مردم عام شکایت دارند که شماری از آوازخوانان در آهنگ‌های شان مواد مخدر و اعتیاد را توصیف می‌کنند و از این راه جوانان را به استفاده از مواد مخدر تشویق می‌کنند.
از گذشته‌ها در اشعار و آهنگ‌های سروده شده به زبان‌های مختلف جهان مواد مخدر و نشه آور به تصویر کشیده شده که در اصطلاح ادبی، آنرا اشعار خَمریه گفته اند و در ادبیات افغانستان نیز این نوع شاعری جایگاه خاص خودش را دارد.
اما این‌که همچو آهنگ‌ها چه تأثیری بر اذهان مردم عام به جا می‌گذارد، سه تن در مورد چنین می‌گویند:
" نام من حمایت الله و از کنر استم. زمانی‌که آواز خوان در آهنگش از نشه یاد می‌کند، خواهی نخواهی بر جوانان تأثیر می‌کند، بعضی از جوانان که این آهنگ‌ها را می‌شنوند، هنگامی‌که در راه می‌روند همین آهنگ‌ها را با خود زمزمه می‌کنند، می‌شود که به همین‌گونه آنان نیز به مواد مخدر رو بیاورند."
" نام من شبینه و باشنده ولایت کابل استم. شاعرانی‌که در اشعارشان این گونه پیام‌ها را به مردم می‌رسانند، می‌تواند جوانان را به فکر مواد مخدر بیندازد. ما می‌دانیم که مواد مخدر چیز بد است، ضرر جدی را به جوانان و وطن ما وارد کرده‌است."
" نام من تاج محمد و از ولسوالی پغمان ولایت کابل استم. آواز خوانانی‌که در آهنگ‌های شان مردم را به مواد مخدر تشویق می‌کنند، اثرات بدی بر جامعه به‌جا می‌گذارد."
در کنار مردم عام، روانشناسان نیز این گونه آهنگ‌ها را به زیان جامعه، به ویژه جوانان می‌دانند. زمانی‌که آنان این آهنگ‌ها را می‌شنوند، بالای شان تأثیر گذاشته و اضرار استفاده از مواد مخدر را فراموش می‌کنند، استفاده از مواد مخدر در نظر شان خوب می‌نماید، سیستم دفاعی ذهن آنان تضعیف شده و به مواد مخدر معتاد می‌شوند.
محمد ظاهر شمس استاد روانشناسی در پوهنتون تعلیم و تربیه پوهنتون کابل می‌گوید، این آهنگ‌ها بر رفتار و زنده‌گی جوانان اثرات بد بر جا می‌گذارد.
"جامعه ما بالای اشعار زیاد باور دارد. هرگاه این اشعار از سوی آوازخوانان با صدای گیرا خوانده شود، بالای برخورد و زنده‌گی مردم اثرات بد برجا می‌گذارد. برخی افراد که در وضعیت بین‌البین قرار دارند، یعنی با معتادین رابطه دارند، هرگاه آنان چنین آهنگ‌های را از رادیو یا تلویزیون بشنوند، فکر می‌کنند که مواد مخدر چیز خوبی است. اگر آنان هیچ تصمیمی برای استفاده از مواد مخدر نداشته باشند، با شنیدن آن از آن استفاه می‌کنند."
برخی از شاعران می‌گویند، یاد آوری از مواد مخدر سمبول‌ها و هدف ظاهری آنان از این نوع مواد مخدر نیست، اما حبیب الله رفیع، شاعر و محقق می‌گوید که مردم عام در اشعار معانی پنهان، سمبول‌ها، کنایه‌ها و استعارات را نمی‌دانند.
حبیب الله رفیع، شاعر و محقق افغان
وی گفت:
" در میان شماری از صوفیان این تعبیر وجود دارد که معنی و هدف آنان از شراب، همان شراب حقیقی و محبت با خداست. این حلقه‌ها خیلی محدود اند. این گفته‌ها برای مردم عام قناعت بخش نیست و این تعبیرها را نیز نمی‌پذیرند. اشعار سروده شده به زبان ساده بالای مردم تأثیر بد برجا می‌گذارد، برخی جوانان و افراد خالی ذهن از آن استفاده نا درست می‌کنند و آنان به مواد مخدر رو می‌آورند."
این نوع آهنگ‌ها نه تنها در قریه و دهات مروج است، بلکه در شهرها نیز در محافل خوشی سروده و شنیده می‌شود.
صالح محمد پروانه، محلی خوان در ولایت کندهار که از این دست آهنگ‌ها زیاد سروده‌است می‌گوید، این‌گونه آهنگ‌ها را در بدل پول می‌سراید.
وی گفت:
" وطنداران، شنونده‌گان و حاضرین محل فرمایش می‌دهند، یکی می‌گوید این آهنگ را بخوان و دیگر هم آهنگ دیگری را فرمایش می‌دهد، آنان آهنگ را فرمایش می‌دهند و در بدل آن پول می‌دهند. ما مجبور استیم که این‌گونه آهنگ‌ها را برای آنان بخوانیم. کار ما به یک دکاندار می‌ماند، اگر این‌گونه آهنگ‌ها را نخوانیم مردم خفه می‌شوند، این‌گونه هم شده که حتی یک کسی به من بخششی داده، ولی آنرا پس گرفته و گفته که تو فرمایش من را نخواندی."
به اساس پالیسی وزارت مبارزه با مواد مخدر، وزارت اطلاعات و فرهنگ مکلف شده‌است که باید جلو این‌گونه آهنگ‌ها را بگیرد، اما هنوز هم این گونه آهنگ‌ها از طریق رادیوها و تلویزیون‌ها شنیده می‌شوند.
پوهاند محمد رسول باوری، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌گوید، آنان تلاش دارند تا مانع نشر برنامه‌های در رسانه‌ها شوند که باعث منحرف ساختن مردم می‌شود.
وی گفت:
" در قانون اساسی ما حکم شده‌است، چیز های‌که برخلاف فرهنگ پذیرفته شده ما است، باید نشر نشود. در قانون رسانه‌ها نیز ذکر شده که آهنگ‌ها و سایر اثرهای فرهنگی باید در مطابقت به قانون رسانه‌ها نشر گردد. به اساس این قانون، آهنگ‌های که مردم را به تحریفات و عملکردهای نا مشروع و غیر اخلاقی تشویق می‌کند نیز منع شده‌است. ما تلاش می‌کنیم که زمینه تطبیق قوانین را فراهم سازیم و یا فراهم شود."
در حال حاضر بیش از سه و نیم میلیون معتاد در افغانستان وجود دارند و اکثر آنان جوانان اند. اگر وزارت اطلاعات و فرهنگ، افراد با نفوذ جامعه و جامعه مدنی جلو این گونه آهنگ‌ها را نگیرند و از سوی دیگر شاعران و هنرمندان نیز در اشعار و آهنگ‌های شان از پیام‌های منفی خودداری نکنند، تعداد معتادین از این نیز بیشتر خواهند شد.
گزارش: عبدالنافع همت