تخمین می شود که زنان در افغانستان ۲۰ درصد بیشتر از مردان دارای معلولیت اند
بخش زنان سازمان ملل متحد روز چهارشنبه، ۳ دسمبر به مناسبت روز جهانی افراد دارای معلولیت و در ادامهٔ کارزار ۱۶ روزه محو خشونت علیه زنان گزارشی نشر کرده که در آن آمده که تخمین می شود که زنان در افغانستان ۲۰ درصد بیشتر از مردان دارای معلولیت اند و تقریباً از هر شش زن، یک زن با معلولیت شدید مواجه است.
بر اساس این گزارش عواملی که باعث شده شمار زنان دارای معلولیت در افغانستان بلند باشد افزایش موانع در دسترسی به خدمات صحی و کمکهای بشردوستانه، خطر روبهافزایش خشونت مبتنی بر جنسیت و آسیب های عمیق روانی ناشی از محدودیت های شدید بر حقوق زنان اند.
گزارش میافزاید که بسیاری از زنان و دختران دارای معلولیت حتی توانایی رسیدن به مراکز توزیع کمک را هم ندارند.
در این حال شماری از زنان دارای معلولیت در افغانستان می گویند در بیش از چهارسال حاکمیت طالبان وضعیت زندگی شان بدتر شده است.
یکی از آنان ساکن کابل که نخواست نامش در گزارش ذکر شود به رادیو آزادی گفت که حدود ۳۰ سال قبل در نتیجه جنگ یک پایش قطع شده است:
«حقوق خود را در دوره جمهوریت حدود ۶۰ هزار افغانی می گرفتیم از وقت که امارت آمد آن را نصف ساخت ۳۵ هزار افغانی دریافت می کردیم که دو سال می شود همان را هم به نصف رساند،بسیار
زنان و دختران دارای معلولیت در افغانستان نادیده گرفته میشوند و حمایت کافی دریافت نمیکنند
سخت به پول ضرورت دارم با مشکلات سخت روزگار روبروم با مادر موسفیدم زندگی می کنم نان آورخانواده هم ندارم و تقریبا دهسال می شود که پای قطع شده ام زخم شده من به پانسمان،مواد پانسمانی و به همه موارد و داکتر رفتن ضرورت دارم که توان پولی آن را ندارم.»
موسسه «ابتکارراهیاب» نیز میگوید زنان و دختران دارای معلولیت، بهویژه با مشکلات ذهنی، روانی یا اجتماعی، نادیده گرفته میشوند و حمایت کافی دریافت نمیکنند.
گزارشی تازه این موسسه وضعیت حقوق بشری افراد دارای معلولیت در افغانستان در بخشهای صحت، آموزش، اشتغال و دسترسی به عدالت (۲۰۲۱–۲۰۲۵) را بررسی کرده و نشان میدهد بسیاری از زنان دارای معلولیت با فقر، خشونت خانگی و انزوای اجتماعی روبهرو هستند.
این گزارش که یک نسخه آن با رادیو آزادی شریک شده تأکید میکند که موانع ساختاری، اجتماعی و سیاسی پس از تسلط طالبان شدت یافته و اقدامات عاجل برای تقویت حمایتها و گسترش دسترسی به خدمات ضروری است.
بنفشه یعقوبی، مدافع حقوق بشر و بنیانگذار موسسه« ابتکار راهیاب»، چهارشنبه ۳ دسمبر به رادیو آزادی گفت که حکومت طالبان مکلف است تا زمینه دسترسی افراد دارای معلولیت اعم زنان ، مردان و کودکان را به تمام خدمات مساعد بسازد:
«برای این اشخاص اجازه کار داده شود،برای بهبود وضعیت آنان بودجه داشته باشند ،زمینه سهمگیری فعال شان در قسمت های مختلف اقتصادی و اجتماعی فراهم شود و نظام حاکم هرچند که پذیرفته شده و مشروع نیست؛اما از این که افغانستان به کنوانسیون افراد دارای معلولیت پیوسته بنا بر این هر نظامی که در این کشور حاکم باشد وظیفه دارد که مطابق کنوانسیون عمل کند.»
زندگی در ولایت های دور افتاده افغانستان برای افراد دارای معلولیت دو برابر دشوار است
وزارت امور شهدا و معلولین حکومت طالبان چهارشنبه ۳ دسمبر به مناسبت روز جهانی افراد دارای معلولیت در شبکه ایکس نوشته که در سراسر افغانستان ۱۸۳هزار و ۹۲ فرد دارای معلولیت ثبت و راجستر شدهاند که به این افراد کمکهای نقدی ماهانه از طریق سیستم بانکی پرداخت و کمک های غذایی نیز ارائه می شود.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان(یوناما) به مناسبت این روز در فیسبوک خود نوشته که نزدیک به ۱.۵ میلیون افغان با معلولیت های جدی زندگی میکنند که بسیاری از این معلولیت ها پیامد های چندین دهه جنگ استو کودکان بیشترین بار این درد را بر دوش میکشند.
صندوق جمعیت سازمان ملل متحد(یو ان اف پی) نیز همزمان در گزارشی گفته که زندگی در ولایت های دور افتاده افغانستان برای افراد دارای معلولیت دو برابر دشوار است و بر حمایت از آنان تأکید کرده است.
شماری از افراد دارای معلولیت پیش از این در صحبت با رادیو آزادی از مشکلات مختلف زندگی خود سخن گفتهاند و افزودهاند که از توانمندی اقتصادی، دسترسی به آموزش، فرصت شغلی و حمایت اجتماعی مناسب برخوردار نیستند.
