شماری از آگاهان به این باور اند که در گسترش نا امنی ها در شمال افغانستان، در کنار طالبان مسلح برخی از حلقات خارجی نیز نقش دارند.
رییس مرکز مطالعات منطقوی افغانستان می گوید برعلاوهء طالبان گروه های نا راضی کشورهای منطقه هم در تلاش برهم زدن امنیت این مناطق هستند.
غفور لیوال به روز یکشنبه در صحبت با رادیو آزادی از گروه های مانند تحریک اسلامی ازبکستان، جنگجویان چیچینی و گروه های تروریستی عرب نام برد که به باور او فعالیت آنان با طالبان متفاوت اند:
« از نارضیان چیچینی گرفته تا یغوریان داغستان، تاجک ها، ازبک ها حتی برخی از بنیاد گرایان اروپایی و امریکایی و گروه های تروریستی عرب بسیار زیاد اند.
اهداف و فعالیت های آنان از طالبان افغانی متفاوت اند و همه راه های رفت و آمد هم به کشورهای عربی و هم آسیای میانه دارند.
هر وقتی که آنان احساس مزاحمت کردند باز دست به چنین قتل ها و جنگ ها می زنند.»
در این اواخر ولایت های شمال افغانستان شاهد برخی از رویداد های امنیتی بوده اند که طالبان مسلح ظاهراً دست داشتن در این رویداد ها را رد کرده اند.
در تازه ترین مورد می توان از حملهء انتحاری روز شنبه در ولایت سمنگان یاد آوری کرد.
به اساس اعلامیهء ریاست جمهوری افغانستان، در نتیجهء این حمله، به شمول احمد خان سمنگانی یک عضو ولسی جرگه، 17 تن کشته و بیش از 40 تن زخم برداشتند.
طالبان مسلح مسوولیت این رویداد را به عهده نگرفته اند.
پس درعقب این حمله و سایرحملات در شمال افغانستان کی ها دخیل اند؟
شماری از آگاهان سیاسی برعلاوهء گروه های تروریستی کشورهای آسیای میانه، رقابت های برخی از قوماندانان محلی را نیز در نا امنی های شمال افغانستان دخیل می دانند.
زبیرشفیقی یکی از این آگاهان:
« من به این باور استم که یکی از عوامل بد امنی در شمال این است که تعداد از افراد از وزیرستان به این مناطق فرستاده شده اند و از طرف ازبکستان نیز گروه های خاص توظیف شده اند.
در شورای امنیت ملی همین مساله مطرح شد که در حوزهء نفتی آمو دریا همان پروژه های که تازه کار استخراج آن آغاز شده، در مقابل این پروژه، فعالیت ها از سوی برخی گروه ها شروع شده اند.»
تعدادی از ولایت های شمالی افغانستان از لحاظ داشتن منابع نفتی نیز مهم گفته شده اند.
چندی پیش شورای امنیت ملی افغانستان جنرال عبدالرشید دوستم رهبر جنبش ملی این کشور را متهم به ایجاد مشکلات در برابر استخراج حوزه نفتی آمو دریا نمود.
از سوی دیگر لعل محمد احمدزی سخنگوی قوماندانی زون 303 پامیر در شمال افغانستان می گوید، گروه های مسلح آسیای میانه تنها در مناطق سرحدی فعالیت دارند.
اما به گفتهء آقای احمدزی برخی حلقات از پاکستان برای ایجاد نا امنی ها وارد این مناطق می شوند:
« تروریست ها همیشه از آن سوی سرحد به افغانستان آمده و حملات تروریستی را انجام داده اند.
این هم یکی از نشانه های آن عده از تروریستانی است که از آن طرف مرز وارد افغانستان شده و در این جا شخصیت های بزرگ ما را هدف قرار داده و به شهادت رساند.»
برخی از آگاهان امور امنیتی هم با آقای احمدزی موافق بوده و حلقات استخباراتی پاکستان را به دست داشتن در نا امنی های افغانستان سهیم می دانند.
نورالحق علومی یکی از این آگاهان می گوید، بیشتر حملات انتحاری در افغانستان از سوی آی اس آی یا ادارهء استخبارات پاکستان سازماندهی شده که مسوولیت آن ظاهراً به دوش سایر گروه ها نسبت داده می شود:
« حوادثی که در شمال افغانستان به وقوع پیوسته مانند تمام قسمت های که در جنوب این کشور بود، همه از سوی دشمنان مردم افغانستان انجام شده، معلوم است که حد اقل از طرف همسایه های ما اجرا می شوند.
در این همسایه ها پاکستان نیز شامل است که مراکز تروریستی را در خود جا داده به نام های مختلف همواره تلاش کرده که اکثراً مسوولیت این حملات را یکی از گروه ها در آن جا بپذیرد.»
چند سال پیش نگرانی ها از موجودیت نا امنی ها تنها در مناطق جنوب و شرق افغانستان وجود داشتند، اما حالا به نظر می رسد که دامنهء نا امنی ها در شمال این کشور نیز در حال گسترش اند.
برخی از کارشناسان به این باور اند اگر جلو این مشکل در شمال افغانستان گرفته نشوند، ممکن نا امنی ها در مناطق امن این کشور نیز سرایت کند.
سید فتح محمد بها
رییس مرکز مطالعات منطقوی افغانستان می گوید برعلاوهء طالبان گروه های نا راضی کشورهای منطقه هم در تلاش برهم زدن امنیت این مناطق هستند.
غفور لیوال به روز یکشنبه در صحبت با رادیو آزادی از گروه های مانند تحریک اسلامی ازبکستان، جنگجویان چیچینی و گروه های تروریستی عرب نام برد که به باور او فعالیت آنان با طالبان متفاوت اند:
« از نارضیان چیچینی گرفته تا یغوریان داغستان، تاجک ها، ازبک ها حتی برخی از بنیاد گرایان اروپایی و امریکایی و گروه های تروریستی عرب بسیار زیاد اند.
اهداف و فعالیت های آنان از طالبان افغانی متفاوت اند و همه راه های رفت و آمد هم به کشورهای عربی و هم آسیای میانه دارند.
هر وقتی که آنان احساس مزاحمت کردند باز دست به چنین قتل ها و جنگ ها می زنند.»
در این اواخر ولایت های شمال افغانستان شاهد برخی از رویداد های امنیتی بوده اند که طالبان مسلح ظاهراً دست داشتن در این رویداد ها را رد کرده اند.
در تازه ترین مورد می توان از حملهء انتحاری روز شنبه در ولایت سمنگان یاد آوری کرد.
به اساس اعلامیهء ریاست جمهوری افغانستان، در نتیجهء این حمله، به شمول احمد خان سمنگانی یک عضو ولسی جرگه، 17 تن کشته و بیش از 40 تن زخم برداشتند.
طالبان مسلح مسوولیت این رویداد را به عهده نگرفته اند.
پس درعقب این حمله و سایرحملات در شمال افغانستان کی ها دخیل اند؟
شماری از آگاهان سیاسی برعلاوهء گروه های تروریستی کشورهای آسیای میانه، رقابت های برخی از قوماندانان محلی را نیز در نا امنی های شمال افغانستان دخیل می دانند.
زبیرشفیقی یکی از این آگاهان:
« من به این باور استم که یکی از عوامل بد امنی در شمال این است که تعداد از افراد از وزیرستان به این مناطق فرستاده شده اند و از طرف ازبکستان نیز گروه های خاص توظیف شده اند.
در شورای امنیت ملی همین مساله مطرح شد که در حوزهء نفتی آمو دریا همان پروژه های که تازه کار استخراج آن آغاز شده، در مقابل این پروژه، فعالیت ها از سوی برخی گروه ها شروع شده اند.»
تعدادی از ولایت های شمالی افغانستان از لحاظ داشتن منابع نفتی نیز مهم گفته شده اند.
چندی پیش شورای امنیت ملی افغانستان جنرال عبدالرشید دوستم رهبر جنبش ملی این کشور را متهم به ایجاد مشکلات در برابر استخراج حوزه نفتی آمو دریا نمود.
از سوی دیگر لعل محمد احمدزی سخنگوی قوماندانی زون 303 پامیر در شمال افغانستان می گوید، گروه های مسلح آسیای میانه تنها در مناطق سرحدی فعالیت دارند.
اما به گفتهء آقای احمدزی برخی حلقات از پاکستان برای ایجاد نا امنی ها وارد این مناطق می شوند:
« تروریست ها همیشه از آن سوی سرحد به افغانستان آمده و حملات تروریستی را انجام داده اند.
این هم یکی از نشانه های آن عده از تروریستانی است که از آن طرف مرز وارد افغانستان شده و در این جا شخصیت های بزرگ ما را هدف قرار داده و به شهادت رساند.»
برخی از آگاهان امور امنیتی هم با آقای احمدزی موافق بوده و حلقات استخباراتی پاکستان را به دست داشتن در نا امنی های افغانستان سهیم می دانند.
نورالحق علومی یکی از این آگاهان می گوید، بیشتر حملات انتحاری در افغانستان از سوی آی اس آی یا ادارهء استخبارات پاکستان سازماندهی شده که مسوولیت آن ظاهراً به دوش سایر گروه ها نسبت داده می شود:
« حوادثی که در شمال افغانستان به وقوع پیوسته مانند تمام قسمت های که در جنوب این کشور بود، همه از سوی دشمنان مردم افغانستان انجام شده، معلوم است که حد اقل از طرف همسایه های ما اجرا می شوند.
در این همسایه ها پاکستان نیز شامل است که مراکز تروریستی را در خود جا داده به نام های مختلف همواره تلاش کرده که اکثراً مسوولیت این حملات را یکی از گروه ها در آن جا بپذیرد.»
چند سال پیش نگرانی ها از موجودیت نا امنی ها تنها در مناطق جنوب و شرق افغانستان وجود داشتند، اما حالا به نظر می رسد که دامنهء نا امنی ها در شمال این کشور نیز در حال گسترش اند.
برخی از کارشناسان به این باور اند اگر جلو این مشکل در شمال افغانستان گرفته نشوند، ممکن نا امنی ها در مناطق امن این کشور نیز سرایت کند.
سید فتح محمد بها
