لینک‌های قابل دسترسی

خبر تازه
دوشنبه ۱۶ سرطان ۱۴۰۴ کابل ۰۸:۵۶

اهل موسیقی در حال ترک کشور؛ افغانستان به نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی برگشته است


شماری از آله‌های موسیقی شرقی و غربی در هرات
شماری از آله‌های موسیقی شرقی و غربی در هرات

با تسلط طالبان بر افغانستان، شمار زیادی از آوازخوانان و نوزاندگان موسیقی این کشور را ترک کرده‌اند. این هنرمندان هیچ امیدی برای فعالیت دوباره‌شان در افغانستان ندارند و می‌گویند که افغانستان یک بار دیگر به نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی برگشته، که در آن موسیقی از سوی طالبان ممنوع بود.

قاسم جامی با بیش از یک دهه تجربه در بخش هنر موسیقی، از ترس طالبان به ایران رفته می‌گوید، هیچ‌گاهی فکر این هم نمی‌کرد که افغانستان دوباره به کشوری بدون ساز و آواز مبدل گردد.

آقای جامی می‌افزاید: "برای ما ترک افغانستان خوشایند نبود و بسیار دردآور و زجر‌آور هست که جایی که در آن رشد کرده بودیم را ترک کنیم. در کنار مردم زمینه رشد ما در بخش هنر موسیقی فراهم شده بود و باید صدای مردم رنج دیده خود می‌بودیم، اما برادرها و خاطرات خود را در افغانستان گذاشتیم و خود ما بیرون از افغانستان آمدیم و این سخت است."

موسیقی محلی هرات نه تنها در افغانستان، بلکه در کشورهای خارجی هم علاقمندان زیادی پیدا کرده بود، اما حالا به گفته‌ی مسئولان اتحادیه موسیقی هرات، با رفتن ده‌ها آوازخوان از افغانستان، آینده تاریک در انتظار سبک موسیقی محلی هرات است.

یکی از نوازنده‌گان موسیقی در ولایت هرات
یکی از نوازنده‌گان موسیقی در ولایت هرات

در کنار ترک اجباری آوازخوانان محلی، طی سه سال گذشته چندین چهره مطرح موسیقی هرات چون استاد گدا محمد، رحیم خوش‌ نواز، قاسم مسرور و جلیل دل آهنگ فوت کردند.

قاسم جامی، آوازخوان محلی هرات نگران آینده موسیقی محلی است.

او گفت: "جوانانی که با سبک موسیقی محلی کار می‌کردند و امروز در افغانستان نیستند،این ضایعه بسیار عظیمی به موسیقی فولکلور است که از نسل‌های قبلی با ما منتقل شده، است."

این جا، منطقه موسوم به «بادمرغان» در مرکز شهر هرات است.

نمای شهر هرات
نمای شهر هرات

تا قبل از ۲۱ اسد، روز سقوط هرات به‌دست طالبان، صدای موسیقی در این منطقه گوش‌ها را نوازش می‌داد. اما حالا این قسم نیست.

حالا صدای موسیقی در این منطقه خاموش و دفاتر ده‌ها آوازخوانان و نوازنده موسیقی به‌شمول جواد خوش‌نواز، تعطیل شده و هم چنین از ترس طالبان، تابلوهای این دفاتر نیز پایین آورده شده.

جواد خوش‌نواز با نواختن طبله، لحظات کوتاه خاطرات موسیقی محلی هرات را زنده می‌کند. این نوزانده حالا از ترس طالبان در تهران – پایتخت ایران –زندگی می‌کند.

آرشیف، نوازنده طبله در هرات
آرشیف، نوازنده طبله در هرات

او برای برگشت به افغانستان و هم چنین تغییر در دیدگاه طالبان مبنی بر مجوز دادن به هنرمندان موسیقی لحظه شماری می‌کند، اما به گفته او بعید به نظر می‌رسد که به این آرزویش برسد.

او می‌گوید: "چقدر خوب می‌شود که امارت اسلامی طالبان به هنرمندان عزیز ما اجازه فعالیت بدهد، به‌خاطری که موسیقی محلی جزء فرهنگ کشورما‌است. موسیقی چیزی است که سالیان سال روی آن کار شده و موسیقی می‌تواند که نام یکک شور را زنده کند."

هرات در کنار داشتن هنرمندان زیاد موسیقی، افرادی هم برای ساخت آله‌های موسیقی داشت که در چندین کارگاه مصروف ساخت رباب، دوتار و طبله بودند.

حدود یک ماه پیش داوود پاینده مصروف ساخت رباب در کارگاه‌اش بود، اما چیره شدن طالبان بر افغانستان، هم فرصت کار و هم صحبت کردن در مورد توقف فعالیت‌اش را از وی گرفته و حالا از ترس طالبان نمی‌خواهد که با رسانه‌ها صحبت کند.

طالبان هم در دوره نخست حاکمیت ‎‌شان در نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی و هم حالا مخالفت ‌شان را به صورت آشکار با هنر موسیقی ابرازداشتند. دو هفته پیش نیز ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان در کنفرانس خبری در کابل، موسیقی را در شریعت اسلامی حرام دانست.

صدای دلنواز ساز دوتار هراتی این روزها در هرات شنیده نمی‌شود و این به خاطر حاکمیت طالبان است. اهل موسیقی افغانستان معتقدند که طالبان هیچ گاهی از موضع گیری‌شان در قبال موسیقی کوتاه نمی‌آیند و در حکومت طالبانی، جای برای هنر موسیقی وجودندارد و دست‌آوردهای دو دهه در بخش هنر موسیقی هیچ می‌شود.

XS
SM
MD
LG