طالبان از زمان شروع حاکمیت دوباره‌شان در افغانستان در نزدیک به هجده ماه گذشته فرمان‌هایی را صادر کرده اند که سبب شده فعالیت‌های اجتماعی زنان به گونۀ قسمی یا کامل مختل و متوقف شود.
طالبان نزدیک به پانزده فرمان و توصیه را تاکنون صادر و ابلاغ کرده اند که در نتیجۀ آن زنان از حقوق اساسی‌شان محروم شده اند.
همچنان فرمان‌های در برخی موارد وجود دارد که عدم یادآوری از زنان در آنها، سبب نقض حقوق و نادیده گرفتن زنان افغان شده است.
محرومیت از آموزش بالاتر از صنف ششم و تحصیل در پوهنتون‌ها، محرومیت از کار، ممنوعیت حضور در فضای عمومی و فعالیت‌های سیاسی از برجسته‌ترین محدودیت‌های اعمال شده بر زنان در افغانستان به شمار می‌رود.
همچنان اجباری شدن حجاب برای زنان و دختران، ممنوعیت رفتن به محلات تفریحی، حمام‌های عمومی زنانه، اشتراک در تیم‌های ورزشی و یا رفتن به ورزشگاه‌ها و سفر بدون همراه مرد، از جمله مسایلی اند که در فرمان‌های طالبان ممنوع قرار داده شده اند.
ممنوعیت بر ادامۀ تحصیل در پوهنتون‌ها در ۲۰ دسامبر و منع کار در اداره‌های غیردولتی در ۲۴ دسامبر ۲۰۲۲ از جدی‌ترین فرمان‌های اخیر طالبان در پیوند به زنان بوده است.
دختران و زنان زیادی هستند که می‌گویند، وضع محدودیت‌های اعمال شده آنان را به افسردگی و مشکلات روانی دچار کرده است.
شهره تمنا، دانشجوی پوهنتون بدخشان می‌گوید، از خبر شنیدن منع تحصیل شوکه شده بود:
"زمانی که من این خبر را شنیدم واقعاً شوکه شدم، حالت بسیار بدی داشتم حتی تا چند روز از آن حالت بیرون نشدم، حالت روحی من خیلی خراب بود و همیشه فکر می‌کردم بعد از این که دانشگاه بسته شود آرزوهایم بلکل ناتمام می‌ماند."
فرشته عظیمی: کم کم هر چه روزنه بود می‌بنندد و این به معنی حذف کامل زنان است.
فرشته عظیمی که دانش آموز مکتب بوده به رادیو آزادی گفت، فرمان طالبان در مورد منع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم بیانگر تبعیض جنسیتی است:
"یک پسر که کمتر از تو شاید درس خوانده باشد یک پسر که کمتر از تو علاقه داشته باشد می‌تواند برود و درس بخواند اما تو نمی‌توانی وقتی می‌پرسی چرا؟ می‌گویند بخاطری که تو دختری، کم کم هر چه روزنه بود می‌بنندد و این به معنی حذف کامل زنان است."
سکینه حسینی هم کسی است که می‌گوید، تنها نان‌آور خانه‌اش بود و در نتیجۀ فرمان طالبان وظیفه‌اش را که در یکی از نهادهای غیردولتی بود، از دست داده است:
"شخصاً خودم شدیداً نگران وضعیت اقتصادی خود و آینده ام هستم، زیرا یگانه نان‌آور خانواده هشت نفره‌ام هستم، در شرایط فعلی افغانستان تنها موسسات و نهادهای غیردولتی فرصت کاری برای خانم‌ها داشت، اگر به موسسات اجازۀ کار داده نشود، دیگر هیچ‌گونه منبع عاید ندارم."
شهرزاد اکبر، رئیس پیشین کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان که از سوی طالبان منحل شده و رئیس اجرایی سازمان رواداری می‌گوید، طالبان با صدور این فرمان‌ها در پی سرکوب ظرفیت و توانایی‌ها‌ی زنان بوده اند.
بانو اکبر در گفت‌وگو با رادیو آزادی، فرمان‌های طالبان را ظالمانه خواند و گفت که این به مثابۀ محکوم کردن زنان به زنده به گور ساختن است:
"متاسفانه طالبان تا به حال به خواست نیمی از جامعۀ خود بی‌اعتنا بوده اند، فضا را محدود کردند و ظرفیت میلیون‌ها دختر افغان را که می‌توانند دانشمند، فضانورد، انجنیر یا داکتر شوند، متاسفانه با صدور این فرامین در پی سرکوب این ظرفیت‌ها بوده اند."
منیژه رامزی، فعال حقوق بشر می‌گوید، فرمان‌های متعدد طالبان در رابطه به زنان پیامدهای ناگواری در کوتاه مدت و درازمدت دارد.
رامزی: فرمان‌های متعدد عواقب ناگوار و منفی را در حیات جمعی زنان در جامعۀ افغانستان داشته و در درازمدت ما شاهد عواقب بدتر از این خواهیم بود
بانو رامزی بلند کردن صدای زنان افغان را رسالت فعالان حوزه‌های حقوق بشر، جامعۀ مدنی و رسانه‌ای می‌داند:
"اکثریت زنان و دخترانی که امروز بخاطر فرمان‌های متعدد در خانه‌ها نگهداشته شده اند، در نتیجۀ فرمان‌های متعدد با مشکلات روانی دچار هستتند، این فرمان‌های متعدد عواقب ناگوار و منفی را در حیات جمعی زنان در جامعۀ افغانستان داشته و در درازمدت ما شاهد عواقب بدتر از این خواهیم بود، فعالان حوزۀ حقوق زن، جامعۀ مدنی و رسانه‌ای در چنین شرایط مسئولیت بسیار بزرگ دارند تا صدای بر حق زنان افغانستان باشند."
این در حالیست که حکومت طالبان همواره تاکید کرده که حقوق زنان در چهارچوب شریعت اسلام در افغانستان تأمین بوده و محدودیت‌ها بر آموزش، تحصیل و کار موقتی اند و آنان تلاش می‌کنند در پیوند به نگرانی‌ها در این مورد جواب قناعت بخشی بدهند.
وضع این محدودیت‌ها واکنش‌های گستردۀ داخلی و خارجی را در پی داشته و حتا سازمان ملل متحد اخیراً دو هیئت جداگانه را به منظور پس گرفتن فرمان‌های ممنوعیت تحصیل و کار زنان در اداره‌های غیردولتی به کابل فرستاد.
اما طالبان تا کنون به خواست زنان و جامعۀ جهانی برای حق آموزش، تحصیل، کار و حضور فعال زنان در جامعه توجه‌ای نکرده اند و به گفتۀ زنان افغان، با گذشت هر روز سختگیری‌های تازه بر حقوق و آزادی‌های آنان وضع می‌شود.
