دخترانی که از دور دست‌ها برای فراگیری تحصیلات عالی به پوهنتون‌های کابل راه می‌یابند، شمار‌شان ناگزیر اند شب و روز را در لیلیه های پوهنتون‌ها سپری کنند.
اما اکنون تنها چالش‌شان کیفیت پایین مواد خوراکی در این لیلیه نیست، بلکه از چالش بزرگتری گپ می‌زنند. زیر نظر بودن حتی در داخل لیلیه.
شماری از دانشجویان دختر به رادیو آزادی می‌گویند طالبان آنان را بیرون از اتاق‌های‌شان حتی در دهلیزهای لیلیه از طریق دوربین‌های مداربسته زیر دید دارند.
شماری از آنان که با رادیو آزادی در این گزارش گفتگو کردند به دلیل آنچه چالش‌های امنیتی نسبت به خود عنوان می‌کنند نمی‌خواهند هویت‌شان هویدا شود.
یکی از این دانشجویان که از چند سال به این سو برای ادامۀ تحصیلات عالی‌اش در لیلیه یکی از پوهنتون‌های دولتی کابل به‌سر می‌برد، می‌گوید به آنان گفته شده بدون لباس‌های دراز با رنگ سیاه، چادر سیاه و جوراب حق بیرون شدن از اتاق‌های‌شان را ندارند: "دوربین‌های مدار بسته که وصل است، باز پیش همین نفرهای کلان امارت است و باز به ما می‌گویند که شما وقتی از اتاق بیرون شدید حتی پاهای تان لُچ نباشد باید جوراب داشته باشید چادر تان را این قسمی کنید، این قسمی لباس بپوشید و هر طرف که ما می‌رویم برای ما می‌گویند اینی قسمی... باز یگان وقت نمیشه ما عجله داریم و باید برویم در یک اتاق دیگر و بگویم که این‌طور یک کار است پیش صنفی‌های ما مثلاً باز اگر ما را همان‌قسمی گیر کنند باز ما را می‌گویند بیا کارت لیلیه‌ات را بده و برو و دیگر این‌جا نباش."
آنان می‌گویند پیش از این کمره‌ها از سوی مدیر امنیتی لیلیه ها که زنان بودند نظارت می‌شدند.
سخنگویان حکومت طالبان و وزارت تحصیلات عالی تاکنون به پرسش‌های رادیو آزادی در این باره پاسخی نگفته اند.
این در حالی است که طالبان هرگونه دید و بازدید زنان با غیر از مردان عضو فامیل‌شان در هر دو دوره حاکمیت‌شان در افغانستان را بارها حرام و مخالف شریعت اسلامی خوانده اند.
در این دور از حاکمیت‌شان هم محدودیت‌های زیادی را بر نوع پوشش، گشت و گذار، تعلیم و تحصیل، کار، سفر کردن و سبک زندگی زنان در افغانستان وضع کرده اند.
این دانشجویان می‌گویند در نظام پیشین دخالت کمتری در حریم شخصی دختران دانشجو در لیلیه ها صورت می‌گرفت.
دختران فرصت این را نیز داشتند که در صورت نیاز با دوستان و یا همصنفی های شان خانه‌های مشترک بگیرند و تا پایان آموزش‌های‌شان آن‌جا زندگی کنند.
بودباش چند دختر در یک خانه میزان هزینه‌ها را هم برای این دانشجویان کاهش می‌داد.
اما اکنون شماری از این دانشجویان دختر پوهنتون‌های دولتی پایتخت افغانستان می‌گویند با محدودیت‌های طالبان بر زنان اکنون برای بودباش جز لیلیه گزینۀ دیگری ندارند.
یکی از این دانشجویان دختر که در یکی از لیلیه های پوهنتون‌های دولتی است می‌گوید در شرایط کنونی برایش کسی خانه به کرایه نمی‌دهد، زیرا طالبان بودن محرم در کنار آنان را شرط دانسته اند.
او به رادیو آزادی گفت: " کسی نمی‌تواند بدون محرم اتاق بگیرد این مشکلات و همین خود نبود امنیت در داخل شهر کابل باعث می‌شود که دختران نتوانند از لیلیه خارج شوند یا یک خانه مستقل برای خودش بگیرد."
دانشجوی دیگر که با رادیو آزادی گپ زده است می‌گوید که دختران نیاز دارند که کم از کم در چهار دیوار لیلیۀ شان آزاد بمانند و راحت‌تر باشند: "پوشیدن حجاب اجباری می‌باشد من مطمئن نیستم که خواهران ما از حجاب رضایت دارند اما مشکل‌شان شاید این باشد که هم باید چادر سیاه بپوشند هم حجاب سیاه بپوشند و هم جوراب سیاه بپوشند و این برای برخی از خواهران ما نگران کننده است چون در روزهای گرم تابستان شاید این مشکل باشد که ما سرتاپا سیاه پوشیده و به دانشگاه برویم."
به گفته این دانشجویان تا سه هزار دانشجوی دختر در لیلیه های پوهنتون‌های دولتی کابل زندگی می‌کنند اما این آمار به گونۀ مستقل از سوی وزارت تحصیلات عالی طالبان تأیید نشده است، زیرا مسئولان این وزارت به پرسش‌های رادیو آزادی در این باره پاسخ ندادند.
طالبان هرچند برخلاف دوره نخست حاکمیت‌شان در افغانستان این بار در اوایل ماه حوت سال گذشته دروازه‌های پوهنتون‌ها را به روی دختران گشودند اما این شمار دختران دانشجو که با رادیو آزادی گپ زده اند، می‌گویند با در نظرداشت محدودیت‌های روز افزون طالبان بر زنان و دختران مطمئن نیستند که آموزش‌های‌شان همچنان به گونۀ عادی به پیش خواهد رفت.
