برخی از مناطق کوهستانی آن ولایت از جمله بخشهای ولسوالیهای وردوج، یمگان و درهٔ خستک از سالهای سال حضور دارند.
آقای سودا گفته بود که طالبان محلی بدخشان از طرح جنگجویان خارجی برای ایجاد مرکز بزرگ هراس افگنان خارجی در این ولایت پشتیبانی میکنند. اما طالبان اظهارات سودا را تبلیغات خوانده بودند.
بر طبق توافق ۲۹ فبروری سال ۲۰۲۰، طالبان به امریکا وعده داده اند که نمیگذارند که هیچ گروه تروریستی از خاک افغانستان علیۀ منافع امریکا و متحدانش کار گیرد.
اما برخی از تحلیلگران مانند کامل به این باور اند که حضور جنگجویان خارجی در بخشهای افغانستان مثل بادغیس و بدخشان وعدۀ طالبان به امریکا را زیر سؤال می برد.
لوید آستن وزیر دفاع امریکا در نشست استماعیۀ کانگرس چند روز پیش در پاسخ به پرسشی گفت که احتمال دارد که تا دو سال بعد از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان شبکۀ القاعده بتواند که از آنجا امریکا را تهدید کند.