با گذشت هر روز تعداد معتادین در افغانستان افزایش می‌یابد، اما مردم به این باور اند که آگاهی عامه در مورد اضرار مواد مخدر می‌تواند در جلوگیری از اعتیاد مثبت واقع شود.
در همین حال نهادهای غیر دولتی که در بخش تداوی معتادین کار می‌کنند، آگاهی عامه را در اولویت کار شان قرار داده‌اند و از راه‌های مختلف در رابطه به اضرار مواد مخدر به مردم آگاهی می‌دهند.
به همین منظور ورکشاپ آموزشی در رابطه به اضرار مواد مخدر در یک نهاد غیر دولتی جریان دارد که ده‌ها خانم در آن اشتراک کرده‌اند.
در این ورکشاپ به اشتراک کننده‌گان چگونگی آگاهی‌دهی به مردم در رابطه به اضرار مواد مخدر آموزش داده می‌شود، تا جلو استفاده از مواد مخدر را از طریق وقایه بگیرند.
این‌که نقش آگاهی عامه در بخش جلوگیری از اعتیاد تا چه حدی مؤثر است، در این رابطه از مردم پرسیدیم:
"عبدالعزیز اندیال باشنده لغمان استم، وقتی فردی به مواد مخدر معتاد شود، امراض خطرناک از وی به اعضای خانواده‌اش سرایت می‌کند. وقتی فرد خودش بداند که با استفاده از مواد مخدر با چه مشکلاتی روبه‌رو می‌شود، پس هیچ‌گاه فرد به این مواد خودش را معتاد نمی‌سازد."
"حاجی عبدالحق باشنده ننگرهار، برنامه آگاهی عامه حیثیت وقایه از اعتیاد به مواد مخدر را دارد. هرگاه فرد به مواد مخدر معتاد شد و به این مشکل دچار شد، تداوی وی در مقایسه به وقایعه مصارف بیشتر دارد."
"نام من گلشن است، اگر یک شخص در خانواده معتاد باشد و سایر اعضای خانواده سالم باشند و اگر آگاهی عامه وجود نداشته باشد، اعضای سالم خانواده نیز با وی معتاد می‌شوند و با گذشت هر روز تعداد معتادین بیشتر می‌شود."
آگاهی عامه با شیوه‌های مختلف انجام می‌شود، محمد نصیب رئیس (چتر) یا اتحادیه نهادهای غیر دولتی می‌گوید، آنان در تمامی برنامه‌های شان به موضوع مبارزه علیه مواد مخدر و آگاهی عامه پرداخته‌اند.
وی می‌گوید:
"کشت، تولید، قاچاق و استفاده از مواد مخدر را در تمامی برنامه‌ها جا داده‌ایم. در هر گوشه افغانستان که توسط این ادارات پروژه عملی می‌گردد، این موضوع در آن گنجانیده شده‌است. معلمین در مکاتب، ملا امامان در مساجد و مو سفیدان می‌توانند در قریه و دهات در رابطه به اضرار مواد مخدر به مردم بگویند. ما از طریق بل بوردها و پوسترها پیام‌های خود را نشر کردیم تا همه به آن دسترسی داشته باشند."
اشتراک کننده‌گان سمینارهای آموزشی مکلف استند که پیام‌های وقایه از مواد مخدر را به مردم نیز برسانند.
شمس‌الحق هاشمزی که در چندین سمینار آگاهی عامه اشتراک کرده، حال می‌خواهد که از طریق آگاهی عامه در بخش وقایه از اعتیاد به مواد مخدر به مردم معلومات دهد.
وی گفت:
"فقط حرمت مواد مخدر از نظر دین اسلام را می‌دانستم، اما به‌گونه تخصصی نمی‌فهمیدم که وضعیت یک معتاد چگونه‌است و وقتی فردی معتاد می‌شود، تأثیرات منفی اعتیاد بر زنده‌گی وی کدام‌ها اند. در این مورد در چندین سمینار اشتراک کردم و موضوعات زیادی را یاد گرفتم. با استفاده از این آگاهی من در مجالس، مساجد و گردهمایی‌ها به مردم در رابطه به اضرار مواد مخدر معلومات می‌دهم. جوانانی‌که چرس می‌کشیدند یا به هیروئین معتاد بودند برای‌شان در رابطه به اضرار آن معلومات دادم. این‌که اعتیاد هر دو دنیای آنان را از بین می‌برد. یکی دو تن در نتیجه آگاهی من تداوی هم شده‌اند."
مساجد محل تجمع تعداد زیادی از افراد در یک وقت می‌باشد و این گردهم آمدن فرصت آگاهی‌دهی به تعدادی زیاد افراد در یک وقت را فراهم می‌سازد.
مفتی بلال، ملا امام مسجد قباء منبر این مسجد را سنگر خوبی برای مبارزه علیه مواد مخدر می‌داند.
وی می‌گوید:
"مردم تمامی اقوام به مسجد می‌آیند، به ویژه نماز جمعه و در هم‌چو روزها ملا امامان می‌توانند در رابطه به مواد مخدر به مردم آگاهی بدهند. من خودم در ماه چند بار هنگام خطبه نماز جمعه و درس‌های ترجمه در رابطه به اضرار مواد مخدر به اشتراک کننده‌گان آگاهی می‌دهم. بعضی اوقات نزد افراد معتاد می‌رویم و به آنان توصیه می‌کنم تا مواد مخدر را ترک کنند."
در همین حال وزارت مبارزه با مواد مخدر، اعتیاد را مشکل اجتماعی می‌داند و از مردم می‌خواهد که به سطح ملی با آن مبارزه کنند.
عثمان فروتن رئیس پالیسی و هماهنگی این وزارت گفت:
"مواد مخدر یک مشکل ملی است که نیاز به تلاش‌های تمامی مردم دارد. تنها دولت نه، بلکه تمامی ادارات و نهادهای مدنی باید در مبارزه با آن تلاش کنند، تا این تلاش‌های تسریع یافته و گسترش یابد."
به‌گفته جامعه شناسان، آگاهی عامه در بخش مواد مخدر حیثیت وقایه را دارد.
به باور آنان مبارزه علیه مواد مخدر زمانی مؤفق و مؤثر خواهد بود که سطح آگاهی مردم بلند برود و تمامی مردم بر ضد آن صدای‌شان را بلند کنند.
گزارش: محمد ایاز ترن
