شماری از استادان زبان و ادبیات٬ ایجاد شورای عالی زبانها توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان را اقدام نیک میخوانند، اما میگویند، نگرانند که در نبود افراد مسلکی، در معیاریسازی زبانها توازن لهجه در نظر گرفته نشود.
به گفتۀ این استادان، در نبود افراد مسلکی کار این شورا موثریت نخواهد داشت.
پوهنمل دوکتور نور احمد ایمل که دوکترای خود را در رشتۀ زبان شناسی از پوهنتون دولتی کوبان روسیه دریافت کرده، میگوید که مطالعه و استفاده از همه لهجهها در معیاریسازی یک زبان مهم است:
"برای حفظ ارزش و غنای زبانها، تشکیل شورای عالی زبانها یک نیاز است، حال سوال اینجاست که نوع فعالیت این شورا چگونه است؟ چی قسم کار میکنند؟ اعضایش چه کسانی هستند؟ این مهم است. برای معیاریسازی زبان، تعادل میان لهجههای مناطق مختلف و لهجۀ زبان شناسان در نظر گرفته میشود؟"
آقای ایمل میگوید که صحبت کنندگان یک زبان در مناطق دورافتاده و روستایی واژهها و اصطلاحاتی دارند که نقش مهمی در معیاریسازی زبان بازی میکند.
این درحالیست که پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان، برخی استادان پوهنتون و نویسندگان افغانستان را ترک کردند که شامل کدرهای مرتبط با زبان شناسی نیز میشود.
در عین حال دکتور راحله حمیدزی، رئیس پیشین پوهنزی زبان و ادبیات پوهنتون کابل و عضو دیپارتمنت ادبیات دری، از ایجاد این شورا استقبال میکند، اما میگوید که نمایندگان مسلکی همه زبانها باید در شورای مذکور شرکت کنند تا کار برای زبان مربوطه تاثیرگذار باشد:
"نه تنها زبانهای پشتو و دری، بلکه به تمام زبانهای افغانستان که در خطر از بین رفتن قرار دارند، باید به آنها توجه شود، هر زبان باید نمایندهای در این شورا داشته باشد و تلاش شود که تمام زبانها و لهجههای مروج ثبت شود تا اطلس زبان افغانستان ایجاد شود."
از مسئولان وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان در بارۀ هدف اصلی ایجاد شورای عالی زبانها، اینکه چی کسانی شامل این شورا هستند و آیا زبان شناسان و متخصصان همه زبانها در شورا عضویت دارند یا نه؟ پرسیدم، اما آنان تا زمان نشر این گزارش در این پاسخ ندادند.
اما این به روز شنبه در گروپ واتساپ خود گزارشی منتشر کرده و در آن نوشته که شورای عالی زبان اولین جلسۀ خود را به ریاست مولوی عتیقالله عزیزی، معین فرهنگ و هنر این وزارت برگزار کرده است.
در این گزارش به نقل از مولوی عتیق الله عزیزی، هدف این شورا تلاش برای غنیسازی زبانهای افغانستان خوانده شده است.
خبرگزاری دولتی باختر در کنترل حکومت طالبان روز جمعه در صفحۀ ایکس خود نوشت که شورای عالی زبانها به دستور رئیس الوزرای حکومت طالبان ایجاد شده تا برای غنیسازی زبانهای افغانستان تلاش کند.
باختر نوشته است که اعضای این شورا شامل نمایندگان وزارتهای معارف، تحصیلات عالی و اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان، اکادمی علوم افغانستان، نویسندگان آزاد و زبانشناسان خواهند بود.
پیش از این هم در دورههای مختلف شورایهای مختلفی برای معیاریسازی زبانها ایجاد شده و سپس دوباره لغو شدند.
بر اساس اطلاعات ویکی پیدیا، در حال حاضر ۴۲ زبان زنده در افغانستان وجود دارد که ساکنان مناطق مختلف به آن تکلم میکنند که زبانهای دری و پشتو زبانهای رسمی این کشور اند.
پس از پشتو و دری، زبانهای ازبیکی، بلوچی، پشهای و ترکمنی زبانهایی اند که بیشترین صحبتکنندگان را در بین مردم افغانستان دارند.