پیامد جنگ‌ها؛ شمار زیادی از شهروندان افغانستان قصد مهاجرت دارند

با گسترش دامنه‌ جنگ در افغانستان، شمار زیادی از مردم این‌ کشور راه مهاجرت را در پیش گرفته‌اند.

هرروز صدها تن برای گرفتن پاسپورت پشت در ادارۀ پاسپورت صف می‌بندند تا راه مهاجرت قانونی را در پیش گیرند، اما شماری ديگر به قاچاقی مهاجرت می‌کنند.

یما آریوبی در گوشه‌ای از شهر کابل زندگی می‌کند. گسترش دامنۀ جنگ و تشدید حمله‌های طالبان او و خانواده‌اش را نگران کرده‌است.

یما تصمیم گرفته‌ که خانه و کاشانه خود را در کابل ترک کنند و راه مهاجرت را در پیش گیرند.

او می‌گوید: "گروه‌های تروریستی که در تخریب افغانستان نقش دارند یا درگیر این فاجعه هستند، ما طعمه آن‌ها شده‌ایم. ما هیچ مشکل اقتصادی نداریم. تنها مشکل ما این است که خانواده‌هایمان در خطر است."

یما یکی از صدها تنی است که با بدتر شدن وضعیت امنیتی افغانستان، می‌خواهد این کشور را ترک کند.

اگرچه او می‌خواهد به‌گونه قانونی از این کشور بیرون شود، اما خانواده‌ها و افراد زیادی هستند که به‌گونه غیرقانونی مهاجرت می‌کنند، در روزگاری که کشورهای زیادی مرزهای‌شان را به روی آنان بسته‌است.

به‌تاز‌گی بسیاری از همسایگان افغانستان گفته‌اند که پناهندگان افغان را نمی‌پذیرند.

در این میان، تاجیکستان تنها کشوری است که یک‌هزار غیرنظامی فراری نبرد افغانستان را پناه داده‌است.

خبرگزاری رویترز گزارش داده که شمار زیادی از این پناهند‌گان زن و کودک هستند.

ازبیکستان، ترکمنستان، ایران و حتی پاکستان نیز در پیوند به مهاجرت پناهجویان افغان به آن کشورها ابراز نگرانی کرده‌اند.

شیخ رشید، وزیر امور داخله پاکستان گفته که کشورش دیگر آماده پذیرش پناه‌جویان افغان و فراهم‌سازی محل بودوباش برای آنان نیست.

شیخ رشید در ۶ جولای در مصاحبه‌ای با روزنامه "دان" گفت که حکومت تصمیم گرفته که مرزهای خود را به روی پناهجویان باز نکند.

او افزود که اگر اوضاع در افغانستان وخیم‌تر شود، کمپی برای آنان در نزدیکی خط دیورند ایجاد می‌شود، اما به پناه‌جویان اجازه ورود به شهرهای پاکستان را نمی‌دهند.

عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان نیز دو هفته پیش در یک گفت‌وگویی تلفنی با ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری منتخب ایران گفت که دو کشور با وخیم‌تر شدن اوضاع افغانستان با موج جدیدی از پناهجویان افغان روبه‌رو هستند.

مهدی محمودی، مدیر کل اداره اتباع و مهاجرین وزارت داخله ایران نیز در دیداری با هیئتی از ولسی جرگه افغانستان، نسبت به پذیرش پناهجویان جدید ابراز نگرانی کرد.

با این همه، عبدالباسط انصاری مشاور مطبوعاتی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان می‌گوید که روزانه حدود هزار مهاجر افغان به ایران و پاکستان می‌روند.

او می‌افزاید: "ما تعداد مهاجر غیرقانونی را نداریم، اما به‌طور اوسط هزاران نفر به ایران و پاکستان رفت‌وآمد می‌کنند."

در همین‌حال، کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد با اشاره به تسریع روند مهاجرت همزمان با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، از موج تازه مهاجرت‌ها هشدار داده‌است.

فراتر از همسایگان افغانستان، اتحادیه اروپا نیز سیاست خود را در مورد پناهجویان افغان تغییر داده و آن را سخت‌گیرانه‌تر کرده‌است.

آلمان، ترکیه، سویدن و فرانسه پیش از این برخی از پناهجویان افغان را برگردانده و بر عدم پذیرش بیشتر مهاجران تأکید کرده‌اند.

با این همه شهروندان افغانستان از راه‌های مختلف کشور خود را ترک می‌کنند و با پیمودن راه‌های دشواری تلاش می‌کنند تا خود را به‌کشورهای اروپایی برسانند.

هرچند عبدالباسط انصاری مشاور مطبوعاتی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان می‌گوید که پالیسی برای جلوگیری از پناهجویی افغانان وجود ندارد.

او افزود: "این‌که هموطنان ما به علت جنگ بی‌جای می‌شوند، دلیلش نبود صلح است. اگر صلح و امنیت حاکم شود، ما اطمینان داریم که هموطنان ما به خانه‌های خود باز می‌گردند و از آوارگی جلوگیری می‌شود."

بیش‌تر آنانی که راه مهاجرت را در پیش می‌گیرند، جوان هستند، آنچه که برخی‌ها آن را به‌عنوان دارایی یک کشور می‌دانند و نگران مهاجرت آنان هستند.

نورالله باشنده کابل می‌گوید: "علاوه بر فرار سرمایه، جوانان نیز از افغانستان فرار می‌كنند و می‌خواهند به كشورهای دیگر مهاجرت كنند. دولت موظف است جلوی آن را بگیرد، تا از فرار جوانان و سرمایه جلوگیری كند."

با آنکه دلیل اصلی مهاجرت‌ها در افغانستان ناامنی گفته می‌شود، اما طالبان پیش از این در اعلامیه‌ای از همه افغانان خواست تا در کشور خود بمانند و به فعالیت‌های‌شان ادامه دهند.

طالبان در این اعلامیه ضمن تأکید بر تامین امنیت آنان اطمینان داد که با مردم بدرفتاری نمی‌شود.

ارقام رسمی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان نشان می‌دهد که اکنون حدود پنج میلیون مهاجر افغان در سراسر جهان زندگی می‌کنند که بسیاری از آنها تابعیت رسمی کشورهای دیگر را دارند، اما شمار دیگر هنوز به عنوان پناهنده زندگی می‌کنند.

بیش‌تر آنان در پاکستان و ایران زندگی می‌کنند، مکانی که مشکل‌ها و نارضایتی‌های آنان برخی وقت‌ها خبرساز می‌شود.