این ادارۀ ملل متحد روز یکشنبه، ۲۸ دسمبر در صفحۀ ایکس خود هشدار داده است که تغییرات اقلیمی پیامدهای جدی برای ساکنان مناطق غیررسمی این شهر به همراه دارد.
بر اساس گزارش این نهاد، بیش از ۴۰ درصد جمعیت شهری افغانستان در کابل زندگی میکنند که به گفتۀ این اداره از هر پنج نفر ساکن پایتخت، چهار نفر در مناطق غیررسمی سکونت دارند.
سکونتگاههای غیررسمی یا مناطق غیر رسمی و پلانی معمولاً محل زندگی خانوادههای با امکانات محدود است و بدون برنامهریزی رسمی و رعایت قوانین و مقررات شهری شکل میگیرد. کمبود یا نبود خدمات اساسی شهری مانند آب، برق، سیستم فاضلاب و حملونقل عمومی از ویژگیهای عمدهٔ این مناطق بهشمار میرود.
ما در یک منطقه غیرپلانی زندگی میکنیم، سیستم آبرسانی درست نیست و سیستم فاضلاب هم خراب است.
در این حال شماری از ساکنان مناطق غیررسمی در شهر کابل میگویند که در کنار نبود خدمات شهری لازم ، تغییرات اقلیمی نیز به مشکلاتشان افزوده است.
مرتضی، باشندۀ ناحیۀ هشتم شهر کابل به رادیو آزادی گفت:
"ما در یک منطقه غیرپلانی زندگی میکنیم، سیستم آبرسانی درست نیست و سیستم فاضلاب هم خراب است از طرف دیگر اقلیم هم تغییر کرده و خشکسالی هم زیاد شده است با وجود که زمستان است اما نسبت به سالهای قبلی هوا گرم است، بارندگی نیست و مریضی هم زیاد شده و ما با مشکلات زیاد روبهروهستیم."
وقتی باران شود داخل خانههای مردم آب داخل میشود، کسی از خانه بیرون شده نمیتواند.
رحیم، ساکن منطقۀ احمد شاه بابا مینۀ شهر کابل که در ساحۀ غیرپلانی زندگی میکند، نیز شکایت مشابهی دارد.
"وقتی باران میشود سرکها پر از آب میشود، سرکها کم عرض است و کوچهها تنگ است، زمانی که یک موتر میخواهد عبور کند یک ساعت راه مسدود میشود، سیستم درست ندارد وقتی باران شود داخل خانههای مردم آب داخل میشود، کسی از خانه بیرون شده نمیتواند."
در این حال شاروالی کابل تحت کنترل حکومت طالبان میگوید که تلاشها برای پلانی ساختن و ارائه خدمات به باشندههای این مناطق در شهر کابل ادامه دارد.
نعمتالله بارکزی، سخنگوی این اداره به رادیو آزادی گفت:
"شاروالی کابل همه ساله پلانهای انکشافی دارد که ساحات غیرپلانی را به ساحات پلانی مبدل سازد و در چهارسال گذشته ۳۸۰ کیلومتر سرک جدید ساخته شده است که تمام اینها در همین محور میچرخد که باید ساحات غیرپلانی باید پلانی شود."
کابل با داشتن جمعیت زیاد و مشکلات نبود خدمات لازم شهری، به عنوان آسیبپذیرترین شهرهای افغانستان در برابر تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا به شمار میرود.
برنامۀ اسکان بشر ملل متحد پیش از این نیز گفته بود که بیشتر مردم افغانستان، به ویژه زنان و دختران، در مناطق غیرپلانی و غیررسمی، زندگی میکنند که به گفته این سازمان، آنها با تغییرات اقلیمی و حوادث طبیعی مانند سیلاب، زلزله و کمبود آب روبهرو اند.
این ادارۀ ملل متحد در گزارش دیگری گفته بود که اسکان عودت کنندگان در شهرها فشار اضافی بر خدمات عامه وارد کرده است و بیشتر عودت کنندگان افغان انتخاب میکنند که در مناطق شهری سکونت کنند.
سازمان بینالمللی مهاجرت (IOM) نیز پیش از این اعلام کرد که در چهار ماه نخست سال جاری، بیش از ۳۰۰ هزار افغان به دلیل مشکلات اقتصادی، خشکسالی، تغییرات اقلیمی و پیامدهای بیثباتیهای چند دهۀ گذشته، در داخل کشور آواره شده یا از خارج بازگشتهاند.
سازمان بینالمللی "مرسی کورپس" نیز هشدار داده است که تا سال ۲۰۳۰ کابل به بحران جدی کمبود آب و خشکسالی روبرو خواهد شد.
این سازمان جمعیت فعلی کابل را ۷ میلیون نفر برآورد کرده، در حالیکه بر اساس معلومات، ماستر پلان شهر فقط برای ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر طراحی شده است.
شهرسازی غیرپلانی در کابل نتیجۀ سالها نبود مدیریت موثر شهری و نبود پالیسیهای دوامدار توسعه است.
خالده توکلی، رئیس پیشین بخش برنامهریزی و مهندسی شرکت انکشاف ملی و عضو انجمن شهرسازی و مهندسی افغانستان میگوید که ساحات غیرپلانی کابل بیشتر از ناحیۀ تغییرات اقلیمی آسیب پذیرکرده است.
"شهرسازی غیرپلانی در کابل نتیجۀ سالها نبود مدیریت موثر شهری و نبود پالیسیهای دوامدار توسعه است، این وضعیت کابل را در برابر تغییرات اقلیمی از جمله سیلابها، کمبود آب، افزایش گرمی و آلودگی محیط زیست به شدت آسیبپذیر ساخته است."
او پیشنهاد میکند که بخاطر رسیدگی به این مشکل نخست یک برنامۀ جامع عملی شهری روی دست گرفته شود تا از گسترش بینظمی شهری جلوگیری شود.
آگاهان امور محیط زیست نیز مشکلات تغییرات اقلیمی و محیط زیستی را بسیار جدی خوانده و تأکید میکنند که برای جلوگیری از این مشکلات باید سطح آگاهی مردم بلند برده شود و حکومتها هم در تطبیق پلانهای شهری در کنار اعمار ساختمانها به موضوع سرسبزی هم توجه لازم داشته باشد.
